KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 27

Voltaire belirli bir öğretisi olmayan, bununla birlikte etkili ve zeki, maceracı, rahatına düşkün, ticaretle de uğraşmayı seven bir düşünürdür. Aydınlanmacı düşünürler içinde, bilgiye olan güveni, temeli olmayan inançların insanın içinden sökülüp atılması gerektiğine inanması, hoşgörü sorununu toplumsal düzeyde önemli bir kurumsallaşma olarak değerlendirmesiyle öne çıkar.

Siyasetten estetiğe, edebiyattan ansiklopediye birçok türde önemli kitaplar ya- zan ve özellikle eleştiri mantığıyla dikkat çeken Diderot (1713-1784) maddeci ve ateist olmasıyla ünlüdür. Ama o her şeyden önce Ansiklopedinin kurucusu ve gerçekleştiricisidir. Ansiklopedi başlı başına bir serüvendir. Diderot, matematikçi ve düşünür dostu d’Alembert’le birlikte olağanüstü bir çabayla bilgiler belgeler toplayarak 1751’de Ansiklopedinin ilk cildini yayınlar.

Almanya özellikle edebiyat ve müzikte Avrupa’ya yol gösterici özelliktedir: Goethe ve Schiller’in öncülük ettiği “Sturm und Drang” (Duygu ve Coşku) adlı edebiyat hareketi, duygu yoğunluğunu ve coşkuyu yüksek ifade gücü olarak benimseyerek derin anlatımı amaçlar.

İtalya’da ise Barok müziğin önemli ismi Antonio Vivaldi’dir (1678-1741). Ünlü eseri “Mevsimler”, doğa olaylarının müzik diline tercümesidir ve sonuçta insan düşüncesine ve estetik dünyasına seslenir. Yine İtalya’da, yaylı çalgı yapımıyla dünyada benzersiz bir ekol yaratan Antonio Giacomo Stradivari, (1644-1737) kısaca Stradivarius bu dönemde yaşamıştır. Özellikle bugün paha biçilemeyen kemanları ve viyolonselleriyle ünlü olan Stradivarius, yaylı çalgı yapımında gerek yapım tekniği gerekse boya tekniğiyle erişilemeyen bir mükemmelliğin yaratıcı- dır.

Hatta köle ticaretiyle bazı bilim adamlarına göre, Batıda, kapitalizmin temelleri güçlenecektir.

. Kral ve soylular sanatç›lar›n eserlerinin çal›nmas›na, tiyatro eserlerinin sahnelenmesine destek verirler, ressamlar› himayeleri alt›na al›rlar. Böylesi bir elit kültürü hayat›n zevklerini inceliklerini yaflama ve yönetim anlay›fllar›n› esneklefltirme olarak görmek gerekir.

Barok anlat›ma renk ve ifade zenginli¤iyle duygusall›k ve duyarl›l›k katmaya çal›flan, zarif ve inceli¤e önem veren anlay›fl ise Rokoko üsluptur.

Barok

Mutlakiyet yönetimlerinin taşrasında, senyör ya da asiller hem kazanmakta, yeni topraklar ve imtiyazlar edinmekte hem de halka yeni vergiler yüklemektedir. Doğal olarak köylüler nefret noktasındadır; kentlerde ise patronlar, özel mülkiyet sahipleri, şirketler birlikler güçlenmektedir; ruhban sınıfı büyük imtiyazlara sahiptir. Bu şekilde güç odaklarının oluşması Devrim öncesi isyanı getiren nedenlerden olacaktır.

İnsanın sistemli düşünme sisteminin sezgisel olarak değil, dünyevi deneyimlere ve yaşantılara bağlı olarak oluştuğunu; aklın insan hayatına kılavuzluk edebileceğini; krallıkların mutlak otoriter olamayacağını ve halk ile kral arasında karşılıklı güven duygusu olması gerektiğini vurgulayarak önce İngiltere, sonra Fransa Devrimlerine yön vermiştir. Liberalizmi öncü filozoflarındandır.

Almanya’da güçlü olan alan felsefedir. Emmanuel Kant (1724-1804) idealist Alman felsefesinin babasıdır. Kant elbette aydınlanmacı bir filozoftur, ama o daha çok felsefe tarihine yön veren bir bilgi kuramcısıdır ve anlaşılması emek isteyen kavranılması zor bir filozoftur.