İŞ VE YAŞAMDA MOTİVASYON - Deneme Sınavı - 6

Erikson kişilik gelişiminde sekiz basamak belirlemiş ve her basamaktaki başarının önceki basamaklardaki uyuma bağlı olduğunu belirtmiştir. Bu basamaklar sırasıyla Temel güvene karşı güvensizlik, Özerkliğe karşı utanç ve kuşku, Girişimciliğe karşı suçluluk, Çalışma ve başarılı olmaya karşı aşağılık duygusu, Kimliğe karşı kimlik karmaşası, Yakınlaşmaya karşı yalıtılmışlık, Üretkenliğe karşı durgunluk ve Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluktur. Bununla birlikte Girişimciliğe karşı suçluluk basamağında Üç altı yaşları arasında çocuklar; kendilerince yeni projeler üzerinde çalışır, çevrelerindeki şeyleri değiştirir, planlar yapar ve yeni denemelere girişirler. Bu denemeleri nedeniyle azarlananlar ise suçluluk, değersizlik ve kızgınlık duyguları yaşarlar. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Rogers’a göre birey koşulsuz olumlu kabul ile büyütülürse; yani yaptıklarına, tutumlarına ve duygularına bakılmaksızın sevgi, saygı ve kabul görürlerse kendini gerçekleştiren insanlar olma olasılığı artar. Koşullu kabuller “eğer ……yaparsan baba seni sevmeyecek” ya da “anne …..yapan kızları sevmez” şeklinde açıkça dile getirilebildiği gibi; “iyi fikir ama onun yerine ….denemek ister misin?” Ya da “olabilir ama ben olsam …..” gibi üstü kapalı şekilde de ifade edilebilmektedir. Bununla birlikte D seçeneğindeki örnekte de gösterildiği gibi olumlu davranış çocuğa bir seçenek olarak sunulur ve kendi davranışının sorumluluğu ona (çocuğa) verilirse bireyin koşulsuz kabul edildiğinden bahsedilebilir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Rotter’in dışsal denetim odaklı insanları kendine güvensiz, başarılı olma umudu yitik, hep birilerinin kendisine yardım etmesi-yol göstermesi gerektiğine inanan içe kapanık insanlardırlar. Bunların motive edilmeleri küçük adımlarla sağlanabilir. Kendisinden istenecek kolay işlerde gösterdiği başarıları takdir edilerek güven kazanması sağlanabilir. İç denetim odaklı insanlar için de kendi becerisini-yeteneğini gösterebileceği özgür çalışma ortamlarının yaratılması ve işi konusunda geribildirim verilmesi onları motive edecektir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Kendilerine olabilecekleri yine kendilerinin denetleyebileceğine inananlar içsel denetim odaklı insanlardır; Makyavelist özelliği yüksek olan insanlar yararcı, diğer insanlara mesafeli, sonuçlara göre davranan insanlardırlar;Kendini Yansıtma kullananlar “taklitçi”, “rüzgâra göre yön değiştiren” insanlardırlar, Risk almaktan korkanlar ise “ince eleyip sık dokuyan” insanlardırlar, bu kişiler her ihtimali hesaba katmak, sonucu garanti etmek istemektedirler. Bununla birlikte Otoriter Kişilik bir örgütteki çalışanlar arasında bir statü ve güç farklılaşmasından yanadırlar. Katı kuralları olan, insanları yargılayan; üstlerine şirin gözükmeye çalışırken alttakileri ezen güvenilir olmayan dönek insanlardırlar. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Mektup, konuşma, fiyat etiketleme, telefon, daktilo, bilgisayar ve reklam gibi araçlar işletmelerin yararlanabilecekleri iletişim yollarındandır. Satış ofisi, internet sitesi ve çağrı merkezleri de bu kapsamda değerlendirilebilecek araçlardandır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Örgütsel bağlamda, iletişim, bir kurumda altı işlevi yerine getirir. Bunlar: bilgi verme, düzenleme, bütünleştirme, yönetim, ikna edici ve sosyalleştirme şeklindedir.

