Lojistik Maliyetler ve Muhasebe Bilgi Sistemi

Lojistik maliyetler, işletmelerin lojistik faaliyetlerle ilgili olarak katlandıkları tüm fedakârlıkların parasal tutarı olarak tanımlanabilir. Bu çerçevede lojistik maliyetler, bir ürünün tedarik edilmesinden, müşteriye teslim edildiği ana kadar yapılan bütün faaliyetlerle ilgili maliyetleri kapsar.

Lojistik maliyet türleri: Nakliye (Taşıma) Maliyetleri, Depolama Maliyetleri, Stok Bulundurma Maliyetleri, Stok Bulundurmama Maliyetleri, Personel Maliyetleri, Navlun, Sigorta ve Gümrükleme Maliyetleri, Kullanılan Araç ve Donanımın Amortismanı veya Kirası gibi maliyetlerden oluşmaktadır.

Stok bulundurmama maliyetleri kısaca stoksuzluktan kaynaklanan maliyetlerdir. Yani işletmede gelen talebi karşılayacak yeterli düzeyde stok bulunmamasından dolayı ortaya çıkacak olan maliyetlerdir. Üretim için gerekli madde ve malzemenin stokta bulunmaması sonucunda üretimde aksaklığa yol açacak üretim kaybı, boş zaman işçiliklerinin artması ve ürün talebinin karşılanamaması gibi maliyetler de stok bulundurmama maliyetleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Lojistik maliyetlerini genel olarak işletme içerisindeki akışına göre üç başlık altında toplamak mümkündür.
a. Girdi düzeyinde lojistik maliyetler: Bu maliyetler satın alma, taşıma ve stoklara kabul aşamasında ortaya çıkan lojistik maliyetlerden oluşur.
b. Stoklama düzeyinde lojistik maliyetler: Bu maliyetler stoklara kabul ve üretim sırasında ortaya çıkan depolama yükleme ve boşaltma gibi lojistik maliyetlerden oluşur.
c. Çıktı düzeyinde lojistik maliyetler: Bu maliyetler stoklardan çıkış aşamasında ortaya çıkan sevkiyat ve yollama gibi lojistik maliyetlerden oluşur.

Yönetim Bilgi Sistemi, işletmenin yönetim fonksiyonları olan planlama, örgütleme, yürütme ve kontrole yönelik yönetimin gereksinim duyduğu işletme içi ve işletme dışı nicel ve nitel bilgileri, gerektiği yer ve zamanda gerekli kişilere kullanabilecekleri şekilde sürekli olarak sağlamak amacıyla kurulan ve çalıştırılan sistemler bütünü şeklinde tanımlanabilir

a. Pazarlama Bilgi Sistemi
b. Üretim Bilgi Sistemi
c. İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi
d. Muhasebe Bilgi Sistemi
e. Finans Bilgi Sistemi
f. Araştırma-Geliştirme Bilgi Sistemi

Muhasebe bilgi sistemi bir işletmenin varlıklarının ve kaynaklarının oluşumunu, ticari faaliyetler sonucunda bu varlık ve kaynaklarda meydana gelen artış ve azalışları izleyen ve işletmenin finansal açıdan durumunu açıklamak amacıyla bilgi üreten ve bunları ilgili kişi ve kuruluşlara ileten bir bilgi sistemi olarak tanımlanabilir.

Muhasebe bilgi sistemi, işletmenin faaliyetlerini verimli ve etkin bir şekilde yerine getirmesine yardımcı olmak için finansal bilgi sağlar. Yani muhasebe bilgi sistemi, işletme sonuçları üzerindeki kamu payını ve bunun işletme eylemleri üzerindeki etkileri konusunda oluşturduğu bilgiler ile üst yönetime karar almasında yardımcı olur.

