KURUM KÜLTÜRÜ

Kültür sözcüğü Latince “colere”den türetilmiştir. Sözcük anlamıyla “colere” ekin, sipariş, bakım anlamına gelmektedir. Cultura sözcüğü ilk kez Voltaire tarafından insan aklının oluşumu, gelişimi ve geliştirilmesi anlamında kullanılmıştır. Malinowski ve Herskovitis kültürü, “maddi ve manevi olan elemanların toplandığı, insan tarafından oluşmuş bir bütün” olarak değerlendirmektedir. Maddi kültür dediğimizde araç ve gereç, makine, köprü ve maddi yapısı olan diğer tesisler akla gelmektedir. Manevi kültür ise örf ve âdetler, sosyal müesseseler, sosyal organizasyon, değer hükümleri vb. konuları ifade etmektedir. Raymond Williams ise kültürü dar ve geniş iki çerçevede tanımlamaktadır. Dar anlamda kültür “Toplumsal etkinliklerin özgüllük taşıyan dil gibi, sanat üslupları gibi, entelektüel çalışma şekilleri gibi bütün kültürel etkinlik katmanlarının üzerinde yer alan, bütün bir yaşam biçimini içeren şeylerdir. Geniş anlamda ise kültür öncelikle diğer toplumsal etkinlikler tarafından biçimlendirilmiş bir düzenin bir ürünü olarak ve bir kültürün içinde yer aldığı bütün bir toplumsal düzen” şeklinde tanımlanmıştır. Örgüt kültürü alanında tanınmış bir araştırmacı olan Schneider, ne kadar iyi olursa olsun örgüt kültürü ile uyumlaştırılmamış bir yönetim düşüncesinin uygulamada başarılı olamayacağını ifade etmiştir.

Sembol, göründüklerinden daha fazla anlam yüklü, nesneler, objeler ve eylemler bütünüdürler. Değer, neyin istenebilir ve kabul edilir olduğunu tanımlar. İnanç, doğru ya da kabul edilen yargı ya da  genellemelerdir. Mitler, gerçekleştirilmesi mümkün olan şeylerin çerçevesini çizen aynı zamanda grup külltürünün başlangıcını, sürekliliğini ve esas amaçlarını açıklayan, efsaneler, öyküler vb.'dir. Örgütler ve yönetim açısından değerler örgütte neyin istenir ve kabul edilir olduğunu gösteren ölçütlerdir. İnançlar; doğru, gerçek kabul edilen yargılar ya da genellemeler anlamına gelmektedir. Normlar ise onaylanan davranışlar olup davranışın yazılı olmayan kuralları ve standartlarıdır. Norm, yaptırımı olan kurallar sistemidir.

Değer, neyin istenebilir ve kabul edilir olduğunu tanımlar. İnanç, doğru ya da kabul edilen yargı ya da  genellemelerdir. Normlar, onaylanan davranışlar olup davranışın yazılı olmayan kuralları ve standartlarıdır. Mitler, gerçekleştirilmesi mümkün olan şeylerin çerçevesini çizen aynı zamanda grup külltürünün başlangıcını, sürekliliğini ve esas amaçlarını açıklayan, efsaneler, öyküler vb.'dir. Slogan, bir örgütün değerini, bir amacını, bir inancını ya da normunu başarı ile ifade eden kimse, satır ya da cümledir.  Varsayımlar ise iş görenlerin insana, nesnelere ve olaylara ilişkin olarak geliştirdikleri örtülü (gizli) inançlardır.

Zihinsel programlama, Hofstede'nin kültür kavramına yaklaşımını özetleyen bir ifadedir. Tanımladığı kültürel farklılıklar dört adettir.

Zihinsel programlama, Hofstede'nin kültür kavramına yaklaşımını özetleyen bir ifadedir. Tanımladığı kültürel farklılıklar dört adettir.

Örgütsel kültürün özellikleri dört ana grupta toplanmaktadır.

Yarışma kişi ya da grupların bir ödüle ulaşmak ya da bir cezadan kaçınmak için yer aldıkları faaliyetlerdir. Yarışmaya katılanlar birbirleriyle rekabet halindedir. Bu rekabet kimi zaman çatışma yaratacak boyuta gelmektedir. İnsanın olduğu yerlerde kimi zaman çatışma kaçınılmazdır. Ancak uyuşmazlıklar çatışma boyutuna varmadan ele alınırsa, insanlar daha mutlu, sağlıklı ve verimli olurlar. Mobbing kurumlarda bir grup ya da tek bir çalışanın başka bir çalışana; onun itibarını azaltmak, öz güvenini al aşağı etmek, çalışma, iş yeri ve hatta hayat motivasyona zarar vermek, yalnızlaştırmak vb. yoluyla işinden istifa etmesi veya atılması amacıyla gerçekleştirdiği eylemler bütünü ya da bunların tümüne verilen addır. Dilimizde bezdiri olarakta geçmektedir. İş yerlerinde yarışma ve rekabet mobbing boyutuna varmamalı ya da mobbing bir rekabetçi avantaja dönüştürülmemelidir.

