İSLAM İBADET ESASLARI - Deneme Sınavı - 2

Riba (faiz) veya fâsit şart içeren satış; başkasının malını rızasız almak gibi. Bu fiiller, özünde zarar ve kötülük içerdiklerinden dolayı değil, vasfından dolayı haramdır

Allah’a şirk koşmak: Amaçlarına göre haramlar tasnifinde geçtiği üzere, İslâm dininin tevhid ve tenzih eksenli inanç sistemine uygun bir Müslüman kişiliği oluşturma amacıyla, bazı haramlar belirlenmiştir. Bu çerçevedeki en büyük haram, Allah’a şirk koşmaktır.

Azı dişleriyle kapıp avlayan, parçalayan ve kendisini savunan hayvanların etleri haramdır. Domuz, kurt, ayı, arslan, kaplan, pars, maymun, sansar, sırtlan, fil, köpek, kedi, keler, tilki, gelincik gibi dört ayaklı hayvanlar bu kabildendir.

İslâm içilmesinin yanısıra, içki ticaretini de haram saymış, Müslümanın gayri müslimle de olsa içki alışverişini yasaklamıştır. Şu lânet, ticareti de içine almaktadır: “Peygamber (s.a.) içki yapanı, yaptıranı, içeni, taşıyanı, kendisine taşınanı, dağıtanı, satanı, parasını yiyeni, satın alanı ve kendisi için satın alınanı lânetlemiştir.”

Erkeklerin, saf ipek veya malzemesinin çoğu ipek olan giyecekler ile altını giyecek, süs ve eşya olarak kullanması haramdır

Cinsel hayat, insanın vazgeçilmez doğal özelliği ve temel ihtiyacıdır. Cinsel hayat için; doğallık, sadelik, meşruiyet, ahlâkilik ve insanilik, en başta gelen ölçülerdir.

Dinin insan için koyduğu yasaklar “haram alanı”nı, müdahale etmeden insanı serbest bıraktığı geniş kısım ise “helal alanı”nı oluşturmaktadır. İslâm ilke olarak helal alanı geniş bırakmış, insanlar yetkilerini kötüye kullanmadıkça hadlerini aşıp başkalarının haklarına tecavüz etmedikçe ve genel ilkelere aykırı davranmadıkça da bu helal alana yasak koyarak müdahale etmemiştir.

Haramlık durumuna “hurmet”, haram kılmaya “tahrîm”, haram kılınan fiile veya nesneye de “haram” adı verilir. Muharram, hazr, mahzûr, memnû, menhiyyun anh terimleri de, haram terimi yerine kullanılabilir.

Özünden Haram: Dinin ana kaynaklarının (Allah ve resulünün) özü yani mahiyeti ve varlığı açısından kötülük ve zarar içermesi dolayısıyla temelden haramlığına hükmettiği fiildir. Bu tür haramlara “doğrudan/temelden/sürekli haram” da denebilir. Kasıtlı cinayet, zina, hırsızlık, başkasının malını haksız yere yemek, alkollü içki içmek veya uyuşturucu kullanmak, yalan söylemek, meyte (murdar et, leş) yemek ve satmak, evlenme yasağı bulunanlarla evlenmek gibi. Bu fiiller özünde zarar ve kötülük içerdiklerinden dolayı yapısı açısından haram kılınmışlardır.

Dolaylı Haram (haram li-ğayrihî): Dinin ana kaynaklarının (Allah ve resulünün) özü/mahiyeti açısından değil, vasfı açısından kötülük ve zarar içermesine dayanarak dış bir unsur dolayısıyla haramlığına hükmettiği fiildir. Bu tür haramlara, “vasfından dolayı/geçici haram” da denebilir. Dolaylı haramlar; dinin beş temel amacı olan can, akıl, din, nesil ve malın korunmasını genelde ikinci, bazen birinci dereceden hedefleyen yasaklardır. Riba (faiz) veya fâsit şart içeren satış; başkasının malını rızasız almak gibi. Bu fiiller özünde zarar ve kötülük içerdiklerinden dolayı değil vasfından dolayı haramdır.

Dinin insan için koyduğu yasaklar “haram alanı”nı, müdahale etmeden insanı serbest bıraktığı geniş kısım ise “helal alanı”nı oluşturmaktadır. İslâm ilke olarak helal alanı geniş bırakmış, insanlar yetkilerini kötüye kullanmadıkça hadlerini aşıp başkalarının haklarına tecavüz etmedikçe ve genel ilkelere aykırı davranmadıkça da bu helal alana yasak koyarak müdahale etmemiştir.

Hayvanı kesen veya avlayan kişinin Müslüman yahut ehl-i kitap olması gerekir. Bu yüzden; ateistlerin, animistlerin ve putperestlerin kestiği hayvanın eti helal değildir.

Kişiler kendi çevrelerine ve beğenilerine uygun olarak diledikleri tarz, renk ve desendeki giysileri kullanabilirler. Allah ve Resulü, belirli bir elbise modeli üzerinde durmamıştır. İslam'a çeşitli giyim kuşamı olan topluluklar girmiş, fakat bunların hiç birine modeli belirli standart elbise tipi öngörülmemiştir.

Sadece dinlenmek için tavla, satranç, domino, okey gibi oyunları hiçbir menfaat beklemeden, kazanç elde etmeden oynamak gerekir.

Haram, Kitap ve Sünnet'te yapılmaması kesin ve bağlayıcı tarzda istenilen her şeydir. İslami usulle kesilmemiş, eti helal hayvanların tüketimi kesinlikle haramdır ve bütün Müslümanlar tarafından kaçınılmalıdır.

Hanefiler, haber-i vahidle kesin ve bağlayıcı şekilde yasaklanan fiile "Tahrimen Mekruh" adını verirler. Çünkü Hanefiler haklı olarak haram gibi çok önemli bir yasaklayıcı hüküm delilinin kesin nitelik taşıması gerektiğini savunurlar.

İki koyun

Şaşı olmak

kulakları temizlemek

Zanni bir delille ve ifadeyle sabit olmak