KAMU PERSONEL HUKUKU - Deneme Sınavı - 3

İdari hizmet sözleşmesinin nitelikleri, özellikle Danıştay’ın kararları ve dokt­rindeki tartışmalarla açıklığa kavuşmuştur. Bu çerçevede, idari hizmet sözleşme­sinin unsurları şunlardır;

Taraflardan biri idaredir. İdari hizmet sözleşmesinin birinci unsuru, sözleşme­nin taraflarından bir tanesinin idare olmasıdır. Ancak belirtmek gerekir ki, ida­renin taraf olduğu her hizmet sözleşmesi idari hizmet sözleşmesi değildir. İdare, herhangi bir pozisyon işgal etmeyen kişilerle, özel hukuka bağlı olarak hizmet sözleşmesi akdedebilir.

İdarenin karşı tarafa göre üstünlüğü söz konusudur. İdari hizmet sözleşmesinin bir diğer unsuru idarenin diğer tarafa göre, ayrıcalıklı konumudur. Buna göre, idare, sözleşmede tek taraflı değişiklik yapma ya da yaptırım uygulama yetkisi­ne sahiptir. Bu olgunun nedenselliği, kamu yararı ilkesinde düğümlenmektedir. İdare kamu yararının gerektirdiği durumlarda, üstün konumuna bağlı yetkilere sahiptir. Böylece, özel hukuk sözleşmelerindeki karşılıklılık durumu, idari hizmet sözleşmelerinde idarenin üstün ve düzenleyici yetkisinin varlığına geçmektedir.

Sözleşmenin konusu kamu hizmetidir. İdari hizmet sözleşmesinin üçüncü unsuru, sözleşmenin konusunun, kamu hizmeti olmasıdır. Ancak, bu unsur tek başına, bir hizmet sözleşmesinin idari hizmet sözleşmesi olması için yeterli ko­şul değildir. Konusu kamu hizmeti olup, özel hukuka bağlı bir hizmet sözleşme­si de olabilir.

Doğru cevap C’ dir.

Sözleşmeli personel rejiminin temel istihdam biçimi Devlet Memurları Kanunu’nun 4/B maddesine göre istihdamdır. 4/B istihdam biçimi ana sözleşme­li personel istihdam rejimidir. Diğer türler bu rejimden zaman süreci içerisinde kopmuşlardır. Sözleşmeli personel istihdam biçimi, neredeyse uygulandığı her kurum için farklı özellikler arz etse bile, temelde beş türe ayırmamız olasıdır. Bun­lar; 4/B sözleşmeli personel, kadro karşılığı sözleşmeli personel, Kamu İktisadi Teşebbüslerinde sözleşmeli personel, örgüt yasalarına göre sözleşmeli personel, belediye ve il özel idarelerinde sözleşmeli personel. Doğru cevap E’ dir.

Kadro karşılığı sözleşmeli personel istihdamı, esas olarak 1980 sonrasında reel olarak gerileyen memur maaşları karşısında, bazı kamu personelinin yük­sek maaşlarla çalıştırılmasını amaçlayan bir uygulamadır. Uygulama Başbakanlık merkez teşkilatı ile bağlı kuruluşlarda yaygınlaşmış, diğer yandan bazı düzenle­yici kurumlarda var olmuştur. Bu istihdam biçimi, 03/11/2011 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanan 666 sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlen­mesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Ya­pılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’ye kadar genişleyerek devam et­miştir. Bu tarihe kadar, kadro karşılığı sözleşmeli personel, 27 kamu kurumunda çalıştırılmış ve sayısı 11.595’e ulaşmıştır. 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile düzenleyici kurumlar dışında kadro karşılığı sözleşmeli personel çalıştırılması yalnızca bir kurum ve bu kurum dışında Başbakanlık Müsteşarı ile sınırlandırıl­mış, diğer bütün kurumlardaki bu statüde istihdam ortadan kaldırılmıştır. Doğru cevap B’ dir.

Kamu İktisadi Teşebbüslerinde Sözleşmeli Personelin Pozisyonları, İşe Alınması ve Koşulları: Sözleşmeli personelin işe alınmada taşıması gereken genel ve özel koşullar Ka­rarname ile belirlenmiştir (madde 7). Buna göre sözleşmeli personelin taşıması ge­reken genel koşullar, Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesindeki genel ko­şullardan farklı olarak “Türk vatandaşı olmak” ve askerlik koşulu yer almamakta ancak, Devlet Memurları Kanunu’nda artık yer almayan “bedensel engel ile engelli olmamaları” hükmü bulunmaktadır. Doğru cevap C’ dir.

4/B sözleşmeli personelin işe alınmasında genel olarak merkezî sınav koşu­lu bulunmaktadır. Ancak merkezî sınavsız, uygulamalı sınavla girilen ve sınavsız girilen sözleşmeli personel pozisyonları da bulunmaktadır. Bu konudaki esas ve usuller, Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar ile düzenlenmiştir. Doğru cevap A’ dır.

