KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 16

Sözsüz iletişim davranışlarının kültürden kültüre değişmesi yanında bireysel farklılıkların sözsüz iletişimde sözlü iletişimden daha baskın rol oynaması, sözsüz iletişim davranışlarının evrensel, genel geçerli bir sınıflandırmaya tabi tutulmasına izin vermemektedir. Michael Argyle tarafından geliştirilen sınıflandırmada sözsüz iletişim davranışları; devinsel iletişim ya da beden dili, mekânsal iletişim, yönelim açısı, dış görünüş, duruş, oturuş biçemi, baş hareketleri, yüz ifadesi, jestler, bakışlar ve paradil gibi başlıklar altında toplanmıştır. Bu sınıflamada, Edward T. Hall’ün “sessiz dil” olarak adlandırdığı sözsüz iletişimin temel bileşenlerinden zaman ve dokunma dikkate alınmamıştır. Argyle’in sınıflandırması Hall’ün sınıflandırması ile tamamlanarak şu şekilde ele alınabilir:
• zamanla ilgili sözsüz iletişim biçemleri,
• mekânla ilgili sözsüz iletişim biçemleri,
• dış görünüş, duruş, oturuş biçimi, baş hareketleri, yüz ifadeleri, jestler, bakışları devinsel iletişimle birleştirerek beden diliyle ilgili sözsüz iletişim biçemleri ve
• konuşma sesinin niteliği, türü, yüksekliği, konuşma biçemi, ritim ve vurgulama gibi uyak özelliklerini içeren paradil ile ilgili sözsüz iletişim biçemleri. Doğru cevap A'dır.

Zamanı nokta olarak algılayan kültürlere göre, zaman metronom hareketiyle sembolize edilebilecek bir olgu değil, kavranması ya da sakınılması gereken, uygun ve uygun olmayan anların oluşturduğu noktalardan ibaret bir süreksiz dizidir. “Anlık yaşamak” denilen yaşam tarzının benimsendiği kültürlerde yaygın olarak görülen bu noktasal zaman algısı insanların “geçmişten ders çıkarma” gibi bir anlayışları olmaz. Onlara göre, insan yaşamında deneyimin hiçbir anlamı ve gerekliliği yoktur. Çünkü her “nokta zaman” o anda yaşanır ve biter. Sonra gelen başka bir zamandır ve geçen zamana benzemez. Dolayısıyla gelecekte aynı zamanla bir daha karşılaşmak, onu bir daha yaşamak mümkün değildir. Batı kültürlerinde zaman, çoğunlukla çizgisel, başka deyişle, iki ucu açık, geçmişten gelip geleceğe giden süreklilik olarak algılanır. Şimdiki zaman, bu süreklilik üzerinde hareket eden, geçmişten gelip geleceğe gitmekte olan bir noktadır. Geçmişe bir daha dönmeyecektir. Bu yüzden, Batı kültürlerinin çoğunda, gelecek geçmişten daha önemlidir. Doğru cevap C'dir.

Gizli mesafe, cinsiyetle ilgili olanlar da dâhil her türlü dokunmayı içeren etkileşim bölgesini kapsar. Kişisel mesafenin sınırlandırdığı alanda da dokunma olanağı vardır ancak bu dokunmalar herhangi “gizli” (intim) anlam taşımaz. Sosyal mesafe, bireysel nitelik taşımayan, söz gelişi, iş ilişkileri çerçevesinde başka bireylerin girebildikleri etkileşim alanını belirleyen mesafeyi ifade eder. Kamusal mesafe ise toplumsal yaşamda diğer bireylerle karşılaşılan bölgeyi belirler. Doğru cevap B'dir.

Öznel kültür yaklaşımı, kültürlerarası durumlarla karşılaşan bireylerin öznel (kendine özgü) kültür anlayışlarını çıkış noktası olarak kabul etmektedir. Bu yaklaşıma göre, her birey kendi kültürünü kişisel niteliklerine göre içselleştirir ve yeniden üretir, yani davranışlarına yansıtır.

Doğru cevap C'dir.

