KİMYA VE BİYOLOJİ SEKTÖRLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Radikal tedavi yöntemi sunmak ilk yardımın amaçlarından biri değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

İlk yardımın temel uygulamaları: koruma, bildirme ve kurtarma'dır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İlk yardımın son basamağını kurtarma oluşturmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

İlk Yardım Yönetmeliği Resmi Gazete'de 2015 yılında yayımlanmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bir kimyasal maddenin tehlikesi kişinin maddeye maruz kalma süresi, maruz kalma yolu, kimyasal maddenin bileşimi, bedende hangi dokuya etki ettiği gibi unsurlara bağlı olarak değişmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

İkincil değerlendirme sırasında elde edilen bulgular 112 acil servis beklenirken hasta ya da yaralıya hangi pozisyonun verilmesi gerektiği hakkında bilgi verebilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Koma, şok ve yarı oturur ilk yardım uygulamalarında temel pozisyonlardandır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Hangi tip kanama olursa olsun bir kişi toplamda var olan kan miktarının %10 ve üzerini kaybediyorsa kişinin yaşamı tehlikeye girer. Doğru cevap B seçeneğidir.

İkinci derece yanıklar 3-6 ay arasında iyileşir, iz kalabilir. Yanan bölgenin etrafında içi su dolu kabarcıklar oluşabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kalp masajı yapacağımız noktayı tespit ettikten sonra dakikada 100 olacak şekilde eşit bir tempoyla sayarak (1v 2v 3v…..11,12,13,….,29,30) 30 kez iki elle kalp masajı yapılır. Doğru cevap C seçeneğidir.

29.07.2015 tarih ve Resmî Gazetede (29429) yayımlanan İlk Yardım Yönetmeliği’ne göre de iş sağlığı ve güvenliği kapsamında; a) Az tehlikeli iş yerlerinde, her 20 çalışan için 1 ilk yardımcı, b) Tehlikeli iş yerlerinde, her 15 çalışana kadar 1 ilk yardımcı, c) Çok tehlikeli işyerlerinde, her 10 çalışana kadar 1 ilk yardımcı bulundurması zorunludur.

Kimyasal maddelere maruz kalma durumlarında koruma ilkesi olarak ilk yardımda öncelikli olarak ilk yardımcı;
• Kendisinin ve çevrenin güvenliğini sağladıktan sonra olay yeri değerlendirmesi
yapar,
• Hasta ya da yaralının güvenliğini sağladıktan sonra bilincini kontrol eder,
• Bilinci açıksa konuşabilecek durumda ise
ondan gerekli bilgileri alır,
• Etki eden kimyasal maddenin kullanma talimatını okur ve ona göre müdahale eder,
• Etkilenen bölgedeki giysiler dikkatli bir şekilde kişiye zarar vermeden, gerekirse kesilerek çıkartılır.
• Kullanılan kimyasal madde suyla temas ettiğinde ikinci bir zarar verici reaksiyon oluşturmayacaksa etkilenen bölge bol suyla en
az 15 dakika yıkanır

Yaşamsal fonksiyonların sürmesini sağlamak: İnsan bedenini oluşturan sistemlere baktığımızda aklımıza birçok sistem gelir. Dolaşım sistemi, boşaltım sistemi, sinir sistemi, solunum sistemi, sindirim sistemi gibi. Yaşamsal fonksiyonlar dediğimiz zaman da aklımıza 2 temel sistem gelmelidir. Solunum sistemi ve dolaşım sistemi. Diğer bütün sistemler de yaşam için gereklidir. Ancak solunum ve dolaşım sistemini temel aldığımızda bu iki sistemin birinin ya da her ikisinin birden durması durumunda kişiler kısa zamanda yaşamlarını kaybedeceklerdir. Bu nedenle zaman açısından kritik olduğu için bu sistem ilk yardım açısından her zaman ön planda tutulan sistemlerdir.

İlk yardım müdahaleleri gerçekleştirirken her daim belli bir sıra takip edilmelidir. Uyulması gereken bu sıralamanın başında ilk yardımın temel uygulamaları gelir. İlk yardımın temel uygulamaları sırasıyla koruma, bildirme ve kurtarmadır. Yapılan her türlü müdahalede bu 3 temel uygulama göz önünde bulundurulmalıdır.

