KAMUSAL HALKLA İLİŞKİLER - Deneme Sınavı - 15

Yönetişime ilişkin ilk literatürü oluşturmaya başlayan da zaten
Dünya Bankası’nın Afrika bölümüdür. Bunun nedeni ise, Dünya
Bankası’nın özellikle ilk başlarda Sahra Altı olarak anılan bölgede diğer
pek çok bölgeyle karşılaştırıldığında çok daha aktif bir rol oynamasıdır

Dünya Bankası’na göre iyi yönetişim; “açık ve öngörülebilir bir karar alma sürecinin;
profesyonel bir bürokratik yönetimin; eylem ve işlemlerinden sorumlu
bir hükümetin ve kamusal sürece aktif bir şekilde katılımda bulunan sivil toplum ve
hukukun üstünlüğünün geçerli olduğu bir düzeni” ifade etmektedir.

Bir yönetim görevi olarak değer gören halkla ilişkiler, kamuoyunun etkisinin
farkında olarak çeşitli gruplar arasında iletişimi düzenleyen, çeşitli paydaş gruplarının davranışları
hakkında yönetimi bilgilendiren, kuruluşun gerek duyduğu araştırmaları yaparak öneriler geliştiren,
kuruluşun kâr amacının yanında sosyal sorumluluğun da olduğunu kanıtlayacak biçimde davranmasına
yardımcı olan ve kamuoyu araştırmaları ve diğer araştırma yöntemleri ile çeşitli iletişim araçlarından
yararlanan bir iletişim disiplinidir.(Peltekoğlu 2007: 3).

Yönetişim ve Halkla İlişkiler Politikalarında:
E-Devlet; Vatandaşın devletle, devletin özel ve özerk kurumlarla, devletin kendi kurumları arasında, devletlerin kendi aralarında var olan bilgi akışı ve/veya fiziksel etkileşimin dijital ortama taşınması için gerçekleştirilen girişimlerdir.

Yönetişim, bir toplumsal-politik sistemdeki ilgili bütün aktörlerin ortak çabalarıyla elde edilen sonuçların oluşturduğu yapı ya da düzen olarak tanımlamaktadır.

Kurumsal yönetişim ilkeleri; adillik, hesap verebilirlik, şeffaflık ve sorumluluk olarak sayılabilir. Şeffaflık, ticari sır dışında şirket ile ilgili bilgilerin zamanında, doğru ve eksiksiz şekilde kamuya duyurulması  olarak nitelendirilir.  Ticari sır niteliğinde olan bilgiler hariç olmak üzere, şirket ile ilgili bilgilerin zamanında, tam, doğru ve açık bir şekilde kamuya duyurulmasını ifade eder.Küresel düzeyde yaşanan finansal krizler ile şirket skandalları şeffaflık konusunun önemini ortaya koymuştur. Yapılan araştırmaya göre başta şirket çalışanları, hissedarlar ve menfaat sahipleri olmak üzere ilgili herkesle tüm süreçlerin paylaşılması ve kamuoyuna sunulmasında periyodik ya da dönemsel tüm ekonomik, yatırımcı ve faaliyet raporları web sitesi aracılığı ile yayınlanmakta ve basına açıklanmakta, her ayın sonunda aylık satışlar basına servis edilmektedir. Böylece kurumsal yönetişimin şeffaflık ilkesi çerçevesinde tüm paydaşlar şirketle ilgili tüm bilgilere sahip olabilmektedir. Şirketler hazırlamış oldukları sürdürülebilirlik raporlarındaki şeffaflığı arttırmak için AA1000, GRI, ISO 26000 gibi çeşitli standartları kullanmaktadır.

“Yönetişim”, toplumun yönlendirilmesinde sorumluluk dengesini devletten bireye doğru kaydırmakta, tek özneli bir hizmet anlayışı yerine çok özneli sistem içinde ve karşılıklı etkileşim ilkeleriyle yönlendirme sürecini ön plana çıkarmaktadır (Ekici ve Caner, 2006: 321-322). Yani, “yönetişim” kavramı, bir tarafın diğer tarafı yönettiği bir ilişkiden, karşılıklı etkileşimlerin öne çıktığı bir ilişkiler bütününe doğru dönüşümü ifade etmektedir (Toksöz, 2008:3-7).

1992 yılında yayınlanan “Yönetişim ve Kalkınma” isimli raporda yönetişimin Dünya Bankası’nın göreviyle uyumlu dört temel alanı (World Bank, 1992); 1. Kamu yönetiminin iyileştirilmesi, 2. Hesap verebilirlik, 3. Kalkınma için yasal çerçevenin oluşturulması ve 4. Bilgi ve şeffaflık olarak açıklanmıştır.

Yönetişim, “bir toplumsal-politik sistemdeki ilgili bütün aktörlerin ortak çabalarıyla elde edilen sonuçların oluşturduğu yapı ya da düzen” olarak tanımlamaktadır. Bu tanımdan hareketle, yönetişim, birlikte yönetimin adı olarak da tanımlanabilir. Ayrıca tüm paydaşlarla çift yönlü iletişim ve etkileşimin sağlandığı bir ortamın oluşturulmasını ifade etmektedir.Yönetişim, kurumların, yönetim kalitesini iyileştirme arayışlarının sonucunda ortaya çıkan ve klasik yönetim tarzına yepyeni değerler eklenmesini içeren bir sürecin sonucudur.Yönetişimin ekonomik, siyasi ve idari olmak üzere üç temel dayanağı mevcuttur.Yönetişim, postmodern dünya düzeninde yaşanan krizler ve bunların neden olduğu tartışmalara yeni çözüm önerileri üreten güncel bir yönetim teorisidir.

Yönetişimin başlıca aktörlerinden olan devlet; siyasi kuruluşlarla kamu sektörü kuruluşlarını içermekte ve bu süreçte kendi vatandaşlarına nasıl daha etkin şekilde hizmet verebileceği üzerinde odaklaşmaktadır. Hukukun üstünlüğünü koruyarak, sosyo-ekonomik şartları düzenleyerek, sosyal ve fiziki altyapıları geliştirerek ve sosyal güvenlik ağları sağlayarak, kalkınma için çerçeve oluşturmakta ve eşitliğin, barışın, adaletin temelini kurmaktadır.Yönetişimin kapsamında yer alan üçüncü aktör de birey ile devlet arasında yer alarak toplulukları organize etmek, eğitmek, toplum içindeki grupların ekonomik ve sosyal hayata katılımını sağlamak, siyasi ve sosyal etkileşimi kolaylaştırmak, dayanışmayı artırmak ve kültürleri beslemek yoluyla özgürlük, eşitlik ve sorumluluk temellerini oluşturmaya çalışan kâr amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşları ve gönüllüleridir (Özer, 2006: 68-69).

Yönetişimin başlıca aktörlerinden olan devlet; siyasi kuruluşlarla kamu sektörü kuruluşlarını içermekte ve bu süreçte kendi vatandaşlarına nasıl daha etkin şekilde hizmet verebileceği üzerinde odaklaşmaktadır.İkinci aktör olarak özel sektör; çeşitli sektörlerdeki özel işletmeleri kapsamaktadır.Yönetişimin kapsamında yer alan üçüncü aktör de kâr amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşları ve gönüllüleridir.Son olarak, bunun yanında, yönetişim ilkelerinin yaşama geçmesinde kişiler de önemli bir sorumluluk taşımaktadır.

İyi yönetişim kavramı ilk kez Dünya Bankası’nın 1989 yılında yayınladığı Sub-Saharan Africa: From Crisis to Sustinable Growth başlıklı raporunda geçmektedir.