KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 17

Her kültürde sağlık, hastalık, ağrı, sızı ve benzeri kavramlar farklı şekilde anlamlandırılır. “Sağlıklı olmak” ifadesi de birçok dilde farklı anlamlara gelir. Alman kültüründe sağlık sorunu zayıflık belirtisi, Türk kültüründe ise sağlık sorunu dayanışma vesilesidir. Sağlık kavramının farklı kültürlerdeki karşılıkları, ağrı sızı kavramlarını ve bu durumlardaki insan davranışlarını da şekillendirir. Söz gelimi, doğum sırasında bütün kadınların gerçekten büyük acılar çektiği bilinir. Ancak bu acıların dışa vurulması kültürden kültüre farklılaşır. Orta Doğu kültürlerine mensup kadınlar bu acıları, kontrolsüz çığlıklar yoluyla dışa vurdukları hâlde, Orta Avrupa da dâhil olmak üzere, Batı kültürlerine mensup kadınlar aynı acıları çok daha az ses çıkararak belirtirler. Almanya’daki kadın doğum servislerinde atılan çığlıklara bakarak hangi kültürden bir bebeğin geldiğini kestirmek bu bakımdan çok da zor değildir. Doğru cevap C'dir.

İletişimde beden hareketleri devinim olarak adlandırılır. El sallayarak selam vermek bir devinim örneğidir.

Kendi kültürlerinde olmayan bir durum ya da kavramı anlamakta zorluk çeker, çoğu durumda anlamazlar. Kültürlerarası iletişim yeterliğine sahip olmayan öğretmenler böyle durumlarla karşılaştıklarında, karşılarındaki öğrencinin anlama ve düşünüp yorum yapma yetisine sahip olmadığı kanısına varır. Söz gelimi Almanya’da yaşayan Türk çocuklarının, öğrenme güçlüğü çeken çocukların eğitildiği “Sonderschule” denilen özel eğitim okullarına gönderilme oranının Alman çocuklara göre daha yüksek olmasının başlıca nedeni budur. Doğumundan itibaren aile ortamında kendi kültürünü edinen Türk çocuklar okula gittiklerinde yabancı bir kültürle karşılaşır ve o kültürün öğrenme kurallarına göre hazırlanmış müfredatla yüzleşirler. Zihinsel olarak hiçbir sorunları olmadığı hâlde, Geert Hofstede’nin adlandırmasıyla, “işletim sistemleri”, yani kültürleri, düşünme biçemleri, algı çerçeveleri farklı olduğu için, bazı kavramları anlamakta zorluk çekerler. Alman öğretmenler de açıklamakta güçlük çektikleri bu sorunun çözümünü “anlayamıyor”, “öğrenme güçlüğü çekiyor” ya da “zekâ sorunu var” gerekçesiyle öğrenciyi Sonderschule’ye göndermekte bulurlar. Doğru cevap D'dir.

Konuşma sesinin niteliği, türü, yüksekliği, konuşma biçemi, ritim ve vurgulama gibi uyak özellikleri paradil kapsamına girer. Jestler ise beden dili kapsamında değerlendirilir.

Kültürler arası pedagoji çok kültürlü sınıflarda eğitimin ve öğretimin nasıl yapılması gerektiği üzerinde yoğunlaşırken ders kitaplarının hazırlanması, konuların aktarım yöntemlerinin saptanması bununla ilgili meslek içi eğitimlerin verilmesi ve eğitim alanında çalışanlardan başlamak üzere kültürel farklılığa dayalı ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmaların yapılmasını da kapsar. Bir ülkenin sahip olduğu bütün kültür gruplarını içine alan ve kültürel farklılıkları gözeterek, bütün yurttaşlarının eğitim fırsatlarından eşit derecede yararlanmalarını sağlayan bir eğitim sistemi oluşturması ancak kültürler arası pedagojinin donanımından yararlanmakla gerçekleştirilebilir. Doğru cevap E'dir.

