KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 11

Kodlama içsel bir eylemdir, sözlü ve sözsüz sembollerin anlam oluşturacak şekilde bir araya getirilmesini ifade eder.

Hall’e göre, iletişim, kuralları olan, çözümlenebilen ve araştırmacıların bireylerarası etkileşimin kültürel kalıplarını kuramsal olarak ifade edebilecekleri bir alandır.

İletişim davranşlarının üçüncü işlevi yararcı işlevdir. Birçok iletişim girişiminde amaç, belirli bir içeriği, olayı ifade etmekten çok, “niyet”i aktarmak, istenilir tepki ve davranış değişikliği gerçekleştirmeye çalışmaktan ibarettir. Etkileşime katılanlar, iletişim davranışları aracılığıyla bilinçli ya da bilinçsiz olarak, düşüncelerini, değerlerini ve normlarını da aktarmayı amaçlar. Bunun sonucunda, karşı tarafın düşünce biçiminde, fikirlerinde ve değerlerinde değişmeler olabilir. Propaganda ve reklam çalışmalarında, iletişim davranışlarının bu işlevinden yararlanılmaya çalışılır.

Kültürlerarası iletişimin konusu genel anlamda bu karşılaşmalarda gerçekleşen etkileşimdir. Ancak kültür farklılığı artık sadece insan toplulukları arasında değil, aynı topluluktaki farklı cinsler, meslek grupları, aileler, resmi kuruluşlar, işletmeler, kurum ve kuruluşlar arasında da gözlenmektedir. Bu nedenle kültürlerarası iletişimin konusu, günlük yaşamın çeşitli alanlarında, yukarıda sıralanan farklı kültürlere mensup insanlar arasındaki etkileşimdir. İnsan etkileşiminin gerçekleştiği ortamlar ve bu ortamları oluşturan diğer bileşenler de kültürlerarası iletişimin inceleme alanına girer. Farklı kültürlerden insanların karşılaşmasına neden olan göç, kültürel değişmeyi hızlandıran modernleşme veya küreselleşme gibi olgularla bu olgularda etkileşimi belirleyen algılama, kültürleşme ve kültürel kimlik gibi kavramlar da kültürlerarası iletişimin konusu içindedir.

Etnomerkezcilik terimi ilk kez Amerikalı sosyolog William Graham Sumner (1840- 1910) tarafından kullanılmıştır.

Gündelik yaşam, bireyin, onun edimlerinin, tutum, etkileşim ve iletişim biçimlerinin doğrudan yaşandığı dünyadır. Bu nedenle 1980’li yıllardan beri insan ve toplumbilimleri alanlarında çalışan bilim insanları arasında kültürel ve toplumsal olgularını gündelik yaşam çerçevesi içinde araştırma eğilimi artmaktadır. Gündelik yaşam, bireyin toplumsal yaşam içinde diğerleriyle paylaştığı yaşam kesitini ifade eder. Mensubu olduğu toplumsal kesime, kültüre ve mesleğe bağlı olarak aynı toplumun üyeleri farklı gündelik yaşamlar sürdürürler. Gündelik yaşam terimi bir toplumun üyelerinin gündelik yaşamlarının ortak noktalarını ve ortak davranış örüntüleri ile gündelik rutinlerin ortalamasını ifade eder. Bu ortalamayı göz önünde tutarak bir toplumun gündelik yaşamından söz etmek mümkün olabilir. Gündelik yaşamda kültürlerarasılık durumu yalnız yüz yüze karşılaşmalarda ortaya çıkmaz. Gündelik yaşamın kültürlerarası yönü, çağdaş yaşamın getirdiği olanaklara koşut olarak genişlemektedir.

Toplum düzeni demek belirli yapıların belirli bir düzen içinde bulunması anlamına gelir. Bütün toplumlarda neyin nerede ve nasıl olması gerektiği ile ilgili ilke ve kurallar vardır. Toplumdan topluma değişen bu ilke ve kurallar nedeniyle her toplumun düzeni ve işleyişi birbirinden farklıdır.

Topluluk ile toplum kavramları sosyal bilimlerde farklı anlamlarda kullanılır. Topluluk, belirli amaç için bir araya gelen ve onu oluşturanlar arasındaki bağların çok güçlü olmadığı, yaşamını uzlaşmayla belirlenmiş kurallar çerçevesinde sürdüren insan gruplarına verilen addır. Onları bir araya getiren amaç ortadan kalkınca topluluk da dağılır. Toplum ise bireylerin kurumsal bağlantılarını ve birbirleriyle ilişkilerini, kendi aralarında uzlaşmayla belirledikleri kurallar çerçevesinde yürüttükleri bir birliktir.