Belediye ve İl Özel İdarelerinde Sözleşmeli Personel: Belediye ve il özel idarelerinde sözleşmeli personel rejimi, her ikisi de 2005 tarihli olan 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ile hüküm altına alınmıştır. İl Özel İdaresi Kanunu’nda, bu idarelerdeki sözleşmeli personel istihda­mının, Belediye Kanunu’ndaki esas ve usuller çerçevesinde yapılacağını belirtilerek, her iki idarelerin sözleşmeli personel rejiminin aynı esaslara dayanacağı kararlaştırıl­mıştır. Bu doğrultuda, her iki idarelerdeki sözleşmeli personel istihdamı özünde aynı esaslara dayalıdır. 2018 yılı itibariyle, il özel idareleri, belediye ve bağlı kuruluşları, mahalli idare birlikleri ile belediye iktisadi teşekküllerinde toplam 384.976 kamu per­sonelinin 16.769’u (% 4,4) sözleşmeli personel olarak istihdam edilmektedir. Belediye Kanunu, bu idareler tarafından istihdam edilecek sözleşmeli perso­nelin, iki tür olduğunu kararlaştırmıştır (madde 49). Birinci tür yıllık sözleşmeli ve tam zamanlı sözleşmeli personel, ikinci tür ise kısmi zamanlı sözleşmeli per­soneldir. Doğru cevap E’ dir.

Kamuda işçi statüsünde çalışan personel iki alt türe ayrılır; sürekli işçi ve geçici işçi. Sürekli işçi, tahsis edilen sürekli işçi “kadrolarında” belirsiz süreli iş sözleşme­leriyle çalıştırılan personeldir. Geçici işçi ise mevsimlik veya kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde ilgili mevzuatına göre geçici iş pozisyonlarında altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırı­lan personeldir. Burada altını çizmek gerekir ki Yasa’da sürekli işçilerin “kadro” ile çalıştırılacağı hüküm altına alınsa da “kadro” memura ilişkin bir unsurudur, işçi sürekli de olsa geçici de olsa “pozisyon” esası ile istihdam edilir. Kamuda istihdam edilen işçiler hakkında İş Kanunu hükümleri uygulanır. Doğru cevap D’ dir.

Yönetmelikle, kamu kurum ve kuruluşlarının önlisans ve lisans düzeyindeki işçi taleplerini Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) puanıyla, aynı eğitim düze­yindeki münhasıran engelli işçi taleplerini Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı (EKPSS) puanıyla; ortaöğretim ve daha alt eğitim düzeyindeki işçi talepleri ile temizlik hizmetlerinde, güvenlik ve koruma hizmetlerinde, bakım ve onarım hiz­metlerinde, eğitim şartı aranmaksızın kömür ve maden işletmelerinin yeraltı işle­rinde çalıştırılacaklara ilişkin taleplere gönderilecek adayları ise noter huzurunda çekilecek kura ile belirlemesi esası kabul edilmiştir. Doğru cevap A’ dır.

İdari hizmet sözleşmesinin nitelikleri, özellikle Danıştay’ın kararları ve doktrindeki tartışmalarla açıklığa kavuşmuştur. Bu çerçevede, idari hizmet sözleşmesinin unsurları şunlardır;

• Taraflardan biri idaredir,
• İdarenin karşı tarafa göre üstünlüğü söz konusudur,
• Sözleşmenin konusu kamu hizmetinin yürütülmesidir.

Kamuda sözleşmeli olarak istihdam edilemeyecek meslek grubu veterinerlerdir.

Personelin sözleşmesinin feshi ile 7 madde 194. sayfada alt başlıkta belirtilmiştir.

Sözleşmeli personelin işe alınmada taşıması gereken genel ve özel koşullar Ka- rarname ile belirlenmiştir (madde 7).

Sözleşmeli personelin hizmete girmesi için gereken genel koşullar 197. sayfada ilgili alt başlıkta belirtilmiştir.

399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile sözleşmeli personele, Sosyal Gü- venlik, Görevden Çekilme ve Sendika Kurma ve Üye Olma Hakkı tanınmıştır. Personelin grev yapması ise yasaklar çerçevesinde engellenmiştir.

Kamu İktisadi Teşebbüslerinde görev yapan sözleşmeli personelin genel yasakları şunlardır; Grev Yasağı, Başka İş ve Hizmet Yasağı, Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı, Basına Bilgi veya Demeç Verme Yasağı, Siyasi Faaliyet Yasağı, Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağıdır.

Kamu personeli için uygulanan maaş katsayısının mali yılın ikinci yarısı için değiştirilmesi veya mali yıl içinde Devlet Memurları Kanunu’nun mali ve sosyal haklara ilişkin hükümlerinde değişiklik yapılması halinde sözleşmeli personel ücretlerinin tavanını değiştirmeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Kamuda işçi alımlarının yönetiminden genel sorumlu kurum, Türkiye İş Kurumudur.

Devlet Memurları Kanunu’nun 4/D maddesine göre; memur, ve sözleşmeli personel “dışında kalan ve ilgili mevzuatı gereğince tahsis edilen sürekli işçi kadrolarında belirsiz süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan sürekli işçiler ile mevsimlik veya kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde ilgili mevzuatına göre geçici iş pozisyonlarında altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan geçici işçilerdir. Bunlar hakkında [Devlet Memurları Kanunu] hükümleri uygulanmaz.”

Kanuna tabi olmama sözleşmeli personelin memurlardan farkı değildir

İdare ile sözleşmeli personel arasındaki sözleşme, Yasa Koyucunun düzenlemeleri ve yargı içtihatlarıyla idari hizmet sözleşmesi olarak kabul edilmiştir