Grup üyelerinin davranışlarını şekillendiren halk hukuku bileşenlerinin hiçbiri yazılı değildir. Bireyler çocukluklarından itibaren aile ve yakın çevrelerinden neyin hak olduğunu, hakkını elde etme yollarını öğrenirler. Bunun yanında her hak ihlalinin karşılığında uygulanan yaptırımların gücü ve dereceleri de öğrenilir. Bireyin ülke genelinde geçerli olan ve devlet eliyle uygulanan yasalar, verilen haklar ve uygulanan yaptırımlar da kültürün “hukuk penceresi”nden ve kültürce şekillenen biçemde algılanır. Bu nedenle yasalarda suç sayılan bazı davranışlarda bulunan, eylemleri gerçekleştirenler bazı durumlarda halk tarafından kahraman gibi karşılanır. Bunun nedeni, bir eylemi yasa suç saydığı hâlde halk hukukunun suç saymaması, hatta bir hak ya da görev olarak bireye vermesidir. Doğru cevap B'dir.

Bir kültüre mensup bireyler arasında aynı nesne ya da olayla ilgili farklı anlamlar bulunsa da genel olarak, bu anlamlar diğer kültürlerin üyelerininkinden farklıdır. Farklı kültürlerin mensupları, kültür dairesinin herhangi bir yerinde bulunabilirler. Bu yer onları kendi kültürlerinin diğer üyelerinden ayırsa da aynı kültürün içindedirler. Bir kültürün üyesi, bireysel algılama ve değerlendirmeleri nedeniyle başka bir kültürün üyeleriyle aynı yerde de olabilir. Algılama ve anlamlandırma açısından bireysel farklılıklar ve kültüre ilişkin verilen şekilde görülen, kültür dairelerinin örtüşen kısımları bu bireyleri temsil etmektedir. Ortada, her üç kültür dairesinin örtüştüğü kısımdaki bireyler, söz konusu anlam açısından kendi kültürlerinin mensubu olmaya devam ederken diğer iki kültüre mensup bireylerle aynı anlamı paylaştıkları için kolayca anlaşabilirler. Doğru cevap D'dir.

Her kültürün kendine özgü iş ve çalışma anlayışı vardır. Örneğin, Anadolu kültüründe iş yeri kutsaldır ve “ekmek teknesi” olarak adlandırılır. İş yerine zarar vermek kabul edilmez davranış olarak değerlendirilir ve böyle davrananlar toplumca hoş karşılanmaz. İş yerine bağlılık, sadakat erdem sayılır. Bu nedenle aynı iş yerinde uzun süre çalışmak olumlu bir davranış olarak görülür. Oysa sanayileşmiş ülkelerin ve özellikle Batı kültürlerinin çoğunda iş yeri emeğin paraya çevrildiği yerlerdir. Emek, bilgi ve becerinizi anlaştığınız bedelle işverene satarsınız. Anlaşmanın gereklerine iki taraf da uymak zorundadır. Anlaşma hükümlerine uyulduğu sürece sorun çıkmaz. Bu durumda tarafların kişiliğinin önemi yoktur. Sadece yazılı kurallar dikkate alınır. Bireyler zaman içinde kendilerini geliştirmeli, mesleki deneyim kazandıkça emek haklarını artırmalı, daha yüksek ücretle başka iş yerine geçmelidir. Doğru cevap A'dır.

İşletme yönetimi de çalışanlarının ve tüketicilerinin kültürel niteliklerini tanımak ve işlemlerinde göz önüne almak zorundadır. Çalışma düzeninin kurulması, iş akışının belirlenmesi, verimliliğin sağlanması gibi işletme içi konuların yanında ürünün tüketici kültürüne uygunluğu bütün yönleriyle ele alınmalıdır. Medya işletmesinden giyim ve gıda sektörüne kadar her alanda işletme yönetimi kültürel verilere dikkate alınmadan yönetilemez. Doğru cevap E'dir.

