KÜLTÜR TARİHİ

1985’te Schengen Antlaşması’yla üye ülkeler arasında sınırlar kalkar, bir yıl sonra Avrupa bayrağı kullanılmaya başlanır ve 2002’de de 12 üye ülke ortak para birimi olarak Avro’ya geçer. Üye sayısı, 1990 sonrası eski Doğu Bloğundan doğan ülkelerin de kabul edilmesiyle 27’ye ulaşmıştır. Doğru cevap C'dir.

2000’li yıllar ABD için karamsar yıllardır. 11 Eylül 2001’de, stratejik askeri savunma bakanlığı binalarından olan Pentagon ve Dünya Ticaret Merkezine saldırı düzenlenerek, ikiz kuleler olarak bilinen binalar, örneği görülmemiş terörist yöntemle yerle bir edilir. Bu saldırı sadece savaşı ve çatışmayı ABD’ye getirmekle kalmamış aynı zamanda, süper güç misyonu yüklenen ABD’nin prestijini de sarsmış, Batı ve İslam karşıtlığı üzerine kurulan Medeniyetler Çatışmasını yeniden dünya gündemine getirmiştir. Doğru cevap D'dir.

1960’ta askeri amaçlarla bilgi paylaşımı amacıyla ortaya çıkan Internet, daha sonra, 1969’da yine aynı amaçlarla dört üniversite arasında kullanılmış, bugün ise dünyayı adeta kaplayan bir ağa dönüşmüştür. Doğru cevap C'dir.

70’li yılların sonlarında ortaya çıkan Yeni Dışavurumcular (neo-ekpresyonizm) asıl etkinliğini 80’li yıllarda gösterdi. Minimalist ve kavramsal sanata karşı resmi yeniden önemsenir kılmayı hedefleyen bu sanatçılar, öteden beri sanatın ötelemiş olduğu, figür, cinsellik, sembolizm, tarihsel olaylar, mitoloji, anlatı, otobiyografi gibi temaları, büyük boyutlu tuvallerde kalın ve kaba fırça kullanımıyla, renk ve biçim yetkinliğini öne çıkararak eserlerini yapıyorlardı. Doğru cevap B'dir.

Mimaride günümüzde egemen olan anlayış, 1950’lerden itibaren modern mimarinin biçimciliğine getirilen eleştirilerle eklektik bir eksende biçimlenen postmodern mimaridir. Bu anlayış, Robert Venturi’nin 1966’da “Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki” isimli kitabıyla belirginleşir. Doğru cevap B'dir.

Postmodern edebiyat olarak tanımlanan nitelemelerin Türk romanına yansıyan özelliklerini bazı yazar ve romanlarda görmekteyiz: Oğuz Atay’ın “Tutunamayanlar”; Orhan Pamuk’un “Cevdet Bey ve Oğulları” ve “Beyaz Kale” ile başlayan yazı serüvenü, Kara Kitap, Benim Adım Kırmızı ile çok okunan Nobel ödüllü bir yazar olmuştur; artık dünya dilerine çevrilecektir. Bu arada yeni isimler de çok okunanlar arasındadır. Bunlar arasında, Latife Tekin’in “Sevgili Arsız Ölüm”, Elif Şafak, “Mahrem”, Hasan Ali Toptaş “Bin Hüzünlü Haz” ile Türk romanının kilometre taşı olmaya hak kazanırlar. Doğru cevap C'dir.

Postmodern edebiyat olarak tanımlanan nitelemelerin Türk romanına yansıyan özelliklerini bazı yazar ve romanlarda görmekteyiz: Oğuz Atay’ın “Tutunamayanlar”; Orhan Pamuk’un “Cevdet Bey ve Oğulları” ve “Beyaz Kale” ile başlayan yazı serüvenü, Kara Kitap, Benim Adım Kırmızı ile çok okunan Nobel ödüllü bir yazar olmuştur; artık dünya dilerine çevrilecektir. Bu arada yeni isimler de çok okunanlar arasındadır. Bunlar arasında, Latife Tekin’in “Sevgili Arsız Ölüm”, Elif Şafak, “Mahrem”, Hasan Ali Toptaş “Bin Hüzünlü Haz” ile Türk romanının kilometre taşı olmaya hak kazanırlar. Doğru cevap E'dir.

Bir başka değişimi, Avrupa Topluluğu için söylemek de olasıdır. Topluluk,
Soğuk Savaşın sona ermesiyle Avrupa Birliği şeklinde çokuluslu oluşuma gider,
1985’te Schengen Antlaşması’yla üye ülkeler arasında sınırlar kalkar, bir yıl sonra
Avrupa bayrağı kullanılmaya başlanır ve 2002’de de 12 üye ülke ortak para birimi
olarak Avro’ya geçer. Üye sayısı, 1990 sonrası eski Doğu Bloğundan doğan ülkelerin de kabul edilmesiyle 27’ye ulaşmıştır.

