İŞ VE YAŞAMDA MOTİVASYON - Deneme Sınavı - 5

Duyguların sözel iletişimle ifade edilmesi kişinin duygusunu sözel  olarakanlatması anlamına gelmektedir. D seçeneği hariç diğer tüm seçeneklerde duyguların beden diliyle ifade edilmesi söz konusudur. D seçeneğinde ise kişi hissetiği duygusunu anlatmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Ekman ve arkadaşları temel yüz ifadelerinin bir listesini hazırlayarak 6 temel ifade türü belirlemiştir. Bunlar mutluluk, üzüntü, kızgınlık, iğrenme, korku ve şaşırmadır. Bununla birlikte gerçek ya da hayali bir tehlike ya da ağrıya tepki olarak ortaya çıkan korku, en rahatsız edici duygu olarak kabul edilir ve kalp atışlarının hızlanması, kan basıncının artması, büyümüş göz bebekleri ve çok fazla terleme gibi fiziksel tepkilerle birlikte görülür. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Duyguların ifade ediliş biçimleri ile ifade etmeyi seçtikleri duygular bakımından erkek ve kadınlar arasında önemli farklar vardır. Soruda verilen araştırma bulgusu dikkate alındığında sıkıntı veren olay sonrasında kadın ve erkekler arasında duygunun sergilenmesi bağlamında farklıklar olmasına rağmen fizyolojik belirtiler bağlamında benzerliklerin olması duyguların ifade edilmesinde toplumsal cinsiyet farklılıklarının etkili olabildiğini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Duygunun baskılanması bitkinlik, olumsuz düşünme, stres, sağlıksız karar verme, öznel iş-yükü ve tükenmişlik gibi duygu durumu sorunlarına neden olurken bazı durumlarda duygusal bastırma, ciddi sonuçlar doğurmadan duygular üzerinde denetim sağlamayı gerçekleştirdiği için olumludur. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Aile, arkadaş grubu gibi diğer toplumsal birimler de örgüt olarak adlandırılmaktadır. Bu tür örgütlerde, üyeler arasında etkileşim, üyelerin birbirine karşı beslediği duygular, her üyenin rolü, faaliyet ve görevleri zamanla kendiliğinden oluşup gelişir. Toplumsal örgütler olarak adlandırdığımız bu örgüt oluşumlarında insanların davranışları, toplumsal kurallar aracılığıyla düzenlenir. Biçimsel örgütler ile toplumsal örgütler arasında en önemli farklılık, biçimsel örgütlerin açıkça belirlenmiş bir amaca yönelik olarak planlanmış olmasıdır.  Biçimsel örgütler arasında ise dernek, fabrika, üniversite veya belediyeler gösterilebilir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Organizmayı davranışa iten nedenler vardır. Davranışlar her zaman güdülerle oluşur ve biçimlenir. Arzu, istek ve dürtülerle ilgili bir kavram olan güdü, organizmayı uyararak organizmanın belli bir amaç doğrultusunda faaliyete geçmesini sağlar. Güdü, istekleri, arzuları, ihtiyaçları ve dürtüleri kapsayan genel bir kavramdır. Duygu; korku, neşe, öfke gibi hislerin yaşanmasını ifade eder. Güdüler gibi davranışı harekete geçirir ve etkiler; sadece güdüden farklı olarak belli bir duygunun uyaracağını davranış türünü yordamak zordur. Güdüler ve duygular kişiyi belli bir davranışta bulunmaya iter.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Duygu; korku, neşe, öfke gibi hislerin yaşanmasını ifade eder. Güdüler gibi davranışı harekete geçirir ve etkiler; sadece güdüden farklı olarak belli bir duygunun uyaracağını davranış türünü yordamak zordur. Güdüler ve duygular kişiyi belli bir davranışta bulunmaya iter. Güdülenmeyle ilgili üç nokta önemlidir. Birincisi, güdülenme kişi farkında olsa da olmasa da gerçekleşmektedir. Örneğin kişi buzdolabına yöneldiğinde açlık gereksinimiyle ilgilenmez ya da hırlayan bir köpekten kaçtığında korkusunu bilinçli olarak farketmesi gerekmemektedir. İkinci olarak aynı güdü veya duygu, farklı kişilerde farklı davranışlara yol açabilir. Üzüntü hisseden bir insan ağlarken diğeri arkadaşlarıyla dertleşebilir. Son olarak aynı davranış farklı güdüler ve duygular tarafından kaynaklanabilmektedir. Örneğin yemek yiyen bir kişi açlıktan yerken diğeri stresten dolayı yiyor olabilir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Kapsam kuramları:
• İhtiyaçlar Hiyerarşisi Yaklaşımı
• Çift-Faktör Kuramı (Hijyen-motivasyon teorisi)
• Başarma İhtiyacı Kuramı (Achievement)
• ERG Yaklaşımı olmak üzere dört tanedir.

