KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 30

Bireyci, dar bağlamlı ve belirsizlikten sakınma derecesi düşük kültürlerin üyeleri genellikle açığa vurma bileşenini öne çıkarırken, ortaklaşa davranışçı, geniş bağlamlı ve belirsizlikten sakınma derecesi yüksek kültürlerin mensupları çağrı bileşenini öne çıkarırlar.

Bireyci kültürlerde dilin yapısı şahıs zamirlerinin hemen her cümlede kullanılmasını zorunlu kıldığı için, ilk öğrenilen ve en çok kullanılan sözcüklerden biri “ben” olur. Ortaklaşa
davranışçı bir kültürün üyeleri için önemli olan grup içi ilişkilerin korunması ve geliştirilmesidir. Çocukluk döneminden itibaren ilişkilere önem vermeyi öğrenen
bireylerin dolaylı sözlü iletişim biçemini kullanma eğiliminde olması da doğaldır. Böylece, karşıdakini kırmadan, ilişkileri koruyarak istenen anlamlar aktarılabilir. Belirsizlikten sakınma derecesinin düşük olduğu kültürlerde doğrudan biçem, yüksek olduğu kültürlerde dolaylı ve kapsamlı biçemler tercih edilir.

Açıklayıcı kişilik özelliğine sahip bireyler heyecanlı, karşıdakinin kim olduğunu öğrenmek isteyen, konuşma sırasında karşıdakini sıkacak kadar uzun açıklamalar yapan, kendi fikir ve düşüncelerini satmaya çalışan ve kendi anlattıklarından heyecanlanan, alkıştan ve takdir edilmekten hoşlanan, kolayca motive olan, hedef belirlemekten hoşlanan, takdir edileceği
ve hedefleri belirli yapılarda başarılı olan, önsezilerine güvenen ve teşvik edildiğinde daha büyük başarı kazanabilen bireylerdir.

İlişkilendirici kişilik özelliğine sahip bireyler yardımsever olmayı, sıcak karşılanmayı ve dikkat çekmeyi severler. En çok “niçin?” sorusunu sorarlar. Reddedilmekten, kendilerine kişilikleri göz önüne alınmadan, kayıtsız ve duygusuz davranılmasından hoşlanmazlar. Baskı ve gerilim durumlarında sessiz kalır, geri çekilirler. Onlara karşı destekleyici ve ilgili davranılmasından hoşlanırlar. Ne kadar çok arkadaşları ve yakın ilişkileri varsa o kadar mutlu olurlar. Kendilerini rahat ve başkalarının ilgisini üzerlerinde hissettiklerinde daha başarılı olurlar. Amaç ve yöntemi belirlenmiş yapılarda çalışırlarsa başarıları artar. İlişkilerini ve arkadaşlıklarını korumak onlar için büyük anlam taşır.

Analitik kişilik özelliğine sahip bireyler çok miktarda veriye ihtiyaç duyar, çok soru sorar ve yöntemli, sistematik çalışmadan hoşlanırlar. En çok “nasıl?” sorusunu sorarlar. Hata yapmaktan, hazırlıksız görünmekten hoşlanmazlar, baskı ve gerginlik durumlarıyla baş etmek için, durumu anlamaya yarayacak daha çok veri toplamaya çalışırlar.

Benjamin Lee Whorf ve Yale Üniversitesi’ndeki hocası Edward Sapir tarafından geliştirilen Sapir-Whorf Hipotezi, diğer adıyla Dilsel Görecelik (izafiyet) Hipotezi’nde, dilin sadece fikirleri ifade etme aracı değil, aynı zamanda fikirleri şekillendiren bir araç olduğu ileri sürülmüştür (Whorf, 1956). Whorf, öncelikle konuşulan dillerin düşünceyi etkilediğini ileri sürer ve dil ile düşünce ilişkisini, söz konusu dillerin konuşulduğu kültürlerin dünya görüşleri arasındaki farklılığa bağlar.