Berlin Duvarı’nın üzerinden bir kaç yıl geçmeden Sovyet politikalarının ve
ekonomisinin toparlanması zor bir çöküşle karşı karşıya kalması ve akabinde
Doğu ve Batı Almanya’nın birleşerek tek Almanya’yı oluşturması, Sovyetleri kontrolü sağlanamayan zor bir sürece sokmuştu. Üstüne üstlük Baltık ülkeleri de bunları örnek alarak bağımsızlık mücadelesine başlamışlardı. 1991’in sonuna gelindiğinde ise, Sovyetler Birliği’nin tüm cumhuriyetleri bağımsızlıklarını ilan etmiş ve
Sovyetler Birliği artık yok olmuştur.

Sovyetler Birliği ve Doğu Bloğunun dağılması kuşku yok ki Amerika Birleşik Devletleri’nin 90’lı yıllarda süper-güç olmasını sağlamıştı. ABD, bu yıllarda ekonomik ve teknolojik gelişmede açık ara bir prestij sağladığı için, yeni-liberal
kapitalist ekonominin dünyada yerleşmesinde rol oynamaya başladı. Ancak buna
karşın Rusya, Yeltzin döneminden beri boğuştuğu derin ekonomik kriz, 1999’da
Vladimir Putin’in başkanlığa getirilmesiyle düzelme sürecine girecektir. ABD’nin
konumu tek kutuplu bir dünya görüntüsü verse de, bugün, Rusya, Çin, Hindistan,
AB ve Japonya gibi güçlü aktörlerin varlığı, çok kutuplu, çoğulcu bir dünya düzeni
izlenimi vermektedir

Soğuk Savaş sonrasının ilk çatışması ABD’nin 1990’da Irak’a müdahale etmesiyle gerçekleşti. Irak’ın Küveyt üzerinde hak iddia etmesini ve işgalini gerekçe gösteren ABD ve çok uluslu koalisyon, 27 Eylül 1991’de ‘Çöl Fırtınası’ harekatını başlattı.

1944’de kurulan Uluslararası Para Fonu, (International Monetary Fund yani IMF)
bütün Birleşmiş Milletler üye devletlerinin katılmak durumunda olduğu, (Kuzey
Kore, Küba, vb. birkaç devlet hariç), doğrudan küresel finans düzenini takip eden,
dünya borsaları, döviz ve ödemeler konusunda düzenlemeler yapan bir kuruluştur.

Bilgileri sistematik bir şekilde işlemenin bilimi olan bilişim (informatics),
her tür bilginin elektronik makineler aracılığıyla en hızlı şekilde işlenmesi, teknik,
ekonomik ve toplumsal alanlardaki iletişimde kullanılması anlamına gelmektedir.
Bilgi teknolojisi ise, bilgisayar ve iletişimin olanaklarını kullanarak farklı biçimlerdeki bilgiyi oluşturmak, saklamak, alış verişini yapmak üzere kullanılan teknolojinin kendisidir.

Önceleri, 1960’ta askeri amaçlarla bilgi paylaşımı amacıyla ortaya çıkan Internet, daha sonra, 1969’da yine aynı amaçlarla dört üniversite arasında kullanılmış, bugün ise dünyayı adeta kaplayan bir ağa dönüşmüştür.

1980’lerden sonra bir çok alanda olduğu gibi uzay araştırmalarında da dikkat çekici gelişmeler yaşanır. Uzaya gönderilen araçların gözlem yapma ve veri toplama niteliğindeki gelişmeler, uzay hakkında daha fazla bilgi sahibi olmamızı sağlar. 1994’te kara deliklerin keşfedilmesi ve Güneş sistemi dışında gezegenler bulunması; 1996’da uzay teleskobunun milyarlarca yeni gökadayı keşfetmesi; en önemlisi Güneş sisteminde Jüpiter’in 16 uydusundan biri olan Europa’da bir yaşam olasılığı olabileceğinin fark edilmesi bunlardan bir kısmıdır.

Örneğin Marina Abramoviç 1997 yılında Venedik Bienalinde gerçekleştirdiği “Balkan Barok” isimli bir performansta, üç gün boyunca yüzlerce kanlı kemikten et sıyırır. Bu süre içinde, bienali gezmeye gelenler leş kokan bir manzarayla karşılaşır. Bu yapıt Soğuk Savaş sonrası Balkanlardaki vahşete duyarsız kalanlara eleştiriyi amaçlamaktadır.

Mimaride günümüzde egemen olan anlayış, 1950’lerden itibaren modern mimarinin biçimciliğine getirilen eleştirilerle eklektik bir eksende biçimlenen postmodern mimaridir. Bu anlayış, Robert Venturi’nin 1966’da “Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki”
isimli kitabıyla belirginleşir.