İŞ VE YAŞAMDA MOTİVASYON - Deneme Sınavı - 7

Yatay iletişim kanallarını düzenler

Performans değerlendirmesi

Yöneticinin davranışı

Çapraz iletişim

Davranış Şartlandırma, Bekleyiş, Eşitlik ve Amaç Kuramları Süreç Kuramları'ndandır. İhtiyaçlar Hiyerarşisi Yaklaşımı, Çift-Faktör Kuramı, Başarma İhtiyacı Kuramı ve ERG Yaklaşımı ise Kapsam Kuramları'ndandır. Doğru yanıt B'dir.

Maslow'a göre kendini gerçekleştirme eğilimi her insanda bulunmakta; fakat çok az sayıda kişi bu seviyeye ulaşabilmektedir. Korunma ihtiyacı fizyolojik değil, güvenlik ihtiyaçları arasındadır. Ait olma ve kabul görme sosyal ihtiyaçlar arasındadır ve ilk sırada her zaman açlık, susuzluk gibi fizyolojik ihtiyaçlar bulunmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Çift faktör kuramında takdir edilme, tanınma ve ilerleme motive edici faktörler olarak; maaş, özel yaşamdaki mutluluk, iyi çalışma koşulları ve iş güvenliği ise hijyen faktörler olarak değerlendirilir.  Hijyen faktörleri, bulunması gereken asgari faktörlerdir. Bunlar yoksa çalışanı motive etmek imkansızdır. Ancak varlıkları motivasyon için gerekli ortamı yaratır. Motivasyon, motive edici faktörler sağlanırsa gerçekleştirilebilir. Hijyen faktörlerini sağlamadan yalnızca motive edici faktörleri sağlamak, personeli motive etmeye yetmeyecektir. Bu nedenle hem motive edici faktör olan ilerleme hem de hijyen faktör olan iş güvenliğinin bir arada olması durumunda çalışan motivasyonunun daha yüksek olması beklenir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Fizyolojik kökenli açlık, susuzluk, cinsellik gibi güdülere ise dürtü adı verilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Kişilik, ağzımızdan düşmeyen ama anlamı üzerinde fazlaca düşünmediğimiz bir kavramdır. Çevremizdeki insanlar için sıkça “onun kişiliği öyle...”, “kişiliksizin tekidir o”, “ondan her şey beklenir”, “içine kapanık biridir ama eğlenceyi sever”, “merttir, sözünün eridir; ona güvenebilirsin”, “bırak onu şımarığın tekidir” gibi ifadeler kullanırız. Bununla birlikte E seçeneğinde verilen "annesinin bir tanesidir" ifadesi bireyin kendine özgü duygu, düşünce ve davranış örüntüsünü tanımlayan bir ifade olmaktan ziyade bahsi geçen kişinin bir diğeri tarafından (annesi) ne kadar sevildiğini gösteren bir ifadedir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Yönetici herkesin aynı özendirme ve teşviklerle motive olduğu düşüncesinden sıyrılmalıdır. Yöneticinin personelinin ihtiyaçlarını bilmesi, davranışları analiz edebilmesi ve bütün insanların birbirlerinden farklı olduklarının bilincinde olması gerekir. A,C,D ve E seçeneklerinde sunulan bilgiler de doğru olmakla birlikte, soruda verilen örnekle ilişkili olan bilgi çalışanları motive eden faktörler kişiden kişiye değişiyor olmasıdır. Yönetici pozisyonunda olmak, her birey için motivasyon artırıcı bir işlev görmeyebilecektir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Psikodinamik kuramlar, davranışı kişideki bilinç dışı psikolojik dinamiklerle açıklamaktadırlar. Bilinçdışı, doğuştan var olan (biyolojik) ve bireyin davranışlarını yönlendiren bir enerjidir. Diğer bir ifadeyle bu kurama göre davranışın kaynağı bilinçdışı güdü ya da dürtülerdir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

İdi davranışa yönlendiren motivasyon haz arayışına yöneliktir. İd davranışlarımızı yöneten yegâne yapı olsaydı; insanoğlunun hayvandan pek farkı kalmazdı. İdden gelen isteklerin; ortamın ve koşulların gereklerine uygun yollarla doyurulmasını sağlayan kişilik yapısının adı ise egodur. Dolayısıyla ego idi denetim altında tutmaya çalışan kişilik yapısıdır. bu bağlamda egosu güçlü olan birinin idden gelen dürtü ve isteklerini durum ve koşullara göre düzenleyebildiğini söyleyebiliriz. Doğru cevap D'dir.