Süreç Kuramları;
• Davranış şartlandırma (sonuçsal şartlandırma- edimsel şartlandırma) kuramı
• Bekleyiş (beklenti) kuramları
• Eşitlik kuramı
• Amaç kuramı olmak üzere dört tanedir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Maslow’a göre kişiler, aşağıda sıralanan kişilik özelliklerini geliştirdikleri için kendini geliştirme hedeflerine ulaşmaktadırlar:
• Gerçekliği doğru bir şekilde algılama
• Bağımsız ve özerk olma
• Çok az sayıda insanla derin ve sevgi dolu ilişki kurmayı tercih etme
• Hedeflerini gerçekleştirmeye odaklanma
• Büyük neşe ve tatmin anları olan büyük deneyimler yaşama

Doğru cevap C seçeneğidir.

Çift-Faktör Kuramı Frederick Herzberg tarafından geliştirilmiştir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Başarma İhtiyacı Kuramı David McClelland tarafından geliştirilmiştir. McClelland’a göre bireyler yaşamları boyunca değişik ihtiyaçlara sahip olurlar. Kişiler bu ihtiyaçlarla doğmamakta, aksine yaşam deneyimleri yoluyla öğrenmektedirler. Bu kurama göre birey üç grup ihtiyacın etkisi altında davranış gösterir. Bunlar:
• Başarı İhtiyacı
• İlişki Kurma İhtiyacı
• Güç Kazanma İhtiyacıdır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Maslow’un ortaya attığı “doyumdan sonra bir üst basamağa geçilir” fikrinin oluşturduğu doyum ilerleme kavramına Alderfer, doyumsuzluk sonucu ortaya çıkan hüsran-gerileme kavramını da eklemiştir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Organizasyonlarda güdülenme ile ilgili herhangi bir araştırmanın temel amacı performans ile iş tatmini arasında ilişki olup olmadığını incelemektir. Porter-Lawler modeli, Vroom’un modelinin bu yönde geliştirilmiş biçimidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Örgütsel iletişim örgütün işleyişini sağlamak ve örgütü hedeflerine ulaştırmak amacıyla, gerek örgütü oluşturan çeşitli bölüm ve öğeler, gerekse örgüt ile çevresi arasında girişilen devamlı bir bilgi ve düşünce alişverişine ve gerekli ilişkilerin kurulmasına olanak tanıyan toplumsal bir süreçtir. Bununla birlikte örgütsel iletişim, yöneticinin gönderdiği mesajın anlamını, işgörene anlatmasını, benimsetmesini onu eyleme geçirmesini de kapsar. Örgütsel iletişim, örgütsel amaçları gerçekleştirmek için yapılan işlem ve eylemlerden geribildirim yoluyla tepkileri, yanıtları taşımak zorundadırlar. Böylece örgütsel iletişim, hem yöneticinin işgöreni etkilemesini, hem de işgörenin yöneticiye yanıtını içeren çift yönlü bir iletişim süreci olarak gerçekleşir. Dolayısıyla doğro cevap C'dir.

