KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 15

Triyaj, yaralı ve hastaları o an ki durumlarının ciddiyetine göre sınıflandırıp; tedavi, bakım ve tahliye konularında önceliklerini belirleme ve sıraya sokma sürecidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Soğuk bölgede yapılan işlemler; ileri tanı, tedavi ve tahliyedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Deri bulaşın devam etmesini engellemek ve sağlık çalışanlarını korumak için yaralar uygun şekilde kapatılarak yaralıya ılık sabunlu duş aldırılmalıdır. İçsel bulaş durumunda, oral/nazofarengeal (ağız/geniz yoluyla) aspirasyon, mide lavajı, laksatifler, hidrasyon ve diürezin sağlanması, potasyum iyodür, amonyum klorid, dietilen triamin penta asetat (DTPA), sodyum bikarbonat, prusya mavisi, alüminyum içeren anti asitler, baryum sülfat kullanılabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Böceklerin belirli bir hedefe yönlendirilip kontrol altında tutulmaları güç olması biyolojik bir silah olarak kullanılmalarının sebebi değil dezavantajlarından biridir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Agroterörizmin  hayvansal hedefleri; büyükbaş hayvanlar, küçükbaş hayvanlar, kümes hayvanları, hayvansal hedefler ve her türlü işlenmiş gıda maddesidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Gıda güvenliğini etkileyen kimyasal tehlikeler; pestisitler, veteriner ilaçları, doğal toksik maddeler, endüstriyel kontaminantlar, gıda işleme sırasında oluşan toksik maddeler ve gıda katkı maddeleridir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Gıda güvenliğini etkileyen fiziksel tehlikeler; cam, metal, plastik taş, toprak tahta parçaları, kıl gibi yabancı maddeler ve radyoaktivitedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Sanitasyon, sağlıklı yaşam için çevreyi sağlıklı ve temiz tutmak ve insan sağlığına zararlı olabilecek faktörleri ortadan kaldırmak şeklinde tanımlanabilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Çapraz bulaşmaya neden olan etmenler şunlardır:

Sağlık kuruluşunda kimyasal silah bulaş riskinin olmadığı acil servis bölgesine “Soğuk Bölge” adı verilir. Acil servis girişinden itibaren başlayan soğuk bölgede olası ikincil kontaminasyondan korunmak amacıyla sağlık personeli tek kullanımlık önlük, bone, maske, eldiven ve galoş giymelidir. Soğuk bölgede kimyasal yaralıların ileri tanı ve tedavi işlemleri gerçekleştirilir; hayati fonksiyonları sabitleşen kimyasal yaralılar, klinikte gözlem altında tutulur. Doğru cevap C'dır.

Kimyasal yaralıların sıcak bölgeden tahliyesi sonrasında sağlık kuruluşuna getirildiği alan “Ilık Bölge” adını alır. Ilık bölge; sağlık kuruluşunun acil servis bölgesinde geniş bir alanda kurulmalıdır. Bu bölgede kimyasal yaralılara saptama, triyaj, KBRN ilkyardımı ve tıbbi dekontaminasyon işlemleri yapılır. Ilık bölgede kimyasal silahlara karşı koruyucu donanım giyen (B tipi) sağlık personeli görev yapar. Tedavi Soğuk bölgede yapılmaktadır.

Biyolojik saldırıdan sonra olası deri bulaşı en kısa sürede dekontamine edilmelidir. Biyolojik ajan bilinmiyorsa kirlenmiş birey sodyum hipoklorit çözeltisi (% 0.5) veya bol miktarda düz sabun ve su ile yıkanmalıdır ancak kimyasal ajan için dekontaminantların kullanımının da unutulmaması gereklidir. Doğru Cevap B'dir.

Yaralının ne kadar radyasyon aldığı; sağ kalımı ve gerekli tedavileri belirleyeceğinden maruziyet dozunun belirlenmesi önemlidir. Radyasyon maruziyeti ile kusma arasındaki sürenin belirlenmesi çok güvenli olmayan bir belirteçtir. Alınan radyasyon dozunu ve sağ kalımı tayin etmekte kan tahlillerinin yapılması ve ciltte radyasyon yanıklarının saptanması faydalı olabilir. Maruziyetten 24-48 saat sonra yapılacak lenfosit sayımı durumun ciddiyeti hakkında en iyi bilgiyi verir. Alınan doz ne kadar fazla ise akut radyasyon sendromuna bağlı belirtilerin ortaya çıkması o kadar hızlı ve şiddetlidir.