Etkin bir muhasebe bilgi sistemi için gerekli unsurlar mevcuttur. Bu unsurları hesap planı sistemi, belge sistemi ve defter sistemi olarak saymak mümkündür

Muhasebeden elde edilen bilgilerin raporlara kolaylıkla aktarılmasına ve istatistiki bilgilerin kolay ve çabuk olarak elde edilmesine olanak sağlayacak bir hesap planı oluşturulması gerekir. Genel anlamda hesap planı, muhasebe sisteminin çatısını oluşturur. Hesap planı, aynı tür işlemlerin aynı hesaplara kaydedilmesini sağlar. Bu hesaplar hesap grupları içinde toplanır. Hesap grubu içindeki bu hesaplar da yapılarına ve özelliklerine göre kısımlara ayrılırlar

Muhasebe bilgi sisteminden elde edilen bilgilerin güvenirliğinin kanıtlanabilmesi ve mali tablo ile raporların objektif bir şekilde hazırlanması için mutlaka belgelere dayandırılması gerekir. Muhasebenin temel kavramlarından biri olan tarafsızlık ve belgelendirme kavramı, muhasebe kayıtlarının gerçeğe uygun ve belirli ilkelerle düzenlenmiş objektif
belgelere dayandırılması gereğini ifade eder. Ayrıca muhasebenin temel fonksiyonlarından olan kaydetme fonksiyonunun yerine getirilmesi için işletme içinde ve dışında oluşabilecek sistemleştirilmiş bir bilgi ve belge akışı mutlaka gereklidir

Dış kaynaklı belgeler işletmenin üçüncü kişilerle yapmış olduğu ticari faaliyetler sonucunda üçüncü kişiler tarafından düzenlenen belgelerdir. Alış faturası, sevk irsaliyesi, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu ve dekontlar dış kaynaklı belgelere örnek verilebilir.

İç kaynaklı belgeler işletmelerin kendi ihtiyaçlarına göre oluşturduğu ve sadece işletme içerisinde kullanılan belgelerdir. Satın alma istek formu, ambar giriş formu, ambar çıkış formu, stok kartları, işçi zaman kartları, günlük işçilik raporları ve çeşitli iç yazışmalar iç kaynaklı belgelere örnek verilebilir.

Bilgisayarların muhasebede kullanılmaya başlanması ile birlikte çok daha fazla alt hesap açma mümkün olduğundan dolayı işlemler daha ayrıntılı bir şekilde kayıt imkânı bulmuşlardır. Ayrıca el ile hazırlanan bordroların bilgisayar yardımıyla düzenlenmeye başlanması ve stok kontrol işlemlerinin bilgisayar vasıtasıyla yürütülmesi de muhasebeye önemli katkılar sağlamıştır.

Muhasebe Bilgi Sisteminin hazırladığı raporlar Finansal tablolar ve yönetimsel raporlar olmak üzere başlıca iki kategoriye ayrılmaktadır. Finansal tablolar daha çok işletme dışı genel amaçlı taleplere yönelik olarak hazırlanmaktadır. Buna karşılık yönetimsel raporlar ise işletme içi özel amaçlı taleplere yönelik olarak hazırlanmaktadır

Bu işlemler:

• Kaydetme
• Sınıflandırma
• Hesaplama
• Özetleme
• Raporlama 

olarak sayılabilir.

Muhasebe bilgi sisteminin çıktısı elde edilecek finansal raporlardır. Söz konusu raporlar “işletme dışı genel amaçlı raporlar” ve “işletme düzeyinde özel amaçlı raporlar” şeklinde iki gruba ayrılır.

İşletme dışı genel amaçlı olarak düzenlenen raporlar aşağıdaki gibidir:
a. Bilanço (Finansal Durum Tablosu)
b. Gelir-Gider Tablosu
c. Öz Kaynak Değişim Tablosu
d. Nakit Akım Tablosu
e. Fon Akım Tablosu
f. Kâr Dağıtım Tablosu

İşletme düzeyinde özel amaçlı raporlar şunlardır:

a. Satış İşlemlerine İlişkin Raporlar 
b. Tahsilat İşlemlerine İlişkin Raporlar 
c. Ödeme İşlemlerine İlişkin Raporlar 
d. Satın Alma İşlemlerine İlişkin Raporlar 
e. Üretim Planlama Sistemine İlişkin Raporlar

f. Maliyet Muhasebesi Sistemine İlişkin Raporlar
g. İnsan Kaynakları Sistemine İlişkin Raporlar
h. Lojistik Faaliyetlere İlişkin Raporlar 

Tek Düzen Hesap Planında 7/A seçeneğine göre maliyet hesapları işletmenin fonksiyonları esas alınarak belirlenmiştir. Buna göre fonksiyon esasına göre maliyetler Üretim, Ar-Ge,
Pazarlama, Yönetim ve Finansman maliyetlerinden oluşur.