LOJİSTİK MALİYETLERİ VE RAPORLAMA II - Deneme Sınavı - 11

Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar, uzun vadeli alacaklar, uzun vadeli finansal yatırımlar duran varlıklar grubunda yer alır.

Etkin lojistik yönetimi ile işletmeler; ham madde, hizmet ve bilginin kaynağından tüketim noktasına kadar etkin ve verimli akışını sağlamakta, dağıtım maliyetlerini azaltmakta ve müşteri tatmin düzeyini artırmaktadır. Ancak lojistik yönetiminden beklenen faydanın sağlanabilmesi, tüm lojistik faaliyetlerin etkin ve verimli yürütülmesine bağlıdır.

İşletmelerin amacı, işletme faaliyetlerin hedeflenen çıktıları en az kaynak kullanarak en kısa zamanda elde etmektir. Bu amaca ulaşırken işletmenin bütün bölümlerinin verimli çalıştırılması ve verimlilik düzeyinin sürekli olarak artırılması gerekir.

Ürün basitleştirme ve geliştirme, çeşit azaltma, değer analizi gibi tekniklerin uygulanması, yeni makine, teçhizat, alet vb. alınması, planlama, organizasyon ve kontrol fonksiyonlarının geliştirilmesi işletmelerin uzun vadede gerçekleştirebileceği yöntemlerdir.

Başarım (performans) yönetimi, işletme yönetiminin planlama ve denetim işlevlerini yerine getirmesinde önemli bir faaliyettir. Planlama işlevinde işletmenin tüm düzeylerinde ulaşılmak istenen hedefler açık olarak belirlenmekte ve işletmenin tüm birimlerine benimsetilmektedir.

Başarım yönetimi açısından işletme amaçları:
• Tutarlı Olmalı: Amaçlar, işletmenin değerleri, bölüm hedefleri ile çelişkili olmamalıdır.
• Açık ve Kesin Olmalı: Amaçlar, açık anlaşılır ve iyi tanımlanmış olmalıdır.
• Meydan Okumalı: Amaçlar mevcut durumdan daha yüksek başarım (performans) standartları geliştirmeyi teşvik etmelidir.
• Ölçülebilmeli: Amaçlar belirgin, niteliksel ve sayısal ifade edilebilir olmalıdır.
• Ulaşılabilir Olmalı: Belirlenen amaçlar, çalışanların yetenekleri doğrultusunda belirlenmelidir. Amaçların başarılmasında para, zaman, araç, diğer insanların desteği, tecrübe, eğitim eksikliği gibi çalışanların kontrolü dışındaki engeller olmamalıdır.
• Kabul Edilebilir Olmalı: Amaçlar, yöneticiler ve çalışanlarca kabul edilebilir olmalıdır.
• Zamanla İlişkilendirilmeli: Amacı gerçekleştirmek için zaman sınırlaması getirilmelidir.
• Takım Çalışmasına Odaklanmalı: Amaçlar, çalışanların bireysel çabaları yanında takım çalışmasını da teşvik etmelidir.

İşletmeden işletmeye farklılık gösterse de işletmeleri başarım değerlemesi yapmaya yönelten nedenleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür 

• İşletmenin başarılı olup olmadığını tespit
etmek,
• İşletmenin müşteri istek ve taleplerini karşılayıp karşılayamadığını belirlemek,
• İşletmenin kendi süreçlerini anlamak, işletmenin bunlar hakkında ne bildiğini ve ne
bilmediğini ortaya koymak,
• İsraf olan ya da dar boğaz yerler gibi iyileştirmelerin zorunlu olduğu alanları belirlemek,
• İşletmenin gelişme gösterebileceği alanları
tespit etmek,
• Kararların, duygusal, sezgisel, inanç veya
varsayımlar gibi subjektif unsurlardan ziyade objektif ve gerçek verilere dayanarak
alındığından emin olmak,
• İşletmenin amaçlarına zamanında ve verimli yollardan ulaşılmasını sağlamak,
• İşletmenin işlem ve süreçlerine ilişkin planladığı gelişmelerin gerçekleşip gerçekleşmediğini tespit etmek.

1980’li yıllara kadar performans değerleme sistemlerinde, finansal oranlar, yatırımın
geri dönüş oranı, büyüme, sermayenin etkin kullanımı, iç kârlılık oranı ve parasal verimlilik gibi ölçütler kullanılmıştır.