Agroterorizmde böceklerin kullanılması,  tarımsal üretimi azaltabilir ve beslenme sorunu yaratabilir. • Ekonomik dengenin bozulmasına neden olabilir. • Toplumsal panik yaratabilir. • Uluslararası ticareti ve ilişkileri bozabilir. • Hastalıklardan kaynaklanan doğrudan kayıplara neden olabilir. • Teşhis ve mücadele masrafları arttırabilir. • Dayanıklılık ıslahı ve yeni bir pestisitin geliştirilmesi masrafları arttırabilir. • Hastalıktan zarar görmüş ürünlerin imhası gerekebilir. • Tüketici güvenliği bozulabilir. • Enfekte alanlar uzun süre karantina altına alınabilir. Dayanıklılık ıslahı ve yeni bir pestisitin geliştirilmesi masrafları azalmaz aksine artar. Doğru cevap E'dir.

Çapraz Bulaşma Hijyenik gıdalara, bakteri içeren etmenlerden bakteri bulaşmasına denir. Çapraz bulaşmaya neden olan etmenler şunlardır: • Eller, • Araç-gereç, • Doğrama tahtaları, • Çalışma tezgâhları, • Giysiler, • Öksürme ve hapşırmadan kaynaklanan damlacıklar. Doğru cevap B'dir.

Gıda Sanitasyonu; insan yaşamının temelini teşkil eden beslenme gereksinimlerinin karşılanmasında fiziksel, kimyasalve biyolojik açıdan güvenilir nitelikte gıdamaddeleri üretimini ifade etmektedir. Gelişmiş ülkelerde görülen gıda kaynaklı hastalıkların çoğunluğu bakteriler tarafından meydana getirilmektedir. Doğru Cevap C'dir.

Gıda zehirlenmelerinin olması için; • Gıdada zehirlenme yapacak mikroorganizmanın ortamda bulunması, • Gıdanın mikroorganizmanın üremesine uygun olması ve uygun ısıda yeterli süre bekletilmiş olması, • Gıdada mikroorganizmanın veya toksinin yeterli düzeyde çoğalmış olması, • İçerisinde mikroorganizma üremiş veya toksin içeren gıdanın yenilmiş olması gerekir. Doğru cevap E'dir.

Biyolojik tehlikeler: bakteri, virüs, parazit, küf ve toksinlerdir. Kimyasal tehlikeler: pestisitler, veteriner ilaçları, doğal toksik maddeler, endüstriyel kontaminantlar, gıda işleme sırasında oluşan toksik maddeler ve gıda katkı maddeleridir. Doğru Cevap D'dir

Böceklerin biyolojik silah olarak kullanımının başlıca sebepleri; • Böcekler hızlı üreme kapasitesine sahiptir. Bir yıl içinde çok sayıda nesil verebilir, her nesilde binlerce yavru meydana getirebilir. Üretilip çoğaltılmaları pek çok canlıya oranla daha kolaydır. • Böceklerin önemli bir çoğunluğu uçma yeteneğindedir. Doğal yayılma yetenekleri ile salındıkları yerlerden etrafa kolayca yayılabilirler. • Böcekler büyük bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Tanımlanmış bütün canlı türlerinin yarısından fazlası böcektir. • Böceklerin çevreye adaptasyon yetenekleri yüksektir. Soğukkanlı hayvanlardır ve vücut sıcaklıkları sabit değildir. Memeli hayvanlara göre enerjiyi daha büyük bir randımanla kullanırlar. Bu durum çevreye adaptasyon bakımından onlara büyük avantaj sağlar. Değişik çevre koşullarında biyolojik silah olarak görev alabilirler. • Çok değişik beslenme tiplerine sahiptirler. İnsanlar, hayvanlar ve bitkilerde zarar yapabilir ve hastalık yayabilirler. • Teşhislerindeki güçlük ve büyük çeşitlilikleri sebebiyle biyolojik silah olarak fark edilmeleri ve tanımlanmaları güçtür ve doğal sistemin bir parçası olarak algılanabilirler. • Genellikle yöntemi kullanan ve hazırlayanlara zararlı değildir. Bazı zoonotik hastalıklar (insanlar ve hayvanların birbirine bulaştırabildikleri ve her iki gruba dâhil bireylerde ortak şekillenen hastalıklar) hariç, silah haline getirilmeleri güç değildir. • Hedeflerde düşük güvenlik önlemleri vardır. • Ahlaki olarak daha masum görülebilmektedir, doğal olarak gelişen bir sorun olarak görülebilme olasılığı vardır. • Ülke dışından birçok noktaya aynı anda saldırabilme kolaylığına sahiptir. Doğru cevap E'dir.

Sağlık kuruluşunda kimyasal silah bulaş riskinin olmadığı acil servis bölgesine “Soğuk Bölge” adı verilir. Acil servis girişinden itibaren başlayan soğuk bölgede olası ikincil kontaminasyondan korunmak amacıyla sağlık personeli tek kullanımlık önlük, bone, maske, eldiven ve galoş giymelidir. Soğuk bölgede kimyasal yaralıların ileri tanı, tedavi işlemleri ve tahliye gerçekleştirilir; hayati fonksiyonları sabitleşen kimyasal yaralılar, klinikte gözlem altında tutulur.