KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 36

İletişimin birinci işlevi bilgi ya da enformasyon aktarmaktır. İletişim davranışlarının ikinci işlevi, istemli de olsa istem dışı da olsa sosyal ilişkileri etkilemektir. İletişim davranışlarının üçüncü işlevi yararcı işlevdir. İletişimin dördüncü işlevi, zihni ve psikolojik süreçlerle ilgili olan öznel ve duygusal işlevidir.

İletişim davranışlarının üçüncü işlevi yararcı işlevdir. Birçok iletişim girişiminde

amaç, belirli bir içeriği, olayı ifade etmekten çok, “niyet”i aktarmak, istenilir

tepki ve davranış değişikliği gerçekleştirmeye çalışmaktan ibarettir.

Etkileşime katılanlar, iletişim davranışları aracılığıyla bilinçli ya da bilinçsiz

olarak, düşüncelerini, değerlerini ve normlarını da aktarmayı amaçlar. Bunun sonucunda,

karşı tarafın düşünce biçiminde, fikirlerinde ve değerlerinde değişmeler

olabilir. Propaganda ve reklam çalışmalarında, iletişim davranışlarının bu işlevinden

yararlanılmaya çalışılır.

İletişim davranışlarının ikinci işlevi, istemli de olsa istem dışı da olsa sosyal ilişkileri etkilemektir. İnsanlar arasında var olan ilişkileri sürdürmek, geliştirmek ya da kesmek yanında yeni ilişkiler kurmak bu işlevlerden bir tanesidir.

Algılama, uyaranların duyu organlarınca fark edilip zihinsel süreçlere dahil edilmesi demektir.

Kültürlerarası karşılaşmaları analiz edebilmek için kültür, sembol, anlam ve normların aktarım sistemi olarak tanımlanır.

Gönderen, gönderdiği iletinin alıcı tarafından nasıl anlamlandırdığını bilmek ister. Bu nedenle alıcının göstereceği tepkiyi bekler ve bu tepkiye geri besleme denir.

Etkin iletişim

Sosyal ilişkiyi etkileme işlevi

Bu iletişimde bir nesne kullanılmamıştır. Eğer bir şapka çıkartma söz konusu olsaydı nesne de kullanılmış olurdu.

Kültürlerin enformasyon sistemleri farklıdır. Farklı diller, farklı davranışlar, renkler ve kokular ve sözsüz semboller farklı anlamlar içerirler. Kültürlerarası etkileşimde ırk bir anlam taşımaz.

Kültürü insan gruplarının işleyiş şekli ya da yaşam biçimleri olarak tanımlayanlar genellikle toplumsal sistemin işleyişini göz önüne alırlar. Aynı kurumlar farklı toplumlarda farklı şekillerde ya da biçemlerde işler.

Alışkanlık en zayıf normdur. İnsanlar alıştıkları şekilde davranmaya eğilimlidir. Alışılmış davranışları göstermek toplumsal yaşamda rahat etmenin yollarından biri olduğu için, herhangi bir zarara yol açmıyorsa yaygınlığı artar ve toplum tarafından kabul görerek daha güçlü normlara evrilebilir. Alışkanlık haline gelen davranışı göstermeyenler için herhangi bir toplumsal yaptırım uygulanmaz. Eğer bir alışkanlık toplum tarafından istenilir olmaktan çıkarsa ondan vazgeçilir. Bu nedenle alışkanlık kolayca yayılan ve kolayca terk edilen, yaptırımı olmayan en zayıf toplumsal norm olarak kabul edilir.

Gelenek, yaşamın belirli dönemlerine geçiş aşamalarında uygulanan belirli törensel uygulamalar çerçevesinde uyulması gereken bütün normları kapsar. Doğum, evlenme
ve ölüm gibi yaşamın üç önemli dönüm noktası çevresinde toplanan uygulamalar zamanla değişmekle birlikte, genel kabul görmüş, uzun ömürlü normlardan oluşur.

