İŞ VE YAŞAMDA MOTİVASYON - Deneme Sınavı - 14

Bir yöneticinin başladığı işi başarıyla bitirebilmesi ve hareketlerinde dengeli, etrafına güven veren bir kimse olabilmesi için şu karakter özelliklerine sahip olması gerekmektedir.
• Akıl ile duygu arası denge (objektif ve sübjektiflik arası uyum)
• Değişken koşullara ortamlara ve değişik kişilikteki insanlara uyum gösterebilme,
• Dikkatlilik
• İhtiyatlılık (aşırı riske girmeme)
• Girişkenlik (riski, göze alabilme cesareti)
• Hafıza gücü (önemli olay, kişi ve değişkenleri akılda tutabilme)
• Dinamiklik (birçok konu ve olayları yerinde ve zamanında izleme ve tedbir alma)
• Azim ve sebatkârlık (tehlike ve güçlükler karşısında yılmamak, mücadeleyi elden
bırakmamak)
• Tertiplilik ve düzenlilik (her şeyi yerli yerinde tutmak, dosya ve arşivleme sistemi
içinde çalışmak)
• Yöntemlilik (işleri yaparken ve yaptırırken yararlılığı ispat edilmiş yol ve yöntemlerden yararlanmak, işleri açıklılık durumuna göre sıraya koyarak yürütmek)
• Süratlilik (işleri biriktirmeden ve geciktirmeden zamanında yürütmek)
• Ciddilik (her işe gereken önemi vermek ve tehlike ve sorunları küçümsememek)

Yönetici kendisini çevresine, işletme içindeki astlarına varsa üstlerine kabul ettirebilmek için şu özelliklere sahip olmalıdır.
• Dış görünüşü, giyim kuşamı ile çevresinden kabul görmelidir.
• Gruba hitap edilecek nitelikte olmalıdır.
• Grup yapılarının ortak amaç, değer ve duygularını anlayabilmelidir. (Sosyabilite)
• İşi yaparken uygulanması gereken iyi alışkanlıkların yerleşmesine çalışmalı, kötü alışkanlıklarla mücadele edebilmelidir (İş disiplini)
• Kendisi ile beraber çalışacak her insandan yararlanmayı bilmeli ve onlarla işbirliği edebilmelidir.
• Her kişi ve olayda özelliğine göre ölçülü ve dengeli hareket etmeyi bilmelidir. Ne zaman geri çekileceğini bilmelidir.
• Bilgi tecrübe, adalet, hakkaniyet, güven, özel hayatındaki dikkatlilik ile çevresinde etkili, otorite sahibi ve ikna gücü olan bir kimse olarak tanınmalıdır

İyi bir ödülde bulunması gereken özellikler şunlardır:
• Çalışanlarınızın koyduğunuz hedefler doğrultusundaki davranışlarını ödüllendirmelisiniz. Aksi takdirde, hedefe ulaşma konusundaki motivasyonları azalır.
• Ödül, yerinde ve çalışanın performansına bağlı olarak verilmelidir. Rastgele verilen bir ödül, hem çalışanın hem de iş arkadaşlarının motivasyonunu düşürür.
• Verdiğiniz ödüller, adaletli olmalıdır. Başarılı bir çalışan, başarısız bir çalışanla
aynı ödülü alırsa demoralize olabilir.

Terfi: Performansını sürekli geliştirme çabası içerisinde olan, hırslı çalışanlara terfi
fırsatı verilmesi onların motivasyonlarını yükseltir. Terfiler, genellikle ücret artışını
da beraberinde getirdiği için ücret ihtiyacı, gelişim ihtiyacı ile birlikte karşılanır.

Bu araçlar arasında şunlar sayılabilir;
• Çalışmada bağımsızlık
• Sosyal Katılma
• Değer ve Statü
• Gelişme ve Başarı 

• Çevreye Uyum 
• Öneri Sistemi
• Psikolojik Güvence
• Sosyal Uğraşlar

İş Genişletme: İş genişletme aşırı işbölümünün neden olduğu stresi yenmek için bir
işgöreni tek ve küçük bir iş yapmak yerine birbirine benzer işleri yapmasına olanak
tanıyan yeni bir düzenlemeye gitmektir. İşin genişletilmesi, işgörenin birden çok iş
yapmasına yol açtığından sıkılma azalır, motivasyon artar.

Rotasyon, bir birimde çalışan görevlilerin düzenli bir biçimde yer değiştirmeleridir. Rotasyon, çalışanlara belirli süreler için farklı departmanlarda görev vermektir

Çalışanlarınıza serbestlik tanıyın. Böylelikle, çalışanlar işlerini daha verimli yapmak için kendilerini bağımsız hissedecek, bu da onların motivasyonunu arttıracaktır. Esnek çalışma saatleri, bu konuda oldukça etkili bir yöntemdir.

Sosyal Uğraşlar: İşgörenlerin boş zamanlarını değerlendirmek amacıyla işletmeler
sportif uğraşlar, geziler, kütüphane, özel günler ve eğlenceler gibi aktiviteler yaratmalıdırlar

Motivasyonda özendirici araçları kullanırken dikkat edilmesi gereken en önemli
husus, kullanılan tekniğin duruma uygun olmasıdır.

Ekonomik Araçlar; İşletmenin kuruluş nedeniyle işgörenlerin çalışma nedeni özde ekonomik temele dayanır.Bu nedenle motivasyonda ekonomik özendirme araçları diğer araçlardan etkilidir. Motivasyonda ekonomik özendirme araçlarını; ücret artışı, pirimli ücret, karara katılma, para
ödülü verme olarak dört kategoride inceleyebiliriz.

