KÜRESELLEŞME VE KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 3

Stuart Hall’a göre, temsil teriminin çok sık kullanılan açıklamalarından biri şu şekildedir: “Temsil, anlamlı bir şey söylemek ya da dünyayı anlamlı bir şekilde diğerlerine anlatabilmek için dilin kullanımıdır” ( 2002:15).

Dilin dünyayı temsil etmek için nasıl kullanıldığı hakkında farklı üç yaklaşım sözkonusudur: Yansıtıcıcı (Reflective) yaklaşım, Maksatlı (İntentional) yaklaşım veİnşacı/Yapımcı (Consructivist) yaklaşım. Yansıtıcı yaklaşım “dil sadece dışarıda varolan objelerin, insanların, ve olayların anlamlarını mı yansıtır?” sorusuyla, kasıtlı yaklaşım “dil, sadece konuşmacının, yazarın ve sanatçının ne söylemek istediğini ve kişisel olarak ne kastetti- ğini mi açıklar?” sorusuyla, inşacı yaklaşım ise “anlam, dilde ve dilin içinde mi yapılır?” sorusuyla yola çıkar.

Peirce’ a göre gösterge, herhangi bir kimse için, herhangi bir ölçüde ve herhangi bir şeyin yerini tutan herhangi bir şeydir. Göstergenin yerini tuttuğu şey göstergenin nesnesidir. Peirce’e göre el-kol hareketleri (gestures), elbise kodları, trafik işaretleri, reklam resimleri, gazeteler, TV programları vb. görsel göstergeleri (visual signs) kullanan medya türleridir. Dil bilimsel göstergede gösterenleri gösterilen arasındaki ilişki kendiliğindendir, kediye k-e-d-i denmesi nedensizdir oysa filmsel, fotoğrafik göstergelerde gösteren/gösterilene benzemektedir, kedi göstergesi kediyi göstermektedir. (Parsa, 1999).

Medya bireylerin siyasi tutum ve davranışlarını, özellikle de oy verirken siyasi tercihlerini çok ciddi boyutlarda etkileyebilecek bir güce sahip­tir. Bu konuda önemli araştırmalara imza atmış bir araştırmacı olan Rivers (1982), Amerikan medyasını “ikinci hükûmet” (second government) olarak nitelendirir.

Dan Laughey tarafından yapılan çalışmada medya türleri Propaganda Medyası, Kamu Hizmeti Medyası, Reklam Medyası, Kült medya ve Alternatif medya ve sosyal medya şeklinde   altı farklı başlık altında toplanmıştır.

Kamu Hizmeti Medyası, faaliyetlerini sürdürebilmek için hükûmetin onayına ihtiyaç duysa da devlet mülkiyetinde değildir ve propaganda amacı taşımaz. Dolayısıyla, kamu hizmeti medyası kişiye ait medya şirketleri ile benzeşir. Azımsanamayacak düzeyde bir bağımsızlık ve özgürlüğe sahip olmakla birlikte daima kamu ve onu temsil edenle­re karşı saygılı davranmak zorundadır. Bu durum kamu hizmeti medyasının izler kitlenin geniş bir kesiminin beğeni ve görüşlerine hizmet eden farklı içeriklere sahip olması gerekmektedir. En ünlü kamu hizmeti yayıncısı BBC’dir.

Sosyal Medya hiçbir şekilde özel olmamasına karşın, aynı zamanda en az kamusal olan­dır. Alternatif medyadan da bu noktada ayrılır.

Yansıtıcı yaklaşıma göre anlam, gerçek dünyadaki nesne, kişi ve olaylarda saklıdır. Dil ve öyküsel temsil teo­rilerinde verili bir gerçeklik bulunur. Hall’a göre bu yaklaşım anlam üretimi ve dil arasındaki bağlantıyı açıklamakta yetersizdir. Görsel göstergeler ve temsil ettikleri nesnelerin şekli arasında bir ilişki vardır. Ancak yazılı ve sözlü göstergelerde kav­ramlar ve işaret ettikleri nesneler arasındaki ilişki nedensizdir.

İnşacı yaklaşım “anlam, dilde ve dilin içinde mi yapı­lır?” sorusuyla yola çıkar.

Medya materyali oluşturulurken bazı şeyler özellikle dı­şarıda bırakılabilir. Örnekler birtakım anlamların dışarıda bırakılarak oluşturul­masıdır. Örneğin Amerikan dergilerindeki öyküler üzerine yapılan bir çalışmada, etnik azınlıklar, toplam nüfusun %40’ını oluşturduğu hâlde karakterlerin sadece %10’nun bu azınlıkları kapsadığı ortaya çıkarılmıştır.

Irk ve etnisitenin Batılı temsillerine karşı muhtemelen en kabul görmüş eleşti­ri Filistinli kültür eleştirmeni Edward Said’in oryantalizmidir. Said, Batlı olmayan kültürlerin temsillerinin nasıl çoğunlukla Batılılar tarafından yapıldığını ve yet­kilendirildiğini ortaya koyar. Yazara göre Şark(ki bununla Doğu’yu özellikle Orta Doğu’yu kasteder) Batı’nın (Avrupa ve Kuzey Amerika)sıklıkla oluşturduğu öteki imgesidir.

İngiliz Kültürel Çalışmaları medyayı toplumda hakim ideolojiyi ve değerleri yeniden üreten bir kurum olarak görür. Bu yaklaşım medya metinlerinin ideolojik analizi­nin gerçekleşmesini sağlamıştır.

İsviçreli dil bilimci Ferdinand de Saussure (1857- 1913) ve Amerikalı mantık-bilimci Charles Saunders Peirce (1839-1914),  gösterge bilimin kurucularıdır. Saussure’ün ölümünden sonra öğrencileri tarafından kitap hâline getirilen “Genel Dilbilim Dersleri” (1916) adlı ders notlarında yazar, ge­nel bir gösterge bilimin varlığından söz etmektedir.

Propaganda Medyası

Anlam dili kullanan tarafından belirlenir yaklaşımı dilin maksatlı kullanımı düşüncesini taşır.

Medya izleyicilere gerçek insanlarla değil de iletişimin çeşitli biçimleriyle temsil edilen insanın sem­bolik çeşitlemesi ile ilişkide olduklarını unutturur.

Fotoğraf objeleri birebir yansıtır ve yoruma da açık değildir, Pierce 'e göre bu gösterge görüntüsel göstergedir.

İdeoloji, toplumu bir arada tutan sıvadır.

Stuart Hall

Atfedilmiş bir rol olan cinsiyet rolü ile bireyler erkek ve kadın olarak kategorize edilerek iki ayrı pozisyon işgal ederlerken bir taraftan da karşılıklı olarak birbirlerine bağlanırlar.TKadın ve erkek oplum içinde kendi tutum ve davranışlarının sınırlarını bilinçli ya da bilinçsiz olarak aldıkları modeller sayesinde nasıl davranmaları gerektiğini öğrenirler. Böylece insanlar toplumsal yapı içerisinde kadın veya erkek olarak kategorize edilmiş olurlar ve bireyler çoğu zaman atfedilmiş bir rol olan cinsiyetlerine göre tanımlanırlar.