İŞ PLANI - Deneme Sınavı - 11

altında gösterilmektedir. Bu faktörler politik çevre, ekonomik çevre, sosyal ve kültürel çevre, teknolojik çevre olarak belirtilebilir.

Bir işletmeyi etkileyen çevresel faktörler o ülkenin politik yapısı ile sıkı bir ilişki içerisindedir. Ülkenin siyasi istikrarı, dine, kültüre dair görüşleri, Avrupa Birliği (AB) gibi ticaret bölgelerine üyelikleri politik faktörlere verilebilecek örnekler içinde yer almaktadır.

Kişisel Faktörler. Yaş ve yaşam dönemleri, meslek, ekonomik özellikler, yaşam tarzı ve kişilik olmak üzere beş grupta incelenmektedir. Yiyecek, giysi, mobilya, eğlence vb. ihtiyaçlar ve istekler tüketicinin yaşıyla yakından ilgilidir. Örneğin, 15-20 yaş grubu müzik çalar, giysi gibi ürünleri talep ederken; 25-30 yaş grubu mesleğe yeni atılanlardan ve aile kuranlardan oluştuğundan, ev eşyalarına talepleri daha çoktur. Tüketicinin mesleği, belirli mallara ihtiyaç ve istek oluşturur. Bir iş gören ile bir işverenin giysi ihtiyacı birbirinin aynı değildir.

Teknolojik gelişme ve eğilimlerin bir işletmenin rekabet gücü üzerinde ve maliyet
avantajını koruyup koruyamaması üzerinde çeşitli etkiler vardır. Bu etkiler şu şekilde sıralanabilir (Crego vd., 1993):
• Teknolojik gelişmeler, işletmenin sunduğu ürün ya da hizmetlerin piyasa payını ve
kullanımını etkileyerek satış artışını hızlandırabilir ya da yavaşlatabilir.
• Teknolojik gelişmeler, bir işletmenin kullandığı üretim süreçlerinin üretkenliğini
ve maliyet verimliliğini ve buna bağlı olarak maliyet rekabet gücünü etkileyebilir.
• Teknolojik gelişmeler, işletmenin kullandığı satış ve dağıtım sistemlerinin üretkenliğini ve maliyetini etkileyebilir.
• Teknolojik gelişmeler, bir işletmenin ihtiyaç duyduğu personel becerilerinin bileşimini önemli ölçüde etkileyebilir.

Girdilerin çıktıya dönüşümünde dört değişik türde değer yaratılabilmektedir. Bunlar şekil, yer, zaman ve sahiplik değeridir.

“Kesikli üretim sistemi”nde, farklı ürünlerden az miktarlarda üretilebilmekte ve üretilecek ürüne göre işlem sırası değişebilmektedir. Talebin düzensiz olmasına bağlı olarak bir kerelik üretilen ürünler olduğu gibi seri olarak tekrarlanan siparişler de söz konusu olabilmektedir.

Taşıma ve depolama faaliyetlerine yer vermeyen sadece üretim ile ilgili faaliyetleri adım adım gösteren şema da işlem süreç şeması olarak adlandırılmaktadır. Bu şemada ürünün ham madde durumundan bitmiş ürün oluncaya kadar süren işlemler sıraları ile birlikte ayrıntılı bir şekilde gösterilmektedir. Bu şema parçaları ayrı istasyonlarda işlendikten sonra bir montaj hattında bir araya getirilen ürünlere ait iş analizlerinde kullanılır.

Tablo 4.1. incelendiğinde ok işaretinin taşıma anlamına geldiği görülmektedir.

Üretim planlaması yapılırken izlenecek yol aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

Makine ve işçilerin kullanılma yüzdeleri çizelgelerden kolaylıkla ortaya çıkarılabilir. Bu çizelgelerin en bilineni Henry Gantt’ın buluşu olan Gantt Şemalarıdır.

Şekil 4.2. incelendiğinde üretim sürecinin çıktıları, üretim oranı, insangücü düzeyi, stok düzeyi ve taşeron kullanım düzeyi olarak belirtilmiştir.

Genel olarak MGP’nin amacı stok düzeyini düşük tutmak, iş akışının düzenine katkıda bulunmak, malzeme yokluğundan dolayı üretimin aksamasını en aza indirmek, teslimatlara yardımcı olmak ve müşterilere en iyi hizmetin verilmesini sağlamaktır.

Bölge analizinde dikkat edilmesi gereken faktörler aşağıda sıralanmıştır:

Alıcıların Pazarlık Gücü. Alıcılar, işletmeler arasındaki rekabeti kızıştırarak, işletmeleri düşük fiyat, daha yüksek kalite ve daha çok hizmete zorlayarak rekabeti arttırırlar

İşletmelerin çevresel faktörlere bağlı olarak karşı karşıya kaldıkları fırsat ve tehditler ile sahip oldukları üstünlük ve zayıflıkları bir arada değerlendiren analiz yöntemi SWOT analizidir. SWOT (Strenghts, Weakness, Opportunities, Threats) İngilizce dört kelimenin baş harfinden oluşmaktadır. Bu dört kelimenin Türkçe karşılığı şu şekildedir; Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler (GFZT). İş planı hazırlanırken SWOT analizi işletmenin güçlü ve zayıf yönleri ile karşı karşıya olduğu fırsat ve tehditleri analiz etme ve geleceğe dönük stratejiler geliştirme olanağı tanır. SWOT analizinin eğitim, turizm, yönetim gibi farklı alanlarda yaygın bir şekilde kullanılması, bu analizin basit ve pratik olmasıyla ilişkilendirilmektedir

İyi bir zamanlamaya sahip olmalı. Olayların döngüleri vardır. Bir noktayı geçtikten sonra fırsat tekrar gelmeyebilir

Piyasa araştırmasının ilk aşaması ihtiyaç duyulan bilgilerin belirlenmesi ve tanımlanmasıdır. Bu aşama ilk bakışta oldukça basit gözükmektedir. Birçok küçük işletme yöneticisi farkında olmaksızın hemen her gün piyasa araştırması eylemi içerisinde bulunmaktadır. Örneğin, iade edilen ürünlerin genel bir özellik taşıyıp taşımadığını araştırmak, uzun süredir gelmeyen müşterileri arayarak nedenini sormak, rakip işletmelerin reklamlarını inceleyerek fiyatları hakkında bilgi sahibi olmak gibi yöntemler de bilgi toplanması ve bu bilginin değerlendirilmesine yönelik örnek gösterilebilecek basit yöntemlerdir.

Satış öngörüsünü gerçekleştirebilmek için talep kavramının iyi bilinmesi gerekir. Tüketicilerin belirli bir zaman içinde satın almayı planladığı mal veya hizmet miktarına talep edilen miktar denir. Tüketicilerin satın almayı planladıkları miktar dendiğinde, tüketicilerin o miktarı satın almayı arzu ettikleri, satın alacak güçte oldukları ve satın almak için bir planları oldukları anlaşılır. Belirli bir zaman ile kastedilen ise tüketicilerin satın almayı planladıkları miktarın ne kadar bir süre (bir gün, bir hafta, bir ay, bir yıl) içinde olduğunun belirtilmesidir.

İşletmenin dört alternatifi bulunmaktadır. Pahalı Strateji • İyi Değer Stratejisi Düşük • Aşırı Fiyatlama Stratejisi • Ekonomi Stratejisi. Sözü edilen strateji aşırı fiyatlama stratejisi olarak adlandırılmaktadır.