Geleneksel performans değerleme sistemlerinin eksiklerini gidermek amacıyla finansal performans göstergeleriyle beraber kalite, hız, esneklik, yenilikçilik, güvenirlik gibi finansal olmayan göstergelerin birlikte kullanıldığı çok boyutlu performans değerleme sistemleri geliştirilmiştir.

Dengeli ölçüm kartı, işletme başarısını dört boyutta ele almaktadır. Dengeli ölçüm kartının çatısını oluşturan bu dört boyut aşağıda belirtilmiştir:
• Finans boyutu
• Müşteri boyutu
• İşletme içi süreçler boyutu
• Öğrenme ve gelişme boyutu

Nicel Lojistik Başarım Ölçütleri:
• Satışların belirli yüzdesi olarak maliyet
• Üretim maliyetleri
• Birim başına maliyet
• Toplam lojistik maliyetler
• Yatırımın belirli bir yüzdesi olarak maliyet
• Satış gelirleri
• Net kâr

• Yatırımın geri dönüş oranı
• Stok elde tutma maliyetleri
• Müşteri ihtiyaçlarını karşılama oranı
• Mamul geliştirme süresi
• Sipariş tedarik süresi
• Teslim edilen mamullerin miktarı
• Taşıma iş gücü verimliliği

İşletme yöneticilerinin dışında kalan tüm bilgi kullanıcıları işletme dışı bilgi kullanıcılarıdır. Örneğin, işletmeye kredi verenler, tedarikçiler, müşteriler gibi. İşletme yöneticileri işletme dışı bilgi kullanıcılarından değildir.

Bilanço, sahip olduğu varlıkları ve bu varlıkların finansmanında kullanılan kaynakları bir arada gösteren tablodur.

Bir varlık aşağıdaki ölçütlerden herhangi birine uyduğu takdirde dönen varlık olarak sınıflandırılır
(TMS 1, par. 66):
• İşletmenin normal faaliyet döngüsü içinde paraya çevrilmesinin, satılmasının veya tüketilmesinin beklenmesi;
• Öncelikle ticari amaçla elde bulundurulması;
• Raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra on iki ay içinde paraya çevrilmesi veya
• Raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra en az on iki ay içinde bir borcun ödenmesi için kullanılmak üzere veya başka bir nedenle sınırlandırılmamış olmak koşuluyla, söz konusu varlıklar (TMS 7’de tanımlanmış şekli) nakit veya nakit benzeriyse.

İşletme faaliyetlerinin sürdürülmesinde bir faaliyet döneminden daha uzun süre kullanılacak olması, hemen paraya çevrilmesi beklenmemesi duran varlıkların özelliklerindendir.

Bir borç aşağıdaki ölçütlerden birine uyduğu takdirde kısa vadeli yabancı kaynak olarak sınıflandırılır
(TMS 1 par. 69):
• Normal faaliyet döngüsü içinde ödenmesinin beklenmesi;
• Öncelikle ticari amaçla elde tutulması;
• Raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra on iki ay içinde ödenecek olması veya
• İşletmenin borcun ödenmesini, raporlama döneminin (bilanço tarihinin) sonundan itibaren en az
on iki ay süreyle erteleyebilmesine yönelik koşulsuz bir hakkının bulunmaması.

Hasılat işletmenin olağan faaliyetlerinden satış, ücret, faiz, temettü ve kira gibi çeşitli kalemlerden oluşur. Kazanç ise, işletmenin olağan veya diğer faaliyetlerinden elde ettiği, gelir tanımına giren diğer kalemlerdir.

Nakit Girişleri:
• Peşin satışlar
• Alacakların tahsili
• Nakit şeklinde borçlanmalar
• Finansal yatırımlardan sağlanan nakit şeklindeki kâr payı, faiz bedelleri
• Peşin olarak maddi duran varlık satışları
• Nakit olarak alınan tazminatlar
• Nakit sermaye artırımı vb.

Özel amaçlarla kullanılan maddi duran varlık unsurları çok çeşitli olabilir. Örneğin:

• Depo binaları,
• Depolama alanları
• Kamyon, tır, uçak, helikopter, gemi, tren, boru hattı gibi her türlü taşıma aracı
• Forklift, paketleme makinesi, yükleme ve boşaltma asansörü, vinç, yürüyen bant gibi her türlü araç, gereç, makine ve tesis
• Bilgisayar, barkod araç-gereçleri, araç takip sistemi vb.
• Ofisler
• Terminaller

Bir lojistik işletmesi için tipik hasılat unsurları aşağıdaki gibidir:
• Taşıma
• Depolama
• Gümrük işlemleri
• Aracılık komisyonları