Söz kullanılmadan anlam aktarma etkinliğine genel olarak sözsüz iletişim adı verilir. Herhangi bir anlamın aktarılması amacıyla gösterilen ve konuşulan dilden söz içermeyen her türlü davranış da sözsüz iletişim davranışı adı altında incelenir. Etkin iletişim “niyetlenilen, amaçlanan anlamın karşı tarafta yaratılması” olarak tanımlanmaktadır. Bu durumda, konuşulan dilin bilinmediği ya da sözlü kodların kullanılmadığı durumlarda sözsüz iletişim kodlarından anlam çıkarmanın etkin olup olduğu sorgulanmalıdır. Doğru yanıt C'dir.

Dil dışında kalan ve insan tarafından anlam aktarımı için “üretilen” davranışlar sözsüz iletişim çerçevesinde incelenir. Zamanın ve mekânın kullanılması da dâhil olmak üzere her türlü davranış; jestler, mimikler, genel olarak yüz ifadesi, bedensel duruş, temas, giyim ve görünüş, sözlü olmayan sesler, sessizlik, susma ve koku, anlam aktarımında yararlanılan sözsüz iletişim davranışlarıdır. “Sözsüz iletişim yerine ‘beden dili’ terimi kullanıldığında, kavramın ancak bir kısmı kapsanmış olmaktadır. Dil dışında kalan iletişim davranışları uzun yıllardan beri incelense de ‘sözsüz iletişim’ adı altında ele alınmaları yakın tarihlerde gerçekleşmiştir. Doğru cevap E'dir.

Sözsüz iletişimin temel işlevleri;
• anlam aktarmak,
• bireylerin duygu ve gerçek tutumlarıyla ilgili iletileri göndermek,
• sözlü iletileri tekrarlama da dahil, işleyip anlamı güçlendirmek,
• sözlü iletileri tamamlamak ve genişletmek,
• iletişim sürecinde zamanı yönetmek,
• taraflar arasındaki söz sırasını belirlemek olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir

İletişim sürecinin başarılı olması durumunu belirtmek için kullanılan “etkin iletişim” terimi, temel olarak gönderenin iletmeyi amaçladığı anlamın alıcıda oluşmasının sağlandığını ifade eder.

Etkin iletişim, gönderenin, iletmeyi amaçladığı anlamın alıcıda oluşmasını sağladığı zaman gerçekleşir.

Doğru cevap A'dır.

İletişimde etkinlik, önceleri “bir bireyin çevresi ile etkileşimi yoluyla niyetlendiği etkiyi gösterebilme yeteneği” şeklinde tanımlanmaktaydı. Bu tanıma göre, yetenek, öğrenme ve toplum içinde kültürleşmeyle ilgisi olmayan, bireyde doğuştan var olan bir şey olarak anlaşılıyordu.

Oysa bireyin etkinliğinin eğitim düzeyi ile doğru orantılı olarak arttığı söylenebilir. Etkileşim süreçlerine katılan bireylerin çevre koşullarını kendi iletişim amaçlarına ulaşmakiçin denetim altında tutabilmeleri yetenek kadar bilgi de gerektirir. Bu ise bireyin;
• iletişim ortamını tanımasına,
• koşullarla ilgili bilgi alabilmesine,
• iletişime katılan diğer kişilerin reaksiyonlarını doğru şekilde tahmin edebilmesine,
• uygun iletişim stratejilerini seçip uygulayabilmesine ve gerçekleşen etkileşimin sonuçlarını tam olarak değerlendirebilmesine bağlıdır.

Doğru cevap B'dir.

İletişimde etkinlik kavramı iletişim sürecine katılan tarafların görüşü ile de ilintilidir. Bir bireyin kendini yeterli hissetmesi onun iletişim yeterliğinin kanıtı olamaz. İletişim yeterliği hem başkaları tarafından gözlenmeli hem de bireyin etkileşimde
bulunduğu kişiler tarafından onaylanmalıdır. Bu nedenle iletişim yeterliği;

İletişim yeterliği’ni “etkileşime katılan bir bireyin, etkileşim sırasında her iki tarafı da ilgilendiren amaçlarına ulaşmak için mevcut durumun koşulları içinde, olası iletişim davranışlarından en uygun olanını seçme becerisi” olarak tanımlayanlar kültüriçi etkileşimden farklı olarak, kültürlerarası durumlarda her iki tarafın amaçlarına ulaşması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Doğru cevap D'dir.