Örgütsel davranış değiştirme konusunda yapılan çalışmalarda, cezalandırmanın her zaman etkili olmadığı, ödüllendirmenin davranış değiştirmede daha etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Örgütsel davranış değiştirme konusunda yapılan çalışmalarda, cezalandırmanın her zaman etkili olmadığı, ödüllendirmenin davranış değiştirmede daha etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Hatalı davranışlar nedeniyle mesaiye kalmak, kişide motivasyon kırıcı etkiye neden olabilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Soruda açıklaması verilen kavram ödüldür. Ödüller “dışsal ödüller” ve “içsel ödüller” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dışsal ödüllere, maaş artışı, içsel ödüllere ise takdir etme gibi durumlar örnek verilebilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Amaç Kuramı'na göre yönetici açısından önemli olan, yönetimin öngördüğü amaçlar ile kişinin belirleyeceği amaçlar arasındaki uygunluktur. Bu ise amaç belirlemede astların da katkısını gerektirmektedir. Bu kapsamda, iş yerinin yıllık üretim ve kazanç hedeflerinin belirlenmesi toplantısında işletmenin çalışanlarının hepsinin katılımı sağlanamaması durumunda, çalışan temsilcisinin toplantıya katılımı, performans artırıcı işlev görecektir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

R. Stacy Adams tarafından geliştirilen bu kurama göre bireyin iş başarısı ve tatmin olma derecesi, çalıştığı ortamla ilgili olarak eşitlik veya eşitsizliklere bağlıdır. Çalışanlar iş ilişkilerinde eşit bir biçimde davranış görme arzusundadırlar ve bu arzu motivasyonu etkilemektedir. Bu kapsamda, aynı pozisyonda çalışan kadın ve erkeklerin eşit haklara sahip olmasının motivasyona etkisini en iyi açıklayan kuram Eşitlik Kuramı'dır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Porter-Lawler modelinin ikinci bölümünü oluşturan ödüller, içsel ve dışsal ödüller olarak ikiye ayrılmıştır. Dışsal ödüller, bireyin kişisel ihtiyaçlarını gidermek üzere kullanacağı, gideren ödüllerdir. Aldığı maaş ya da statüsünün yükselmesi durumu kişinin kişisel ihtiyaçlarını giderecektir. İçsel ödüller ise, bireyin kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarını tatmin eder. Kişinin işinde sergilediği performans sonucu kazandıklarından duyduğu içsel mutluluk ve gurur içsel ödüllere örnek verilebilir. Bu kapsamda, maaş, para ödülü, işte yükselme ve hafta sonu tatili dışsal; takdir görme ise içsel ödüller olarak değerlendirilebilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Jung bilinç dışını “kişisel bilinçdışı” ve “ortak bilinçdışı” olarak ikiye ayırmaktadır. Kişisel bilinçdışında, bastırılmış ya da gelişmemiş düşünceler ile unutulmuş yaşantılar yer almaktadır. Jung’un en özgün kavramı olan ortak bilinçdışı ise, geçmiş kuşaklardan aktarılmış davranış örüntüleri ve anılardan oluşmaktadır. Jung'a göre her insanda içedönük ve dışadönük tipe ait özellikler bulunur, ancak bunlardan birisi daha ağır basar. Freud kişilik gelişiminin çocukluk dönemi tarafından belirlendiğini ileri sürerken,Jung gelişimin ancak orta yaşlara doğru tamamlandığını ileri sürmektedir. Aynı zamanda Freud idi (bilinçdışını), “doyum ve heyecan arayan dürtülerin kaynayan kazanı” olarak nitelerken; Jung bilinçdışını egonun güç ve yaşam kaynağı olarak görmektedir. Bununla birlikte persona kişiliğimizin öteki insanlar tarafından algılanan kısmıdır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Alfred Adler'e göre insanlar doğuştan olumlu güdülere sahiptirler ve hem bireysel, hem sosyal bakımdan kusursuz olmak için çaba harcarlar. Adler’e göre kişilik, insanın fiziksel zayıflıklarının üstesinden gelmeye çabalamasıyla gelişecektir. Adler, zayıflıkla mücadele ederek kusursuza ulaşma çabasına “ödünleme” adını vermektedir. Gözleri görmeyen birinin duyma becerilerini geliştirmesi, ya da kimi insanların sakatlığının üstesinden gelerek iyi bir sporcu olmaları ödünleme kuramına örnek gösterilebilir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Horney’e göre yetişkinler insanlara uygun davranma, boyun eğme, saldırganlık ve insanlardan uzaklaşma başa çıkma yolarından birisini benimser. Bununla birlikte insanlara uygun davranmayı benimseyen bir kişi işini seçerken ya da ortaya koyduğu her işte insanlardan onay almayı kendisi için motive edici bir süreç haline getirecektir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.