İŞ PLANI - Deneme Sınavı - 10

İran’daki siyasi rejimin etkisiyle ülkede Barbie bebeklerinin satışının yasaklanması;Barbie bebeklerinin yanında Harry Potter, Batman gibi oyuncaklar da bir tehdit unsuru olarak görülmesi politik faktörlerle ilgilidir.

Yönetsel karar ve uygulama yetkisini ve gücünü elinde bulunduran ana aygıtın devlet olması ise, girişimciliğin oluşması ve gelişmesi bakımından devleti önemli kılmaktadır.

Okuryazar nüfus oranı eğitim göstergeleri arasında yer alır.

Finansal piyasalar ve fon maliyetleriyle ilgili ekonomik gelişmeler bir işletmenin mali stratejisini çeşitli şekillerde etkileyebilir.

İkame ürünlerin sektörde yer bulma olasılığı var mıdır?

Sektör genişlemekte mi yoksa daralmakta mıdır?

Tedarikçiler, alıcılar ve rakipler gibi çevresel faktörler ne kadar güçlüdür?

Sektöre giriş için engeller bulunmakta mıdır?

Rekabeti etkileyen çevresel faktörler nelerdir?

 Yukarıdaki soruların tamamı bir sektör analiz edilirken cevaplandırılmaya çalışılacak

sorulardır.

Endüstride yoğun gelişmelerin olması değil, endüstrinin yavaş büyümesi girişimciler arasındaki rekabetin yoğunluğunu şekillendiren faktörlerdendir.

SWOT analizinin eğitim, turizm, yönetim gibi farklı alanlarda yaygın bir şekilde kullanılması, bu analizin basit ve pratik olmasıyla ilişkilendirilmektedir.

Ürün konumu, müşterinin belleğinde rakip ürünlere göre yaratılmak istenen değer veya ürünü tanımlama şeklindedir. Ürün özelliğine göre konumlama, Kullanım fırsatlarına göre konumlama, Alıcı sınıflarına göre konumlama, Rakibe göre konumlama ve Ürün sınıflarına göre konumlama; bu konuda izlenebilecek stratejilerdir.

"seçenekli olma" Güvenilir bir piyasa araştırması sonucu elde edilen geri bildirimi en iyi şekilde kullanabilmek için araştırmanın sahip olduğu bir özellik değildir.

İyi bir zamanlamaya sahip olması araştırmanın özelliğidir.

Çevresel faktörlere göre fiyatın belirlenmesi X

İş planı içinde üretim planı bölümünde neler yapıldığı incelenmeden önce üretim ve üretim sistemi kavramlarının açıklanması, temel oluşturması açısından önemlidir. Üretim, insan gereksinimlerinin doğal olarak tam anlamıyla karşılanamaması sonucunda ortaya çıkan beşeri bir faaliyettir. İnsan yaşamını doğanın kendisine sundukları ile sürdürebilmesi durumunda herhangi bir üretim faaliyetinden söz etmek mümkün değildir. Bu nedenle, üretimin insanoğlunun uygarlık yolunda ilk adımları atmaya başladığı tarihe kadar uzanan bir geçmişi vardır.

Ekonomistler üretimi fayda yaratmak şeklinde tanımlarken mühendisler bir fiziksel varlık üzerinde, onun değerini artıracak bir değişiklik yapmayı ya da ham madde ya da yarı mamulleri kullanılabilir bir ürüne dönüştürmeyi üretim olarak tanımlamaktadırlar. İkinci tanım dikkate alınırsa bankacılık, turizm gibi faaliyetler üretim olarak kabul edilmektedir. İşletmeci açısından ekonomistlerin tanımlaması daha doğru olmaktadır. Çünkü işletme kâr amacı ile oluşan ve bu amacına her çeşit fayda yaratarak ulaşmaya çalışan bir kuruluştur. Modern üretim çok sayıda elemandan oluşan bir bileşim olarak görülmektedir. İşletme açısından üretim yeni bir fiziksel varlık ya da hizmet ile sonuçlanan bir fayda yaratmak amacı ile girişilen faaliyet şeklinde tanımlanmaktadır.

