KÜLTÜR TARİHİ

Krallık rejimleri güçlerini 18. yüzyılda da devam ettirmiştir.

18. yüzyılda resim sanatında konular yavaş yavaş değişmeye yüz tutmuştur. Yüzyılın felsefi bakışına uygun olarak, kent ve kır hayatından kesitler, tiyatro ve karnaval gösterilerinden, parklardaki eğlencelerden görünümler resimlenir. Erotizm konulu resimler mitolojik çerçevede verilse de erotizm özgürce resim sanatının alanına girmiştir.

Her şeyin temelini sorgulayan Descartes, rasyonalizme dayalı bir yöntem (metot) anlayışı geliştirmiştir.

Isaac Newton (1643-1727) evrensel çekim yasası, astronomi bilimi alanında çağının ve sonraki yüzyılın düşüncesini derin boyutta etkilemiştir. Yerçekimi yasasıyla ağır cisimlerin yeryüzüne doğru çekilişini, deniz sularının aya doğru çekilişini, gezegenlerin güneşe doğru çekilişini açıklaması dünya düşünce tarihinde önemli bir aşamadır.

John Locke, insanın sistemli düşünme sisteminin sezgisel olarak değil, dünyevi deneyimlere ve yaşantılara bağlı olarak oluştuğunu; aklın insan hayatına kılavuzluk edebileceğini; krallıkların mutlak otoriter olamayacağını ve halk ile kral arasında karşılıklı güven duygusu olması gerektiğini vurgulayarak önce İngiltere, sonra Fransa Devrimlerine yön vermiştir. Liberalizmin öncü filozoflarındandır.

Quesnay, “Ekonomik Tablo” adlı eserinde ekonominin yasalarını sorgulamaya girişerek ekonomiyi makro düzeyde (üretim ve üretim sektörleri, tüketim, yatırımlar, üretici ve çalışan sınıflar, gelir, istihdam) tanımlamaya çalışan ilk ekonomi bilimcidir.

Sanayi devriminin ilk öğeleri 18. yüzyılda İngiltere'de ortaya çıkmıştır. Bunu hazırlayan etmenlerin başında ticaretin büyümesi, deniz taşımacılığında gelişmeler, bilimsel buluşların getirdiği yeni teknikler gelir.

Aydınlanma hareketi, toplumsal ve siyasal açıdan mutlak kraliyet yönetimine ve onun aygıtlarına bir tepki olarak gelişmiştir. Aslında bu tepki, insan aklının yol gösterici olarak öne çıkmasıyla, bilimsel keşiflerin ve felsefi eleştirilerin ışığında insan bilincini bilginin ışığıyla aydınlatma çabalarıyla biçimlenmiş ve hem düşünsel, hem toplumsal bir harekete dönüşmüştür.

Eser Jean-Jacques Rousseau tarafından yazılmıştır. Düşünür eserinde, yeni bir düzen tasarlar. Toplumu tüm üyelerinin birliğiyle kurulan siyasal bir yapı yani Devlet olarak tanımlar.

Rousseau’nun “Emile” adlı eseri bir eğitim kuramı kitabıdır. Bu kitap insan hayatında eğitimin yerini yetkin biçimde gören ilk kitaplardan kabul edilir.

Sömürgelerde, özellikle Amerika’da altın ve gümüş madenlerinin bulunması devletin zenginliğini sağlayacaktır. Bu da köle ticaretini inanılmaz boyutlara taşıyacaktır. Böyle bir manzara karşısında mutlakıyet yönetimlerinin taşrasında, senyör ya da asiller hem kazanmakta, yeni topraklar ve imtiyazlar edinmekte hem de halka yeni vergiler yüklemektedir. Doğal olarak köylüler nefret noktasındadır; kentlerde ise patronlar, özel mülkiyet sahipleri, şirketler birlikler güçlenmektedir; ruhban sınıfı büyük imtiyazlara sahiptir. Doğru cevap D'dir.

İngiltere, daha doğrusu Büyük Britanya Krallığı, Birinci İngiliz Devrimini (1649) ve İkinci İngiliz Devrimini (1688) yaşamış bir krallıktır. Kralın yetkilerini azaltan bir anayasa hazırlanmış ve ekonomik kararlar alma yetkisi elinde olan bir parlamento oluşturulmuştur. Doğru cevap E'dir.

18. yüzyılda sarayda ve kiliselerde oda müziği, opera konserleri düzenlenir. Bu eserler bugün klasik müzik ve opera edebiyatının önemli eserleridir. Gitgide kompozitörler ile dinleyiciler arasında daha yakın sanatsal ilişkilerin kurulduğu görülür. Armoni bilgisi önemli bir gelişim gösterir. Bunlara paralel olarak çalgılar gelişir. Usta virtüöz sanatçı geleneği İtalya’dan Avrupa ülkelerine geçecektir. 

18. yüzyılda ilk demiryolu Fransa'da yapılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Fransa’da ilk demiryolu, kendi kendine hareket eden ilk araç ilk otomobil yapılır. Yüzyıl aynı zamanda ilk paraşüt ve telgrafla tanışır. Ayrıca, ilk gaz lambaları, ilk asansörler, ilk katlanan şemsiyeler, yağmurluklar, duvar saatleri, baskül, mayonezli sos, şekerpancarından elde edilen şeker, kauçuk boru, ilk temizlik deterjanları, ilk gıda konserveleri bu yüzyılın harika buluşlarıdır. 

Sanayi devriminin ilk öğeleri 18. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Bunu hazırlayan etmenlerin başında ticaretin büyümesi, deniz taşımacılığında gelişmeler, bilimsel buluşların getirdiği yeni teknikler gelir. İngiltere bu konuda başrolü oynar: Sömürgeciliğe hızlı başlamıştır; denizaşırı taşımacılıkta birincidir; ülkedeki sermaye birikimi güçlüdür. Doğru cevap B'dir.

Bordeaux asillerinden olan, bağcılık ve şarapçılıkla da uğraşan Montesquieu İngiliz hayranlığıyla tanınır.

Fransız Devrimi sonrası Fransa’nın gururu olan Jean-Jacques Rousseau (1712- 1778) genelde filozof olarak bilinir. Oysa düşünür olma kimliği yanında, usta bir müzisyen ve edebi yazardır. Doğru cevap C'dir. 

Rousseau’nun “Emile” adlı eseri ise bir eğitim kuramı kitabıdır. Bu kitap insan hayatında eğitimin yerini yetkin biçimde gören ilk kitaplardan kabul edilir. Doğru cevap B'dir.

Siyasetten estetiğe, edebiyattan ansiklopediye birçok türde önemli kitaplar yazan ve özellikle eleştiri mantığıyla dikkat çeken Diderot (1713-1784) maddeci ve ateist olmasıyla ünlüdür. Robinson Crusoe ise İngiliz yazar Daniel Defoe’nin 1719’da yayımladığı bir eserdir. Doğru cevap D'dir.