Alışkanlık en zayıf normdur. İnsanlar alıştıkları şekilde davranmaya eğilimlidir. Alışılmış davranışları göstermek toplumsal yaşamda rahat etmenin yollarından biri olduğu için, herhangi bir zarara yol açmıyorsa yaygınlığı artar ve toplum tarafından kabul görerek daha güçlü normlara evrilebilir. Alışkanlık haline gelen davranışı göstermeyenler için herhangi bir toplumsal yaptırım uygulanmaz. Eğer bir alışkanlık toplum tarafından istenilir olmaktan çıkarsa ondan vazgeçilir. Bu nedenle alışkanlık kolayca yayılan ve kolayca terk edilen, yaptırımı olmayan en zayıf toplumsal norm olarak kabul edilir.

Az miktarda enformasyon işleyerek anlam yaratabilir. Bu tür kültürler geniş bağlamlı kültür olarak adlandırılır. Bazı kültürler ise aşırı enformasyon yükünden kurtulmak için her defasında tek bir konu ile ilgili bütün enformasyonu alır ve işlerler. Bu tür kültürlere dar bağlamlı kültür denir.

Zaman yönelimi kısa dönem ve uzun dönem olmak üzere iki grupta toplanmaktadır.

Enformasyon Sistemleri Kuramı olarak adlandırılan bu kuram, kültürün sözsüz bileşenlerini açıklamaya ve iletişim üzerindeki etkilerini ortaya koymak amacıyla geliştirilmiştir. Amerikalı antropolog Edward Twitchell Hall (1914-2009) “primary message systems” (birincil bildirim sistemleri) olarak adlandırdığı insan etkinliklerinin bütün insanlarda ortak olduğunu ileri sürmüştür.

Mekânı kullanma, bütün canlılarda ortak olan bir özelliktir. Her canlının uzamsal bir egemenlik sınırı vardır. Canlı, bu sınırlar içinde geçimini sağlar, kendini emniyette hisseder ve başkalarından en az etkilenecek şekilde yaşar. Evrimleşme sürecinin başlangıç evrelerindeki canlılar için bu uzamın fiziksel önemi daha büyüktür.

Kültürel boyut, kültürün diğer kültürlerde de ölçülebilen yönüdür. Söz gelimi, bir kültürde, otorite ile ilişkiler alanında bireyin otoriteye itiraz etmesi hoş karşılanırken başka bir kültürde otoriteye itiraz eden cezalandırılabilir. Burada, otorite ile ilişki, başka bir kültürde ölçülebilen kültürel bir boyut olarak görülür.

İletişim sürecinde anlamları aktarmamızı sağlayan unsurlara iletişim davranışları adı verilmektedir.

İletişime katılanlar arasındaki bireysel ilişkiler, onların sözsüz ifadeleri, fiziksel ve toplumsal ortamı da içeren bütün dolaylı mesajlar bağlamsal göstergedir.

Ortama bağımlı düşünme biçimine sahip kültürlerin üyeleri elde ettikleri verilerle bulundukları ortamı bütün olarak kavramaya çalışırlar ve tek tek parçalar üzerinde düşünmezler. Parçaların bütün içindeki yerini saptamaya çalışır ve bütünün nasıl işlediğini, onun tamamını görerek anlamak isterler.

Görsel kanal hem sözel hem de yazılı kültürlerde kullanılmakla birlikte, kullanım biçemleri farklıdır. Sözel kültürler görsel kanalı yazılı kültürlerden daha yaygın kullanırlar. Söz gelimi radyo dinleme ve televizyon izlenme oranları açısından bakıldığında sözel kültür mensuplarının televizyon izlemeye okumaktan ve radyo dinlemekten daha çok zaman ayırdıkları gözlenir. Birçok izleyici araştırmasında, günün hangi saatlerinde televizyon izlediği sorulan kaynak kişilerin çoğunun izlemeseler bile sadece “ses olsun” diye televizyonlarını sabahtan uyuyuncaya kadar açık tuttukları saptanmıştır. Bu, günün her saatinde biriyle konuşma ihtiyacı duyan ortaklaşa davranışçı kültürlerin yaygın davranışlarından biridir. Kuzey Amerika da dâhil olmak üzere, Batı kültürlerinin çoğunda toplumun orta ve alt tabakalarında, hâlâ ortaklaşa davranışçı niteliklerini koruyan gruplarda, görsel kanal yazılı kanaldan daha yaygın olarak kullanılır.

Utanma kültürü başkalarının algılarına önem vermektedir.

Algı süzgecindeki bilişsel yapı eğitim ile sistematik hale getirilir.