Motivasyon, insanları amaçlarına yönelten içsel kuvvettir ve sadece kendisi tarafından
yönlendirilir.

Yeni yüzyılın çalışma alanı olarak ise; insanın pozitif deneyimleri üzerine kurulmuş olan “pozitif psikoloji” kabul edilmektedir. Pozitif psikoloji, ilk olarak 1960’larda hümanistik psikoloji bağlamında Abraham Maslow ve Carl Rogers tarafından öne sürülmüş ancak Martin E. P. Seligman tarafından, insanlarda neyin yanlış olduğuna değil neyin doğru olduğuna vurgu yapan yeni psikoloji akımı olarak tanıtılmıştır. Pozitif psikolojinin amacı, psikolojinin olumsuz olayları onarmak bakış açısını içeren meşguliyetini bireylerde olumlu özellikler inşa etmeye doğru değiştirmesine önayak olmaktır. Doğru Cevap A'dır.

Maslow’a göre ihtiyaçlar önem derecesine göre şöyle sıralanırlar:
• Fizyolojik ihtiyaçlar,
• Korunma (güvenlik)
• Sevgi
• Kendine değer verme (saygı duyma)
• Kendini gerçekleştirme

Diener, Larsen ve Emmons (1983) , kişi çevre uyumu çerçevesinde, insanların gereksinmeleri doyurulduğunda mutlu oldukları bulgusunu elde etmişlerdir. İnsanın yeterlilik, onay görme, beğenilme, anlaşılma gibi çeşitli evrensel gereksinimleri olduğu dile getirilmektedir. Kişi-çevre uyumu modeli bu evrensel gereksinimlerin karşılanmasının tüm kültürlerde mutluluğu, yaşam doyumunu sağladığını savunmaktadır (Telman, 2001, s.208). Doğru Cevap B'dir.

Ülkemizde işsizliğin gün geçtikçe artıyor olması sebebiyle Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi
Kuramı’ndaki birinci basamaktaki “fizyolojik ihtiyaçlar” ile ikinci basamaktaki “korunma
(güvenlik) ihtiyaçları”nın yer değiştirdiği ifade edilmektedir. Çünkü çalışanlar maalesef artık fizyolojik ihtiyaçlarını karşılamada kendisini mutlu etmeyecek bir ücret verilse de işten
çıkarılma riski daha az olan yani daha güvenli işleri tercih etmeye başlamışlardır.

Amaçsal yaklaşımlar içinde irdelenecek bir diğer yaklaşım yaşam planı yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma göre, yaşam doyumu iki temel etmene bağlıdır: Amaçların bir sistem içerisinde uyumlu bütünleşmesi ve bu amaçların başarılması. Bu konu ile ilişkili olarak yapılan bir çalışmada, bireylerin kendilerine özgü plan ve projelerinin olduğu ve bunların bütün proje sistemi içinde olduğu varsayımı ileri sürülmüştür.  Doğru Cevap C'dir.

Psikolojik bir olgu olan motivasyonun değişik açılardan ele alınmış olması birçok tanımının yapılmasına neden olmuştur. Aşağıda bu tanımlardan bazıları verilmiştir:

• Motivasyon, zihinsel olarak nereye gideceğinizi, ne yapacağınızı ve nasıl bir yaşam elde edeceğinizi oluşturmak ve kavramaktır. Yani bilinçli bir şekilde karar vermek ve uygulamaktır. 
• Motivasyon, kişilerin belirli bir amacı gerçekleştirmek için kendi arzu ve istekleri ile davranmalarıdır.
• Motivasyon, örgütün ve bireylerin ihtiyaçlarının tatminle sonuçlanacak bir iş ortamı oluşturarak bireyin harekete geçmesi için etkilenmesi ve isteklendirilmesi sürecidir.

Etkinlik kuramı, mutluluğun bireyin kendi etkinliklerinden kaynaklandığı varsayımına dayanmaktadır. Aristoteles bu kuramının ilk ve en önemli temsilcisidir. Ona göre mutluluk, bireyin erdemli etkinliklerinden beklenir. Modern anlayışa göre etkinlikler, hobiler, sosyal ilişkiler ve egzersizler gibi bütüncül terimlerle ifade edilir. Etkinlik kuramında en son tema bireyin kendini anlamasının mutluluğu azalttığı biçimindedir. Sürekli olarak mutluğu elde etme üzerinde durma fikri yıkıcıdır. Bu yaklaşıma göre eğer bir birey önemli etkinlikler üzerinde yoğunlaşırsa mutluluk kendiliğinden gelecektir. Doğru Cevap E'dir.

Yönetim sürecinin özellikleri kısaca şu şekilde sıralanabilir:
• Yönetim, bir veya birden fazla amacı gerçekleştirmeye yöneliktir.
• Yönetim, belirli bir takım beşerî ve maddî kaynakları serbestçe kullanabilme yetkisini gerekli kılar.
• Yönetimin olması için bir yönetici en azından da bir yönetilen insanın olması gerekir, bu niteliği ile sosyal bir süreçtir.
• Yönetim, beşerî ve maddî kaynaklar arasında uyum ve işbirliğini gerektirir.
• Yönetim, yönetici açısından verdiği kararları uygulatabilecek kişisel bir otorite
oluşturulmasını zorunlu kılar.
• Yönetim, yönetici ve yönetilenler arasında ahenk, uyum ve haberleşmeyi gerektirir.