Kültürel bilgi, kurumsal kültürü oluşturan ve çalışanlara aktarılması gereken  bilgiler bütünüdür. Motivasyon, bir insanı belirli bir amaç için harekete geçiren güç olarak tanımlanabilir. Motivasyon, harekete geçirici, hareketi devam ettirici ve olumlu yöne yöneltici üç temel özelliğe sahip bir güçtür. Promosyon, çalışanların motivasyonlarını arttırmak için kullanılan dışşsal motivasyon kaynaklarıdır. Koordinasyon, bir işletmenin karmaşıklığı ile doğru orantılı olarak önem kazanan bir haberleşme sistemi fonksiyonudur. İşletme içindeki her bölümün diğer bölümlerin yaptığı ve yapacağı işlerden haberdar olması hâlinde etkin bir koordinasyondan bahsedilebilir. Rekabet avantajı, işletmelerin rakiplerine göre daha fazla pazar payı veya daha yüksek kârlılık elde edebilmek için ürünlerinde, hizmetlerinde farklılık yaratacak gerekli organizasyonel yapının gelişmesine olanak sağlayan bir faktör olarak tanımlanabilir.

Kurumsal kültür tutarlılığı; koordinasyonu ve kontrolü teşvik ettiği, belirsizliği önleyip
motivasyonu arttırdığı için organizasyonun etkinliğini ve böylelikle de rekabet şansını
yükseltmektedir.

Toplumun maddi unsurlarının oluşturduğu maddi kültür birikimi aynı zamanda toplumun teknolojik ve ekonomik seviyesinin bir göstergesidir diyebiliriz. Bu anlamda enerji, demir-çelik, çimento gibi ürünlerin üretim ile tüketim miktarları ve bilgisayar, radyo-televizyon gibi kullanılan cihazları bakımından ülkeler arasında yapılan karşılaştırmalar aslında maddi kültür karşılaştırmalarından ibarettir. Toplumların teknoloji üretimi, birikimi ve kullanımı uygarlığın da bir ölçüsü olarak kabul edilmektedir. Okuma yazma oranı, tarımsal veriler, ekonomik göstergeler maddi kültür öğesidir. Manevi kültür ögelerini toplumbilimsel analizi karşımıza üç farklı öge çıkarmaktadır, bunları; Bir Kurallar Düzeni; resmî ve resmî olmayan davranış kuralları, yasalar, yönetmelikler, örgütler, gelenekler, görenekle, inançlar olarak sayabiliriz. Bu davranış kuralları, insanları belli toplumsal ve tarihsel koşullarda belli biçimlerde davranmaya zorlar. Bir Eylem Düzeni; bu kurallara uygun davranışlar düzeni, Simgeler Düzeni; göstergeler, sloganlar vb. den kurulu bayrak, rozet, afiş, renk olarak görmekteyiz.

Maddi kültür dediğimizde araç ve gereç, makine, köprü ve maddi yapısı olan diğer tesisler akla gelmektedir. Manevi kültür ise örf ve âdetler, sosyal müesseseler, sosyal organizasyon, değer hükümleri vb. konuları ifade etmektedir. Uygarlık adı da verilen maddi kültür “Yapılar, teknikler, yollar,
üretim ve ulaştırma araçları gibi gözle görülür maddi ögelerden oluşur ve insanın kendieseri olan çevre koşullarının sonucudur” (Atlı, 2005:3-9). Bu açıklama doğrultusunda doğru cevap B seçeneğidir.

Geniş anlamda kültür öncelikle diğer toplumsal etkinlikler tarafından biçimlendirilmiş bir düzenin bir ürünü olarak ve bir kültürün içinde yer aldığı bütün bir toplumsal düzen” şeklinde tanımlanmıştır. Bu doğrultuda doğru cevap D seçeneğidir.

Belirsizlikten kaçınma bir toplumun kuşku uyandıracak durumlar karşısında kendini tehdit altında hissetme, kurallar ve diğer güvenlik önlemleri yoluyla bunları engelleme çabalarının derecesini gösterir. Belirsizlikten kaçınma özelliğinin yüksek olduğu toplumlarda insanlar genelde istikrar aramakta;
belirsiz, açık olmayan ve yazılı kurallarda yeri bulunmayan, şüpheli ve riskli
durumlardan korkmakta ve çekinmekte; otorite, hiyerarşi, yazılı ve formel kurallara sıkı sıkıya bağlı kalarak kendilerini güvence altına almak istemektedirler. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Örgüt kültürü üzerinde üst yönetim ve liderlerin önemli etkileri vardır. Bu nedenle A seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır ve sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Örgütler çok büyük boyutta belirsizliklerin, çıkar çatışmalarının bulunduğu karmaşık bir çevrede faaliyet gösterirler. Örgüt sahip olduğu kültürü oluşturan değerler, hikâyeler ve sembollerle kendi dünyasını yaratarak dış çevredeki belirsizlikler ve çıkar çalışmalarıyla mücadelesinde güç kazanmış olur. Bu açıklama doğrultusunda doğru cevap B seçeneğidir.

En geniş anlamıyla kontrol, istenen amaca ulaşılıp ulaşılmadığını veya amacın ne ölçüde gerçekleştirildiğini saptamaktır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bir işletmeyi başka işletmelerden ayıran, işletmenin vizyonunu gerçekleştirmede ana rolü oynayan, rakipler tarafından taklit edilmesi zor olan bilgi, beceri ve yeteneği ifade etmektedir. İşletmelerin ürettiği ürünlerin değil, bunları üretebileceği bilgi ve becerinin geliştirilmesi gereklidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Verilen üç özellik de kurum kültürünü oluşturan faktörlerden değerler kavramına aittir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Normlar, onaylanan davranışlar olup davranışın yazılı olmayan kuralları ve standartlarıdır. Bu nedenle D seçeneğinde verilen bilgi yanlış olduğundan sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Yenileme töreni, örgütteki değişime önem verir ve öğrenme ve başarmayı cesaretlendirir. Buna verilecek örnek yeni bir şirket eğitim merkezinin açılması olabilir. Bu doğrultuda doğru cevap A seçeneğidir.