Belirtke, kişilerarası iletişimde, sözcükleri veya deyimleri dolaysızca dile getiren, kolayca sözlü anlatımlara çevrilebilen sözsüz davranışlardır. Doğru cevap C'dir.

Kültür, sözsüz iletişimin bütün diğer yönleri gibi, paradili de etkiler. Yalnızca kullanılan ses tonları dikkate alınsa bile, kültürler arasında ne kadar fark olduğu gözlenebilir. Araplar ise Akdenizlilerden daha yüksek sesle konuşur. Bu kültürde, yüksek sesle konuşmak kendine güveni, doğruluğu ve gücü gösterir. Alçak sesle konuşmak ise zayıflığı ve hatta ahlakla ilgili gizliliği ifade eder. Taylandlılar ve Filipinliler ise hemen hemen fısıltıya benzer biçimde alçak sesle konuşurlar. Bu kültürlerde, alçak ve yumuşak sesle konuşmak, yetişkin olmanın ve iyi eğitim almanın göstergesi olarak değerlendirilir. Yumuşak ve alçak sesle konuşan kültürlerin üyeleri, yüksek sesle konuşan bireylerle karşılaştıklarında, onların bir şeye kızdığını sanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Çokkültürlü insan yaklaşımı, bireylerin birden fazla kültürün üyesi olmaları durumunda, bu kültürlerin mensupları ile iletişimde sorun yaşamayacakları varsayımı üzerine kuruludur.
Çokkültürlü bireylerin birden fazla kültür ortamında etkin iletişim gerçekleştirebildiğinden yola çıkarak, tanımadıkları kültürlerin üyeleri ile etkileşimlerinde de başarılı olacakları düşüncesine dayalı bu yaklaşım, çokkültürlü olmanın genel olarak kültürlerarası iletişimde avantaj sağladığını ileri sürmektedir. Bu yaklaşıma göre, çokkültürlü ortamda yetişen, söz gelimi Almanya’da büyüyen Türk gençleri, kültürlerarası iletişim yeterliğine doğal olarak sahip olmalıdır.

Doğru cevap E'dir.

Kültürlerarası karşılaşmalarda etkin iletişim kurmak için yukarıda sıralanan bütün alanlarda yeterlik kazanmak mümkün değildir. Farklı kültürel kimliklere sahip bireylerin etkileşim sürecinde gösterdikleri davranışlar incelendiğinde, bu bireylerin etkin iletişim kurabilmek için farklı türlerde iletişim yeterliği geliştirdikleri görülür. Bu yeterlik türleri;

Doğru cevap E'dir.

Bireyin duygusal bakımdan yabancı ile iletişime hazır olması kültürlerarası iletişim yeterliğinin ön koşuludur. Bir insanın;

Doğru cevap A'dır.

İletişim yeterliği

II – III

Uluslararası birey yaklaşımı

Yabancı kültürün de gözlem yoluyla öğrenilebileceğini ve bireyin bu bilgiye dayanarak o kültürün üyeleriyle etkin iletişim kurma yeterliğine sahip olabileceğini ileri sürmektedir.

Tipolojik

I – II – III

Bireylerarası yeterlik

Etnomerkezcilik düzeyinin düşük olması

Kendini benimsemek, onaylamak, kendine değer vermek, saygı duymaktır.

Dil yeterliği

Sözsüz iletişim kodları, öğrenilir ve kültürel yoldan yeni nesillere aktarılır. Sözsüz göstergelerin büyük çoğunluğu ve onların anlamları kültürden kültüre değişir. Sözsüz iletişim davranışları, sözlü iletişimden çok daha büyük oranda bilinçsiz olarak gösterilir. İnsanlar, sözsüz iletişim davranışların çoğunu bilinçsiz olarak gösterdikleri için, iletişim sürecinde yanlış anlamların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Sözlü mesajlar anlaşılmadıklarında, tekrar edilmeleri istenebilir. Ama iletişime katılan bireyler, karşıdakinin, söz gelişi gülümsemesinin ne anlama geldiğini söylemesini ya da aynı gülümsemeyi bir kez daha tekrar etmesini isteyemezler.