Girdilerin çıktılara dönüşmesini sağlayan dönüşüm süreçleri fiziksel, yersel, fizyolojik ve kimyasal olabildiği gibi psikolojik ve bilgisel de olabilmektedir. Üretimi gerçekleşecek olan mal yani bilgisayar, sehpa, radyo gibi elle tutulabilir somut çıktılar ise, dönüşüm fabrikalarda, eğitim, ulaşım, eğlence gibi soyut çıktılarda ise dönüşüm okul, kamyon ya da turizm işletmeleri gibi hizmet birimlerinde gerçekleştirilmektedir. Girdilerin çıktıya dönüşümünde dört değişik türde değer yaratılabilmektedir. Bunlar şekil, yer, zaman ve sahiplik değeridir . Şekil değeri, girdilerin gerçek biçimlerinin değiştirilerek tüketiciye daha yararlı bir şekle dönüştürülerek yaratılmasıdır. Bu şekil değişimi, fiziksel ya da kimyasal olabilmektedir. İşletmelerin büyük bir kesimi bu tür değer yaratmaktadır. Örneğin, metal saç levhaların kalıplarda şekilleri değiştirilerek arabaların kaporta parçalarında kullanılmaktadır.

Yer değeri, üretim sisteminin ürünü ya da müşteriyi istenilen yere getirmesiyle yaratılmaktadır. Bu yer değişimini yapan araçlar arasında uçak, kamyon, tren, boru hatları ve gemi gibi ulaşım araçları gelmektedir. Evinizden taşınmanız durumunda eşyalarınızın başka bir eve taşınması, buna basit bir örnek olarak verilebilmektedir. Zaman değeri, ürünün müşterinin istediği uygun zamanda müşteriye sunulmasıyla ortaya çıkan bir değerdir. Buna örnek olarak, soğuk hava depoları verilebilmektedir. Sahiplik değeri, iki yolla yaratılabilir. Birincisinde, tanıtım ya da reklam yolu ile müşterinin sahip olmak isteyebileceği bir ürünün varlığı hakkında müşteriye bilgi verilmektedir. İkincisinde ise, müşterinin ürüne sahip olmak için dağıtım kanalları aracılığı ile gerekli araçları sağlayarak yaratılmaktadır (Top ve Yılmaz, 2009). Üretim sisteminin çıktısı olan mallar, gözle görülebilir ve ölçülebilir varlıklar olurken hizmetler, üretildiği anda tüketilir ve ölçülmeleri çok güçtür. Geri besleme analizleri, çık- tılar üzerinde ölçme ve gözlemlere dayanırken, analizler amaçlardan sapma olduğu durumda düzeltici kararlar alınmasına yardımcı olmaktadır.

Kesikli üretim sistemi' nde, farklı ürünlerden az miktarlarda üretilebilmekte ve üretilecek ürüne göre işlem sırası değişebilmektedir. Talebin düzensiz olmasına bağlı olarak bir kerelik üretilen ürünler olduğu gibi seri olarak tekrarlanan siparişler de söz konusu olabilmektedir. Bu üretim sisteminde, kalifiye işgücü ve genel amaçlı makineler kullanılırken yüksek yarı mamul, düşük ham madde ve ürün stokları bulunmaktadır. Üretim teknolojisi düşük olurken emek yoğun üretim yapılabilmektedir. Bu üretim türünün alt sınıfları olarak, parti tipi üretim ve atölye tipi üretim bulunmaktadır. Bir ürünün, özel bir siparişi ya da sürekli müşteri talebini karşılamak amacıyla belirlenmiş miktarlarda partiler halinde üretilmesine parti tipi üretim adı verilmektedir.

Sürekli üretimde işletme içindeki makine ve donanım yalnız belirli bir ürünün üretimini çok yüksek miktarlarda yapmaktadır. Ürünün talebinin yüksek ve sürekli olmasına bağlı olarak üretim miktarı da yüksek olmaktadır. Bu ürünün üretimi büyük ölçüde otomasyona dayalı olarak ve adından da anlaşıldığı gibi kimi zaman yirmi dört saat kesintisiz bir şekilde yapılmaktadır. Üretim, ürün için gerekli girdilerin bir araya getirilmesi ile başlamakta ve hiç ara vermeden çeşitli süreçlerden geçerek üretimin sonunda ürünün ortaya çıkması ile sona ermektedir. Sürekli üretim, kütle üretimi ve akış üretimi olarak iki alt gruba ayrılabilmektedir. Kütle üretimde bir üründen çok büyük hacimlerde uzun süreli üretim yapılırken bazı değişikliklerle farklı bir ürünün üretimine geçiş yapılabilmektedir.

