İŞ YAŞAMINDA RİSK ETMENLERİ VE YÖNETİMSEL FAKTÖRLER

İşyerinin psikolojik çevresini, çalışanın fiziksel ve psikolojik sağlığına etki
eden her tür işyeri koşulu olarak tanımlamak mümkündür.

İşyerinin kötü düzenlenmesi ve iş güvenliğinin olmaması, çalışanların üretkenliğini düşürebileceği gibi hata yapmalarına ve iş kazalarına da neden olur.

İşyeri binasının şehir merkezinde ya da kırsalda olması, çalışanların çocukları için kreşin bulunması, otoparkının olması, otoparkın işyeri binasında, yakınında ya da uzağında olması gibi konular işyerinin yerleşkesi başlığı altında yer alan başlıca konulardır.

İşyerinin fiziksel çevresi içinde, işyeri yerleşkesi kadar önemli, hatta zaman zaman daha önemli bir konu da çalışma alanlarının düzenlenmesi konusudur.

Robertson ve Huang (2006), ofis çalışanları üzerinde yaptıkları bir çalışmada,
çalışma alanının düzenlemesinin iş performansını ve çalışanlar arasında işbirliğini artırmada önemli olduğunu ortaya koymuşlardır.

Son yıllarda ofis düzenlemeleri ile ilgili yeni bir kavram olan açık ofis
kavramı işletmeleri etkilemektedir.

Açık ofis ortamının avantajı çalışanlar arasında iletişimi ve dolayısıyla sosyalleşmeyi artıran, birlik beraberlik duygusu yaratan, işe ve işyerine bağlılığı sağlayan, ast üst ilişkilerinde sınır ve kısıtlamaları ortadan kaldıran ya da azaltan bir ortam yaratmasıdır.

Açık ofis uygulamasının dezavantajları ise çalışana özel bir alan yaratamaması, çalışanın içinde çalıştığı bölmeyi kişiselleştirememesi, gürültü ve hareketliliğin işe odaklanmayı güçleştirmesi olarak sıralanabilir. Ancak bu olumsuzluklara
rağmen, işverenler açık ofis uygulamasında ısrar etmektedirler. Bu ısrarın temel
nedeni işyerinde çalışanlara özel ve ayrı ofis düzenlemesinin açık ofis düzenlemesine göre daha maliyetli olmasıdır.

İşyerinde ışıklandırmayla ilgili olarak dört temel kavramdan söz edilebilir.
Bunlar ışığın şiddeti, ışığın dağıtımı, ışığın parlaması ve doğal ışıktır.

İşyerinde ışıklandırma ile ilgili önemli bir başka konu ise ışığın parlaması, yani
çalışanın gözünün alışabileceğinden çok daha şiddetli ışığa maruz bırakılıp bırakılmadığıdır.

Çalışanın psikolojik iş çevresi beş temel başlıkta ele alınacaktır. İlk
olarak, işyerinin fiziksel koşulları üzerinde durulacaktır. Fiziksel koşullar, işyerinin yerleşkesi, işyerine ait binanın özellikleri ve bina içinde çalışma alanlarının
nasıl düzenlendiğinden başlayarak çalışma alanının ışıklandırılması, gürültü, nem
vb. pek çok konuya odaklanır. İkinci olarak, işyerinde çalışanların tabi olduğu iş
programı ve çalışma saatlerinin, çalışanın üretkenliği ve sağlığı üzerindeki etkileri
ele alınacaktır. Üçüncü olarak iş basitleştirme, iş zenginleştirme ve monotonluk
kavramları ile çerçevelenen ve yapılan işin niteliğinden kaynaklanan durumlar ve
bunların çalışanın sağlığı üzerindeki etkileri tartışılacaktır. Dördüncü başlık, en
çok çalışanın iş yükü ile ilişkili olmakla birlikte başka kaynakları da olabilen yorgunluk başlığı olacaktır. Beşinci ve son olarak, çalışanın yöneticiler ve iş arkadaşları ile ilişkilerinin niteliği ve bu ilişkilerin çalışana etkileri.

Doğru cevap C seçeneğidir.

İşyerinin fiziksel koşullarını, işyerinin yerleşkesi, çalışma alanlarının düzenlenmesi, ışıklandırma, gürültü, renk, müzik, ısı ve nem başlıkları altında ele almak mümkündür. Doğru cevap B seçeneğidir.

İşyeri binasının şehir merkezinde ya da kırsalda olması, çalışanların çocukları için
kreşin bulunması, otoparkının olması, otoparkın işyeri binasında, yakınında ya
da uzağında olması gibi konular işyerinin yerleşkesi başlığı altında yer alan başlıca konulardır. doğru cevap E seçeneğidir.

Yönetici odaları çalışanlarla ayrı katta olabilir. Bu türlü bir düzenleme, yönetici ile çalışan arasına giren mesafenin tartışılmasına konu olur. Birbirinden ayrı ofis ve çalışma mekânları, çalışan ve yönetici arasında ilişkilerin kopmasına, yönetici ve çalışan arasında ilişkilerin gereğinden resmî olmasına yol açar. Çalışanların yöneticilere güven duyma, onlarla bir şeyler paylaşma konusunda kendilerini rahatsız hissetmelerine neden olur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Açık ofis ortamının avantajı çalışanlar arasında iletişimi ve dolayısıyla sosyalleşmeyi artıran, birlik beraberlik duygusu yaratan, işe ve işyerine bağlılığı sağlayan, ast üst ilişkilerinde sınır ve kısıtlamaları ortadan kaldıran ya da azaltan
bir ortam yaratmasıdır. Böylece açık ofis uygulaması, çalışanların işlerinden tatmin sağlamaları, psikolojik sağlıkları ve işlerinde daha verimli olmaları üzerinde olumlu bir etkiye sahip olur. Doğru cevap B seçeneğidir.

İşyerinde ışıklandırmayla ilgili olarak dört temel kavramdan söz edilebilir.
Bunlar ışığın şiddeti, ışığın dağıtımı, ışığın parlaması ve doğal ışıktır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğal ışık; gün ışığıdır.

Düzenli ve uzun süreli olarak 85 desibel üzerindeki sese maruz kalmak, işitme kaybına neden olurken 120 desibelin üzeri geçici sağırlık, 130 desibelin üzeri kalıcı sağırlığa neden olur. 95 ile 110 desibel arasında sesin kişide
kan damarlarında daralmaya, kalp atışında değişikliğe, göz bebeklerinde büyümeye neden olduğu bilinmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Parlak renkler bulunulan mekânın olduğundan büyük hatırlanmasına
neden olurken, koyu renkle boyanmış mekânlar olduğundan küçük algılanabilir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Nominal çalışma saatleri, yani çalışanın işte geçirdiği kabul edilen süre ile
gerçek çalışma saati, yani çalışanın iş görevlerini yerine getirmek için geçirdiği
zaman arasında farklılıklar vardır. Doğru cevap C seçeneğidir.