R. Stacy Adams tarafından geliştirilen bu kurama göre bireyin iş başarısı ve tatmin olma derecesi, çalıştığı ortamla ilgili olarak eşitlik veya eşitsizliklere bağlıdır. Çalışanlar iş ilişkilerinde eşit bir biçimde davranış görme arzusundadırlar ve bu arzu motivasyonu etkilemektedir. Adams ABD’nin General Electric işletmesinde motivasyon konusunda araştırma yapmış ve deneylerinde ödülün adaletinin çalışanları sürekli motive etmek ve teşvik etme bakımından çok önemli bir değeri olduğu sonucuna ulaşmıştır. Adams incelemelerinde, bireylerin kendilerine verilen ödüllerle başkalarına verilen ödülleri her zaman karşılaştırdıklarını ve kendilerine uygun görülen ödüllerin benzer başarıyı gösteren bireylerle ne oranda eşit olduğunu saptamaya çalıştıklarını belirlemiştir. Bu karşılaştırmada bireyler kendilerinin örgüte sundukları girdiler veya değerler olarak emekleri, zekaları, bilgi, deneyim ve yetenekleri ile buna bağlı olarak ortaya koydukları başarıları göstermektedirler. Buna karşılık örgütten sağladıkları ödüller olarak ücret ve statü artışları, primler, ikramiyeler ve benzeri sosyal yardımlar, yönetsel yetkiler ve kaynaklar ile iş güvenliği ve işyeri koşullarını iyileştirme ve benzeri konular gelmektedir. Bireyler ödül adaletini belirlemek için bu iki unsurun birbirleri arasındaki oranlarını karşılaştırmaktadır. Eğer eşitsizlik
varsa ödül adaletinin bozulduğu ve bir dengesizlik hali ortaya çıktığı gözlenmektedir (Eren, 2010:653)

İş görenler, bir iş durumunda elde ettiklerini (çıktılar), o işe kattıklarıyla (girdiler) ilişkili olarak algılarlar. Daha sonra kendi girdi-çıktı oranlarını ilgili diğer bireylerin girdi-çıktı oranlarıyla karşılaştırırlar. Oranlarındaki “çıktı”, ücret, maaş, terfi, sorumluluk artışı, statü sağlama vb. gibi biçimde olabilir. “Girdi” ise işi başarmak için sarfedilen çaba ve emek, örgütsel pozisyon, sosyal statü, eğitim ve yaş biçiminde olabilir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Genel olarak kişilik, bireyin kendine özgü duygu, düşünce ve davranış örüntüsü olarak kabul edilmektedir. Bu duygu, davranış ve düşüncelerin kişilik özelliği olabilmesi için değişik zaman ve durumlarda değişmemesi gerekir. O halde kişilik bir yanda bireyi diğerlerinden ayıran, onu kendisi yapan farklılıklardır; şu şartla; bu farklılıkların hep tekrarlanması ve uzun ömürlü olması gerekir. “Yedisinde ne ise 70’inde de odur” özdeyişi kişiliğin bu değişmezlik özelliğine işaret etmektedir. Sözgelimi kimi insanları her zaman doğal, “alçak gönüllü” olarak niteleriz; kimileri için de “kendini beğenmiş”, bilirbilmez her konuda görüş açıklayan, “cahil”, “burnu bir karış havada” deriz.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Kişiliğin nasıl oluştuğu ve özellikleri konusundaki kuramlar burada dört başlık altında gruplanmıştır. Bunlar;
• Psikodinamik kuramlar
• İnsancıl kuramlar
• Ayırıcı özellik kuramları
• Sosyal öğrenme kuramlarıdır.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Psikodinamik kuramların öncüsü Sigmund Freud’dur. Gruba giren öteki kuramcılar, hep Freud’dan yola çıkarak onun kavram ve yaklaşımlarını kısmen kabul etmiş, değiştirmiş ya da kısmen reddetmişlerdir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Freud’a göre kişiliği oluşturan üç yapı vardır: İd, ego ve süper-ego. İd doğuştan var olan, sürekli doyum arayan bilinç dışı istek ve dürtülerden oluşmaktadır. Davranışlarımızın altında yatan psikolojik enerjinin kaynağıdır. İd haz ilkesine göre çalışır; isteklerinin hiç ertelemeden-hemen karşılanmasını ister. İdin itmeleri bilinçaltı dürtülerdir ve birey çoğu kez bu dürtülerin farkında değildir.

Doğru cevap C seçeneğidir.