Örgütsel iletişimin sosyalleştirme işlevi, kurumda iletişim ağlarıyla bütünleşme anlamına gelir. Bu işlev kimin kimle ne konuşması gerektiğini ve ne konuşmaması gerektiğini ve kurumun resmi olmayan kurallarını belirtir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Dış iletişim örgütün etkileşimde olduğu toplumun farklı katmanlarını içerebilir. Dış iletişimde şirketler sürekli olarak müşterilerle, satıcılarla, dağıtıcılarla, yatırımcılarla, gazetecilerle, topluluk temsilcileriyle, diğer ticari kuruluşlar ve hükümet görevlileriyle mesaj alışverişinde bulunurlar. Seçenekler arasında bulunan müşteri temsilcisi, örgüt içi iletişimin içinde yer almaktadırlar. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Üstten asta doğru olan iletişime aşağıya doğru iletişim denir. Çalışanlar ast, gözetimciler, yöneticiler veya patronlar ise üsttür. Bir yöneticinin çalışanlarına mesaj iletmesi, yukarıdan aşağıya iletişime örnektir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yatay iletişim, aynı kademedeki yöneticilerin, ortaklaşa bağlı bulundukları üst kademeye başvurmadan karşılıklı olarak kendilerini ilgilendiren konularda işbirliği
yapmaları durumunda gerçekleşen kurumsal iletişim biçimidir. Soruda verilen örnekte enstitü müdürleri aynı kademede yer alan kişiler olduğundan, bu iletişim biçimi yatay iletişimdir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Çapraz iletişim ise farklı çalışma birimlerindeki birbirinin astı ya da üstü olmayan çalışanlar arasındaki bilgi alışverişidir. Soruda bahsi geçen temizlik ürünleri satan mağaza yöneticisinin, kendi yönetiminde olmayan giyim ürünleri satan mağazanın yönetici ve çalışanları ile bir araya gelmesi, çapraz iletişime bir örnektir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Örgütlerde kişilerarası iletişim genel olarak sözlü, sözsüz ve yazılı olmak üzere üç biçimde gerçekleşir. Bu kapsamda tutanaklar yazılı; telefon görüşmeleri, yüz yüze görüşmeler, oryantasyon programları ve konferanslar ise sözlü iletişim örnekleridir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Örgütsel iletişim sürecinde, mesajların iletiminde çok sayıda araç ve ortam kullanılmaktadır. Ancak bunların sayısal olarak çokluğu değil, örgütsel mesajların etkin bir şekilde iletilip iletilmedikleri önemlidir. Örgütsel iletişim araç ve yöntemleri tek ve çift yönlü olmak üzere iki grupta toplanabilir. Bu kapsamda broşür, el kitabı, duyuru panosu ve dilek kutusu tek yönlü; danışma ofisi ise çift yönlü araç ve yöntemler arasındadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Biçimsel iletişim, örgütün faydacı gereksinimlerini karşılarken, biçimsel olmayan iletişim, iş görenlerin insani amaçlarla iletişim kurma gereksinimlerinin sonucunda gerçekleşir. “Dedikodu”, “Söylenti” ya da “Fısıltı Hattı” olarak da adlandırılan biçimsel olmayan iletişim, örgütün belirttiği iletişim kanallarının dışında oluşmakta ve genellikle mesajlar yüzyüze ya da telefonla aktarılmaktadır. Biçimsel olmayan iletişimin temel işlevi, sosyal ilişkilerin korunması, kişisel bilgi,
dedikodu ve söylentinin örgüt içinde yayılmasıdır. Çalışanların bir kısmının kendi aralarında kurdukları ve işle ilgili olmayan konularda bilgi paylaşımında bulundukları whatsapp grubu, bu tür bir iletişime örnektir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

İnsanoğlunun kendisinde ve çevresinde olup bitenleri algılayıp değerlendirmesine, çeşitli duygular -bazen belli belirsiz, bazen alabildiğine yoğun şekilde eşlik eder. İnsan hiçbir zaman saf ve tek bir duygu yaşamaz, hissettikleri her zaman birçok duygunun karışımından oluşur. Duygulari ilk harekete geçiren bir dış uyarandır ve duygunun sonucu olarak çeşitli davranışlar ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte olayın özelliğine göre yaşanan duygunun şiddeti ve niteliği de değişir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Duyguların incelenmesi üç farklı düzeyde yapılabilir. İlk düzey öznel düzeydir (kişiye özgü-kişinin deneyimlerine bağlı düzey). İkinci düzey duygusal davranış düzeyidir. Üçüncü düzey, duygulanım süresince bedende meydana gelen fizyolojik değişmelerdir. Bununla birlikte Kreşte annesi aklına gelip hüzünlenen çocuğun başını önüne eğerek ağlaması onun içini dolduran duyguların ipuçlarıdırlar. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Uyum sağlayıcı davranışları motive eden duyguların sekiz türü olduğu ileri sürülmüştür. Bunlar korku, hayret, üzüntü, tiksinti, öfke, umut, sevinç ve yakınlık duygularıdır. Bu duygular sayesinde birey çevresine uyum gösterebilmektedir. Seçenekler incelendiğinde E seçeneği hariç diğerlerinde hissedilen duygunun uyum sağlayıcı bir davranışa yol açtığını söylemek mümkündür. Bununla birlikte E seçeneğinde bireyin kendisini üzgün hissetmesi kaçınma davranışına sebebiyet verdiği için uyum sağlayıcı değildir, dolayısıyla cevap E'dir.

Duygularla ilgili olarak seçeneklerde paylaşılan tün ifadeler doğrudur. Bununla birlikte soruda verilen durum dikkate alındığında üzüntü ve düşmanlık gibi hoş olmayan duyguları yoğun düzeyde hissetmenin kişide bir takım fizyolojik rahatsızlıklara sebebiyet verebileceği görülmektedir, Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Bilişsel kuramda karşılaşılan durumlara ilişkin algılarımızın ya da o durumları anlamlandırma şeklimizin duygularımızın temelini oluşturduğu ileri  sürülmektedir. Bu bağlamda verilen seçenekler değerlendirildiğinde yalnızca B seçeneğinde kişinin yaşadığı olayla ilgili düşüncesine ve bunun sonucunda oluşan duygusuna yer verilmiştir, dolayısıyla doğru cevap B'dir.

James-Lange Kuramı'na göre, bedenimizin çevreden gelen uyaranlara gösterdiği tepkinin bilincine vardığımızda duygular ortaya çıkar. Diyelim ki ormanda zevkle yürürken karşınıza bir ayı çıktığında, yukarıda sayılan fizyolojik değişikliklerin meydana gelmesine bağlı olarak duygular ortaya çıkar. Bunun anlamı ayı karşısında duyacağımız korku; bedenimizdeki fizyolojik değişmelerin farkına varmaktan ibarettir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.