Toplumsal yaşam bireyler ve toplumsal kurumlar arasındaki bağlantıların tümünü içerir ve sonuç olarak da bu bağlantılardan ibarettir. Yani, toplum içinde yaşıyorsanız diğer bireylerle, aile kurumuyla, devlet kurumuyla, eğitim kurumuyla, ekonomi kurumuyla, hukuk kurumuyla bağlantınız var demektir. Sorumluluk ve görevlerinizi de içeren bu bağlantılar yalnız iletişim yoluyla sağlanmaktadır. Yani toplumsal bağlar olarak adlandırdığımız etkileşim, iletişim olmadan gerçekleşemez. Dolayısıyla toplumsal davranışların hepsini aynı zamanda iletişim davranışı olarak nitelemek mümkündür. Aile içinde bireylerin birbirine karşı olan sevgi ve saygı gösterme görevi, saygı görmek ve sevilmek hakkı ancak ve yalnız iletişimle gerçekleşebilir.

Ötekileştirme kavramı, olumsuz bir tutumu belirtmektedir. Anlamayana anlatmak ya da anlaşılmayanı anlamaya çalışmak çabalarını içermez. Bundan geriye doğru gidilerek de öteki kavramına olumsuz bir anlam yüklenilmektedir. Oysa herkes için grup dışı olan, doğal olarak, ötekidir. Grubumuza dâhil olmayanlar nasıl bizim için öteki ise biz de onlar için ötekiyiz. Bu nedenle öteki olmanın olumsuz bir yanı yoktur. Olumsuz olan bireyleri ötekileştirmektir.

Ön yargılar, kalıp düşüncelerden farklı olarak, bireyler, gruplar, ilişkiler ve nesnelerle ilgili değerlendirici yargılardır.
Ön yargı, değerlendirmeyle ilgili fikri, kanıyı ve tutumu içeren geniş kapsamlı bir kavramdır. Her ön yargıda, bir fikirden yola çıkılarak gerçekleşen bir etkileşim sonucunda, bir kanı edinildikten sonra, bir tutum geliştirilmiştir. Kalıp düşüncede herhangi bir tutum söz konusu değildir.

Etnomerkezciliğin iki temel dayanağı vardır. “Birincisi her bireyin kendi kültürünü “doğal” kabul etmesi, ikincisi ise etnomerkezciliğin, diğer halklar, uluslar
ve kültürlerden üstünlük bilinci ile bağlantılı olmasıdır”. Toplumsal normlar, toplumsal yaşamdaki kuralları içerir ve o kurallar çerçevesinde davranmak “normal” karşılanır.
Dolayısıyla kültürümüzün öngördüğü kural, tutum, davranış, inanç ve düşünceler normal, bunun dışında kalanlar ise garip, tuhaf, acayip veya yabancı sıfatlarıyla betimlenir. Bize garip gelenler kültürümüzde olmayan ya da farklı biçimde olanlardır.

Başka kültürel ortamlarda üretilip farklı kültür gruplarına sunulan mal ve hizmetler de gündelik yaşamın kültürlerarasılık derecesini değiştiren etkenlerdir.
Her kültürün temel insan gereksinmelerini kendi kaynakları ve yöntemleri ile karşıladığını ve ortaya çıkan ürünlerin kültüre özgü olduğunu birinci bölümde
belirtmiştik. Ancak, küreselleşmenin sonuçlarından biri de özgün kültür ürünlerinin diğer kültürlere sunulmasıdır. Örtünme, barınma, beslenme, oyun vb. temel
insan gereksinmelerinin büyük kısmı artık özgün kültürel yaratılarla karşılanmamaktadır. Söz gelimi, giyimde modaya uyma eğilimi, bir toplumsal normun
kısa zamanda, başka kültürlerin etkisiyle nasıl değiştiğini göstermesi bakımından önemlidir

Burada temel sorun, kültürlerarası iletişim eğitimi almamış, kültürlerarası iletişim yeterliğine sahip olmayan bireylerin gündelik yaşamlarında kültürlerarası
durumlarla nasıl baş edebileceklerini bilememeleridir. Çünkü insanlar, ister kendi toplumu içinden, ister farklı toplumlardan olsun, bağlantı kurduğu bireylerle iletişiminde, iletileri kodlamak ve algıladığı iletileri açmak için kendi kültürel kodlarından yararlanır. Oysa her iletinin gönderenin kültür kodlarına göre düzenlendiğini ve uygun olmayan bir kodaçımının niyetlenenden başka anlamların yaratılmasına, dolayısıyla da yanlış anlamalara neden olacağını biliyoruz.

Topluluk ve toplumun benzer özellikleri olsa da birliği oluşturan amaç ortadan kalkınca dağılan topluluktur. Toplum ise kurumsal yapıları ve bağlantılar var olduğu sürece dağılmaz.