Süreç akışı ile girdilerin hangi işlemlerden hangi sırayla geçmeleri gerektiği belirlenmektedir. Süreç sistem tasarımı içinde ele alındığında girdileri çıktıya dönüştüren bir dizi işlemden oluşur. Ürün tasarımında ister yeni olsun isterse mevcut ürün için olsun süreç planlaması faaliyetinin yerine getirilmesi bir zorunluluktur. Aksi durumda, faaliyetlerde oluşabilecek sorunların önlenmesi ve oluştuğu zamanda çözümü zorlaşmaktadır. İşletmenin teknolojisini yenilemesi durumunda mevcut süreçler yeniden gözden geçirilmektedir. Sürecin ilk tasarımında ya da mevcut durumun iyileştirilmek istenmesi durumunda süreç akış şemaları kullanılmaktadır.

Üretim, doğadaki kaynakların ham madde ve malzemelerin insan gereksinimlerine daha uygun mal ve hizmetler biçimine dönüştürülmesi için girişilen fiziksel, kimyasal, mekanik ve benzeri işlemler topluluğu olarak söz edilmektedir (Çelikçapa, 2000). Bu tanımlamaya bakılacak olursa, girdilerin çıktı durumuna dönüştürülmesinden ve bu dönüşümde de farklı yöntemlerin kullanılabileceğinden bahsedilmektedir. Üretim ile yapılmaya çalışılan girdilerin bir süreçten geçirilerek çıktı durumuna getirilmesidir. Üretim sistemi kavramında ise üretimde bahsedilen girdilerin farklı şekillerdeki dönüşümü sonucunda çıktı denilen mal ve hizmetler oluşmaktadır.

İşletmelerin amacı stratejik planlara zarar vermeden en düşük maliyet ile bu değişken talebi karşılayacak üretim, stok ve işgücü planları yapmaktır.

Ana üretim planlamasının hazırlanmasında genel olarak dört aşama bulunmaktadır:

1. Talep Tahmininin Hazırlanması: Her ürün için bir satış tahmini yapılmaktadır. Bu tahmin genellikle haftalık, aylık ya da üç aylık dönemlerde ve orta dönemde genellikle 3-12 aylık satılacak ürün miktarını içermektedir. Tahminler model ya da şekil farkına bakılmaksızın ürün grupları için yapılmaktadır. Ürün miktarını belirtmek için tek bir ölçü birimi kullanılmalıdır, böylece toplam çıktının üretim kapasitesi ile ilişkisi daha kolay kurulabilecektir.

2. Talebi Karşılayan Toplam Kapasitenin Belirlenmesi: Toplam talep her dönem için işgücü, makine, malzeme gibi diğer elemanlar şeklinde üretim kapasitesine dö- nüştürülür. Bu üretim kapasitesi toplam talebi karşılamak için gerekli kapasitedir.

3. Üretim Kapasitesi İçin Alternatif Kaynakların Belirlenmesi: Toplam talebi karşılamak için gerekli olan üretim kapasitesini oluşturmak için alternatif kaynaklar aranır ve geliştirilir. Bu alternatif kaynaklar arasında işgücü arttırma ya da azaltma, stoktan karşılama, talebi ertelemek ve taşeron kullanımı sayılabilmektedir.

4. Talebi Karşılayan Optimal Üretim Kapasitesinin Bulunması: Alternatif kapasite planları arasından toplam talebi karşılayacak ve işletmenin amaçlarına en uygun olanı seçilebilir.

Ana üretim planlamasının geliştirilmesinde kullanılan birçok teknik bulunmaktadır. Bunlar arasında Çizelgeleme Yöntemi gibi deneme yanılma yöntemleri olduğu gibi Doğrusal Programlama, Doğrusal Karar Kuralları, Yönetici Katsayısı ve Benzetim gibi matematiksel yaklaşımlar da bulunmaktadır.

Üretim planında, hem şimdi hem de gelecekte ürünün nasıl üretileceği açıklanmalı,
mevcut tesisler ve gerekli kaynaklar ayrıntılı biçimde belirtilmelidir. Ayrıca, aşağıdaki faktörlerde ele alınmalıdır (Deloitte, 2009).
• Üretim sürecinin aşamalar halinde kısa bir açıklaması.
• Mevcut tesisler (arsa ve fabrika).
• Şimdi ve gelecekte üretim kapasitesi; kapasitenin gelecekte genişletilme olasılığı.
• Verimlilik ve fire yüzdesi; sonucu etkileyen faktörler ve bunların nasıl kontrol altına alınacağı ve izlenebileceği.
• Hedeflenen üretim ve satış seviyelerine ulaşmak için yeni makine ihtiyacının belirlenmesi.