Doğrudan sözlü iletişim biçeminde gönderen aktarmak istediği anlamı, algılanabilir sözcükleri düzanlamında kullanarak içeriğe yükler. Bir etkileşim sürecinde niyet, arzu ve ihtiyaçlar doğrudan doğruya sözlü iletinin içeriğinde belirtiliyorsa doğrudan sözlü iletişim biçemi kullanılıyor demektir. Doğrudan iletişim biçeminde sözcükler düzanlamlarıyla kullanılır ve kesin bir anlam taşırlar. Gönderen, alıcının sözlü iletinin içeriğini, sözcüklerin birinci anlamlarıyla algılayıp değerlendirmesini bekler.

“Geniş kapsamlı sözlü iletişim biçemi, enformasyon alışverişi sırasında, etkileşim sürecinin amacı ve gereksinmeleriyle ilişkin değil gibi görünen ancak konuyla ilgisi olan enformasyonun da verildiği iletişim biçemidir. Bu biçemi kullanan bireyler, kendilerine sorulan sorunun yalnızca yanıtını vermekle kalmaz, soruyla ilgili gördükleri diğer yan konulardaki duygu ve düşüncelerini de yanıtlarına eklerler. Bazen, bu ikinci ve üçüncü dereceli enformasyon o kadar çok olur ki, verilen yanıt bunların arasında algılanamaz hâle gelir. Geniş kapsamlı biçemin yaygın olarak kullanıldığı kültürlerin üyeleri, hiçbir sorunun yanıtını, bağlamından izole edilmiş şekilde algılamadıkları için, bu tür yanıtları algılamakta ve içindeki asıl yanıtı bulup çıkarmakta ve değerlendirmekte pek zorluk çekmezler. Bazı durumlarda, geniş kapsamlı mesaj içerisinde asıl yanıt bulunmaz. Diğer bir deyişle gönderen, geniş kapsamlı mesajı öyle formüle eder ki, sorunun yanıtı detayların içinde gizli olur.

Genişletilmiş kod, anlamın sözel koda yüklenmesi ile ortak tecrübelere, kullanıcıların bağımlılıklarını dikkate almadan, özellikle de dar bağlamlı kültür üyeleri tarafından tercih edilen koddur.

Evrensel grameri Chomsky savunur, Sapir-Whorf kültüre değinmemiş ve konuşulan dillerin düşünceyi belirlediğini savlamıştır.

Kültür

Doğrudan sözlü iletişim biçeminde düz anlam, doğruluk, açıklık sözlü mesaj önemlidir.

Dolaylı sözlü iletişim

Dar kapsamlı sözlü iletişim

Toplumsal rol ilişkileri vurgulanır

Ben-Biz

Araçsal sözlü

Ortaklaşa davranışçı

1960’lı yıllardan itibaren çok sayıda ve farklı disiplinlerden bilim insanı dil, kültür ve zihin arasındaki ilişkiyi anlamak için çalışmalar yürüttü. Geert Hofstede de kültürel değerler yaklaşımı ile bu alanda yaptığı araştırma sonucunda Kültürel Boyutlar Kuramını geliştirdi. Hofstede, kültürü, zihnî yazılım ya da bilişsel yazılım olarak tanımlamış ve düşünce ile kültür arasındaki yakın bağlantıyı vurgulamıştır.

Sınırlandırılmış kod, daha çok toplumsal bağlamın gizli ve içsel imlerine dayanır; bu nedenle de sözcük dağarcığı ve sözlü mesajların yapısı dar çerçevede tutulur. Bernstein’a göre, sınırlandırılmış kod kullanan konuşmacılar, paylaştıkları konu, çıkar ve beklentilerle ilgili olarak konuşma gereği duymazlar ve amaçlarını sözlü olarak ifade etmek ve dışa vurmak gereğini daha az duyarlar. Sınırlandırılmış kod kullanan bireylerin konuşmaları göreceli olarak oldukça kısadır. Sınırlandırılmış kodlarda, enformasyonun büyük bölümü sözsüz kanallardan iletilirken, genişletilmiş kodlarda, enformasyonun hemen tamamı sözel kanallardan iletilir.