İŞ VE YAŞAMDA MOTİVASYON - Deneme Sınavı - 20

‘’Adam, bahçede oynayan  çocukları yanına çağırır ve onlara “Burada oynadığınız için çok mutluyum. Siz burada olduğunuz için kargalar sebzelere gelemiyor. Bunun için size her gün 5 lira vereceğim der.” Çocuklar her gün gelip oynadıkları için para kazanmaktan dolayı mutludur. Ancak bir gün adam çocuklara artık para veremeyeceğini söyler. Çocuklar da o zaman biz de burada oynamayız derler. O günden sonra bahçede sessizlik ve sakinlik hakimdir.’’ Unutulmamalıdır ki motivasyon nedeni ne olursa olsun bunun kesintiye uğraması bireylerde her zaman isteksizlik ve işlevsizlik yaratır.

Motivasyon (güdü) insanı belli bir amaç için harekete geçiren güç demektir

Yönetici çalışanın verimli, etkili ve mutlu olduğundan, yani örgüte karşı hareket etmeyeceğinden emin olmak için altındakiler üzerinde denetim güçüne sahip olmalıdır. Yönetici bu denetimi çalışanların söylediklerine kulak vererek ve çalışanların yaptıklarına dikkat ederek sağlar. Sonra yönetici çalışanların söylediklerini dinlediğini bilmelerini ve yaptıklarına, özellikle de iyi şeyler yaptıkları zaman, dikkat ettiğini bilmelerini sağlar.

Verilen emirler ne kadar iyi düşünülmüş ve ifade edilmiş olursa olsun, bunların kesinlikle uygulanamayacağı sonucuna hemen varmak hatalıdır. İşgörenlerin belli bir ‘kabul alanı’ bulunur ve bu kabul alanı içindeki emirler yerine getirilir; dışında kalanlar ise pek yerine getirilmezler. Motivasyondan yararlanılarak ‘kabul alanı’ genişletilebilir.

İyi bir ödülde bulunması gereken özellikler şunlardır; Çalışanlarınızın koyduğunuz hedefler doğrultusundaki davranışlarını ödüllendirmelisiniz, Ödül, yerinde ve çalışanın performansına bağlı olarak verilmelidir, Rastgele verilen bir ödül, hem çalışanın hem de iş arkadaşlarının motivasyonunu düşürür, Verdiğiniz ödüller, adaletli olmalıdır.

Ekonomik Araçlar; İşletmenin kuruluş nedeniyle işgörenlerin çalışma nedeni özde ekonomik temele dayanır. Bu nedenle motivasyonda ekonomik özendirme araçları diğer araçlardan etkilidir. Motivasyonda ekonomik özendirme araçlarını; ücret artışı, pirimli ücret, karara katılma, para ödülü verme olarak dört kategoride inceleyebiliriz.

Amaç Birliği: İşletme yönetiminin en önemli işlevi, örgüt olarak işletme amaçları ile işgörenlerin amaçları arasında denge sağlamaktır. Örgütsel başarı insanı sömürmekle değil insanı kazanmakla olmalıdır. İşgörenleri fiziksel, düşünsel ve duygusal yapılarıyla bir bütün olarak değerlendiren yöneticiler önce işverenlerin çalışma amaçlarını yakından tanımakla ve sonra davranış biçimlerini değerlendirmekle işletmeye yararlı elemanlar kazanma şansını elde ederler. Amaç birliği örgütsel birliğe yol açar. Amaç birliği kendinden oluşmaz, yaratılır. Bu birliğin yaratıcısı ise yöneticiler olmalıdır.

Motivasyonda özendirici araçlar olarak örgütsel ve yönetsel içerikli bazı araçlardan yararlanmak olasıdır. Bu araçlar şunlardır;  Amaç Birliği, Yetki ve Sorumluluk Dengesi, Eğitim ve Yükselme,  Kararlara Katılma, İletişim, , İş Genişletme, İş Zenginleştirme, Yarı Otonom Çalışma Grupları ,Fiziksel Koşulların İyileştirilmesi

Rotasyon, bir birimde çalışan görevlilerin düzenli bir biçimde yer değiştirmeleridir. Rotasyon, çalışanlara belirli süreler için farklı departmanlarda görev vermektir.

İş genişletmede kişiye yaptığı işler dışında işler vererek motivasyon sağlamaya çalışılır. Çalışanın maaşında, özlük haklarında, statüsünde bir değişiklik olmaz. İş genişletme, bir dizi görevi yeni, daha kapsamlı ve daha ilginç bir iş haline getirmek için birleştirmek ve bir çalışana birden fazla işin sorumluluğunu vermektir.

Savaş psikolojisi ve yaşanacak zor fiziki şartlar konusunda eğitim almış askerler, gerçek savaş durumu içerisinde karşılaştıkları beklenmedik durumları aşmak için, daha önce onlara öğretilmemiş olan teknikler geliştirmeyi başararak hayatta kalmışlar.

Gestalt kuramını benimseyen bilim adamları yaratıcılık yerine “üretken düşünme” ve “sorun çözme” kavramlarını tercih ederler.

Algısal kurama göre yaratıcılık, güdülenmeyle ve dış dünyayla ilişki kurma ihtiyacıyla doğrudan bağlantılıdır.

İnsancıl (Humanistic) Kuram; Carl Rogers ve Abraham Maslow tarafından savunulan görüşe göre; yaratıcılık belli zümrenin ya da seçilmiş insanların sahip olduğu olağanüstü bir güç değildir.

''...Üçüncü aşamada yaratıcılar fikirlerini “kuluçka”ya bırakarak bir uyku hali içine girerler. Burada doğrudan girişilecek bir çaba söz konusu değilken, üzerinde çalışılan sorunu tamamen unutmak son derece yararlı sonuçlar doğurur. Parlak yaratıcı fikirler çoğunlukla çalışmaya ara verildiği dinlenme zamanlarında ortaya çıkar.''

''...İkinci aşama “arıtma” olarak adlandırır. Bulunan fikirleri gereksiz ayrıntılardan ayrıştırmak, amaca yönelik ayrıntıların da fikirlere entegrasyonu burada yapılır. Fikirlerin artı ve eksi yönlerinin değerlendirilmesi, yaratıcı kişileri mükemmele götürmeye yarayan rutin bir süreçtir.''

Yaratıcı kişiler esnek düşünebilme becerisine sahiptir. Karşılarına çıkan sorunlara tek açıdan değil, geniş bir perspektiften bakabilirler.

Yaratıcılık için belli orandaki bir zeka seviyesinin gerekliliği kaçınılmazdır ama çok yüksek zeka seviyesindeki insanların kimi zaman çevreleriyle ilişki kurma konusunda yaşadığı zorluklar, parlak fikirlerini diğerlerine aktarma şansını da azaltmaktadır. Bireyin yaratıcılık seviyesini belirlerken IQ testlerinin değil, sorun çözme becerilerinin ön plana alınması gerektiği savunulmaktadır.

Bazı durumlarda atacağınız adım öncesinde bilgiye ihtiyacınız olacaktır. Doktora tezi yazan bir öğrenci, iki ülke arasındaki olası savaşı engellemeye çalışan bir diplomat ve bir ürünün hedef kitlesinin ne tür mesajlardan etkilendiğini

Kriz durumu yöntemi önceden hazırlıklı olunmayan ani bir krize çözüm bulmak üzerine kuruludur. Bu tür durumlarda yaratıcı düşünme büyük bir rol üstlenir. Kısa zamanda etkin çözüm üretmek için öncelikle paniklemeden tehlikeyi olabildiğince azaltmak gerekir.