İSTİHDAM VE İŞSİZLİK - Deneme Sınavı - 7

Ücret ve istihdam sübvansiyon uygulamasının altında yatan temel gerekçelerin işgücü maliyetini ucuzlatmak ve istihdam artışını teşvik etmek olarak belirtilmektedir. Açıklayacak olursak işgücü maliyetlerindeki azalma fiyat baskısını azaltacağından fiyatların düşmesini sağlayacaktır. Fiyatlardaki düşme doğrudan mal ve hizmet taleplerini artış yönünde etkileyeceğinden, bu artış da istihdamın genişlemesini sağlayacaktır.

Pasif politikalar arasında en fazla öneme sahip olan uygulama işsizlik sigortasıdır. 1900’lü yılların başında başlangıçta gönüllü, daha sonra zorunlu olan işsizlik sigortaları, işçi sendikalarının yardım sandıkları ile işsizlik yardımları olarak gündeme gelmiş. Batı Avrupa ülkelerinin çoğunda, 1905-1920 yılları arasında gönüllü sigorta olarak başlamış; 1920-1950 yılları arasında ise zorunlu olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise, 2000’li yılların başında 4447 sayılı işsizlik Sigortası Kanunu ile işsizlik sigortasıyla tanışılmıştır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nün, 2003 yılı için yaptığı belirlemelere göre dünyada işsizlerin 180 milyona ulaştığı kabul edilmektedir.

esneklik yaklaşımı kapsamında sayısal esneklik, zamana göre esneklik, fonksiyonel esneklik, ücret esnekliği ve uzaklaşma stratejilerini ele alacağız.

İç esneklik olarak da ifade edilen fonksiyonel esneklik, çalışanların işyerlerinde değişik işleri yapabilmesi ve çeşitli görevleri üstlenebilmesi olarak tanımlanmaktadır.

Yapısı bakımından ücret esnekliği, işletme düzeyi ve makro düzey olmak üzere iki açıdan ele alınmaktadır.

Liberal iktisadi düşünceye göre işsizlik, piyasa işleyişinin bir sonucu olarak görülmektedir.

Pasif politika türleri çeşitlidir ve her bir politikanın ülkelerdeki uygulamaları farklılık göstermektedir. Gelir desteği sağlayan pasif istihdam politikalarını işsizlik sigortası, ücret garanti fonu, kısa çalışma ödeneği, kıdem tazminatı, erken emeklilik ve işsizlik yardımı ya da sosyal yardımlar olarak sıralamak mümkündür.

Ülkemiz ise, 2000’li yılların başında 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile işsizlik sigortasıyla tanışmıştır.

Doğrudan kamu istihdamı politikası işsizlere bazı kamu alanlarında geçici istihdam imkânı sağlamaktadır. Bu alanlara genellikle alt yapı, çevre koruma ve iyileştirme, kamuya açık mekânların bakımı ve onarımı, sağlık ve refah hizmetleri ile belediye
hizmetleri olarak sıralamak mümkündür.

Bir ülkede erken emeklilik politikasının uygulanmasının temel amacı, işsizliğin azaltılmak istenmesidir.

Ülkemizde İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre işsiz kalınan dönemde bireyin işsizlik sigortasından yararlanabilmesi için son 120 gün kesintisiz olmak üzere 600 gün prim ödenmesi gerekmektedir.

Esneklik yaklaşımı kapsamında sayısal esneklik, zamana göre esneklik, fonksiyonel esneklik, ücret esnekliği ve uzaklaşma stratejilerini ele alınmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sayısal esneklik, işletmelerin gereksinim duyacakları işgücü miktarı ve niteliğini,
değişen ekonomik ve teknolojik şartlara, piyasadaki talep miktarına ve yeni üretim tekniklerine göre değiştirme serbestisi olarak tanımlanmaktadır.  Sayısal esneklik dışsal ve içsel olmak üzere iki ayrı açıdan ele alınmaktadır. Sayısal esneklik özellikle ekonomik kriz dönemlerinde büyük bir öneme sahiptir.
Kriz dönemlerinde işverenler olumsuz etkileri ortadan kaldırabilmek amacıyla kimi zaman çalışanların sayısını azaltmayı tercih ederler ve bu durum işsizlik sorununu yaratmaktadır. Doğru cevap C'dir.

İç esneklik olarak da ifade edilen fonksiyonel esneklik, çalışanların işyerlerinde değişik işleri yapabilmesi ve çeşitli görevleri üstlenebilmesi olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

İşsizlikle mücadele ederken uygulanan makroekonomik politikaları beş başlık altında toplayabiliriz:

Doğru cevap D'dir.

Arz yönlü politikaların amacı, emek piyasası içerisinde emek arz edenler ile emek talep edenlerin karşılaştırılması, bir başka ifadeyle etkin bir eşleşmenin sağlanmasıdır. 

Kurumsal politikalar, emek piyasası ile ilgili kurumları değiştirerek kurumsal düzenlemelerin emek piyasaları üzerindeki bozucu etkilerini gidermeyi ve işsizliği azaltmayı amaçlamaktadır. 

Sözleşmeye dayalı politika çeşitlerinden biri hem işsizlerin istihdam olanaklarını arttırmayı hem de işten çıkarılma etkilerini en aza indirmeyi amaçlamaktadır. 

İşsizlikle mücadelede uygulanan bir başka politika emek talebinin arttırılması amacına dayanan talep yönlü politikalardır.

Liberal politikalar aktif istihdam politikaları ile işsizliğe müdahale edilmesini amaçlamaktadır.

Doğru cevap A'dır.

Genel tanımıyla kıdem tazminatı, iş sözleşmesi sona eren işçiye çalıştığı süreye göre ödenen paradır. Kıdem tazminatı ödemenin amacı işverenlerin işçileri kolayca işten çıkarmasını engellemektir. Doğru cevap B'dir.

Sosyal yardımlar, kıdem tazminatı, işsizlik sigortası ve erken emeklilik pasif istihdam politikalarına örnek oluştururken; ücret sübvansiyonları aktif istihdam politikalarından biridir. Doğru cevap E'dir.

Aktif istihdam politikaları temelde bazı ilkeler üzerine kurulmuştur. Bu ilkeleri, “iş bulma zorluklarını giderme, yeni istihdam alanları açma, emek arz ve talebini kurumsal yapılanmalar sayesinde bir araya getirerek emek piyasasını kolaylaştırma” olarak sıralamak mümkündür. Doğru cevap B'dir.