Uygunluğun dört ögesi vardır: Miktar, nitelik, ilişkinlik ve iletişim biçemi 

Doğru cevap D'dir.

Her sözsüz iletişim davranışı birden çok işleve sahip olabilir. Çoğu zaman istemsiz olmakla birlikte, bireylerin sözle ifade edemedikleri birçok duyguları ve başka şekilde olduğunu ileri sürseler de gerçek tutumları sözsüz iletişim davranışlarıyla karşı tarafa aktarılır. Özellikle güç aralığının büyük olduğu kültürlerde ve söz gelimi, hiyerarşi piramidinin yüksek olduğu topluluklarda, gerçek duyguların  açıkça ifade edilmesinin uygun düşmeyeceği durumlarda sözsüz iletişim davranışları devreye girer. Bazı durumlarda, sözsüz mesajlar, tamamen sözlü mesajların yerini doldurur ve artık herhangi bir sözlü ifadeye gerek kalmaz. Bazı durumlarda sözlü iletilerle sözsüz göstergeler arasında uyumsuzluk ortaya çıkar. Herhangi bir konuda sözle ifade edilen tutumla gerçek tutum ve düşünce arasında fark varsa sözsüz göstergeler gerçek tutumları ortaya koyar. Böyle durumlarda gerçek anlamı sözsüz iletiler taşır. Her kişiler arası iletişim sürecinde bulunan bu sözsüz bileşenler kültürden
kültüre farklılık gösterir. Doğru cevap D'dir.

Kültürlerarası iletişim yeterliği, bireylerin, kültürlerarası bağlamda bireysel, sosyal, iletişimsel ve stratejik açılardan tam ve başarılı uyumu olarak tanımlanır. Kültürlerarası iletişim yeterliği kavramı, eş zamanlı ve birlikte çalışan süreçleri içermektedir. Bu nedenle sadece yeteneklere ya da bireysel ve toplumsal bileşenlere dayandırılamaz.

Doğru cevap A'dır.

Her bireyin iletişim davranışları mensup olduğu grubun, topluluğun kültürü tarafından şekillendirilir. Dile bağlı olarak sözlü iletişim davranışları çoğunlukla örgün eğitim yoluyla aktarılır ve grup üyeleri tarafından öğrenilir. Sözsüz iletişim davranışları ise tamamen görerek, izleyerek ve taklit ederek, informal yollardan öğrenilir. Bütün insanlar, konuşmadan önce aile içinde sözsüz iletişim davranışlarını öğrenirler. Daha sonra, ilk çocukluk çağlarında, yakın çevreden öğrendikleri sözsüz sembolleri içselleştirir ve gündelik yaşamlarında kullanırlar. Sözlü iletilerin tekrarını sağlayan sözsüz kodlar, kişiler arası etkileşimde gündelik rutinlerin önemli bir kısmını oluşturur. Bu kodlar kültürden kültüre farklılık gösterir. Doğru cevap C'dir.

Kültürlerarası iletişim yeterliği, genel “iletişim yeterliği” ile aynı koşulları içermekle birlikte, yabancı bir kültürün kodlarının eklendiği bağlamlarda oluşan iletişim süreçlerinde etkin ve uygun iletişim davranışları göstermeyi talep etmektedir.
Kişilerarası iletişimin gerçekleştiği ortamda yer alan nesneler ve nesnel olmayan bileşenler, tarafların kültürlerinde farklı sembolik anlamlar taşırlar. Bu nedenle bireyler kültürlerarası karşılaşmalarda, eş zamanlı olarak farklı bağlamlar içinde iletişim sürecine katılırlar.

Kültürlerarası iletişim yeterliği, farklı kültürlerin üyeleri arasında yanlış anlamalarla ters orantılıdır. Yeterlik arttıkça, yanlış anlamalar azalır ve kültürlerarası iletişim alanında yapılan çalışmaların amacı yanlış anlamaları en aza indirmektir.

Doğru cevap C'dir.