Birincil değerlendirme hasta ya da yaralının yaşayıp/yaşamadığını kontrol etmek için gerçekleştirilir. Temel işlemler koruma ilkesi, bilinç kontrolü ve ABC uygulamalarıdır. İlk yardım uygulamaları her daim belli bir sıra doğrultusunda yapılmalıdır. Circulation (Dolaşımın Değerlendirilmesi): Dolaşım sisteminin merkez yapısı olan kalbin durması, damarlarda tıkanıklıklar ya da ciddi kanamalarda kan dolaşımı durur. Kalbin durma süresi uzadıkça hücre-doku-organ beslenmesi sona ereceğinden, hücrelerde geri düzelmeyecek hasarlar oluşur ve ölüm gerçekleşir. Bu nedenle kişilerde dolaşım sisteminin varlığı mutlaka kontrol edilmelidir. Dolaşımın varlığı kalbin her atımında atardamara yapmış olduğu baskıdan yani nabızdan anlaşılabilir. Yetişkinlerde ve çocuklarda nabız en rahat boyun şah atardamarı üzerinden (tek yönlü); bebeklerde ise dirsek üstündeki kol atardamarından tespit edilebilir. Nabız kontrolü en az 3 parmakla 5 saniye boyunca yapılmalıdır.

Deri renginin solması, nabzın ve solunumun hızlı olması, bedenin soğuk olması kişiye şok pozisyonu verilmesi gerektiğini işaret eder. Hasta ya da yaralının ayakları 30 cm yukarı kaldırılarak beyne giden kan akımı arttırılır. Bedeni soğuksa üzeri örtülür.

İkinci derece yanıklar ise sıcak etmenine uzun süre maruz kalma sonucu oluşur. Derinin üst ve orta tabakasının bir bölümü etkilenmiştir. Ağrı, acı, ödem, kızarıklık daha ciddidir. 3-6 ay arasında iyileşir, iz kalabilir. Yanan bölgenin etrafında içi su dolu kabarcıklar oluşabilir.

Bebeklerde de koruma ilkesi gerçekleştirildikten bebeği bulduğumuz pozisyonda ayak tabanına vurarak bilincini kontrol ederiz. Herhangi bir şekilde tepki vermiyorsa yanımızda birisi varsa 112 acil servis arattırılır. Daha sonra bebek sırtüstü sert bir zemine yatırılır ve sıkan kıyafetleri gevşetilir. Ağız içi kontrol edilir ve bebeğe baş çene pozisyonu 60 derece olacak şekilde verilir. Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile solunum kontrol edildikten sonra solunum yoksa temel yaşam desteğine geçilir. Bebeklerde yetişkinlerden farklı olarak çocuklarda olduğu gibi temel yaşam desteğine 2 suni solunum/kurtarıcı soluk ile başlanır. İlk yardımcının bebeğin ağzı ve burnunu ağzının içine alacak şekilde ağzının içine alarak, 2 kez ağzının içindeki hava kadar “püf” şeklinde hava verir. Eğer yetişkin ya da çocuklardaki kadar hava verilirse bebeğin ciğerleri patlayabilir.

Solunum yolu tam tıkanmış kişinin bilinci açık ve ayakta duruyorsa ilk yardımcı hemen kişinin arkasına geçer, yaralının göğüs kafesi üzerinden uzatarak yaralıyı koltuk altından kavrar ve yaralının düşmesini engelleyecek şekilde tutarak diğer eliyle 5 kez kürek kemikleri arasına elin tabanı ile aşağıdan yukarı doğru süpürür tarzda vurur. Cisim halâ çıkmamışsa bir elini yumruk yaparak, baş parmak ekleminin sivri noktasını göğüs kemiğinin bittiği bölgeye yerleştirir ve diğer elle kendi elini sıkıca kavrar. 5 kez kuvvetle arkaya ve yukarı doğru baskı uygulaması yapılır. Cisim çıkarsa işlem sonlandırılır. Bu şekilde 5 kez sırta baskı 5 kez karna baskı (heimlich manevrası) yapılarak işleme devam edilir.

Özellikle kalp ve akciğerlerin bulunduğu göğüs bölgesindeki yaralanmalar öldürücü olabilir. Yaralar açık ve kapalı olarak sınıflandırılabilir. Kapalı yaralanmalarda genel ilk yardım uygulamalarına uyduktan sonra ilk yapılacak müdahale yaralı bölgeye soğuk uygulamadır. Soğuğun etkisiyle hasarlı bölgelere giden kan damarlarını daralacak, kan akımı, inflamasyon etkileri ve ağrı şiddeti azalacaktır. Aynı zamanda yaralı bölgenin hareket ettirilmemesi de önemlidir. Kırık, çıkık ya da burkulmadan şüpheleniliyorsa hasar gören bölge mutlaka hareketsiz hale getirilmeli ve sabitlenmelidir.