MALİYE POLİTİKASI I - Deneme Sınavı - 4

Ekonomik Kalkınma: Ekonomideki yapısal dönüşüm sonucu verimlilikte ve üretim kapasitesinde meydana gelen artışın sosyal, siyasal ve kültürel gelişmeyi besleyerek insanların yaşam standardını arttırmasıdır.

• Kişi başına gelir düzeyi düşüktür ve dolayısıyla tasarrufların düşük ve  sermaye birikiminin yavaş olmasıdır.

• Nüfus artış hızı yüksektir ve bu nüfusun önemli bir bölümü kırsal bölgelerde yaşamaktadır. Dolayısıyla kentleşme oranı düşüktür.
• Üretim yapısı tarım ağırlıklıdır ve tarımsal üretim büyük ölçüde geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. 
• Gelir dağılımı adaletsiz bir yapı arz etmektedir. 
• Eğitim düzeyi düşüktür. 
• Sağlık hizmetlerinin miktarı ve kalitesi düşüktür. 

• Az gelişmiş ülkelerin önemli bir çoğunluğu otoriter siyasal rejimlerle yönetilmektedirler. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

1950’lerden 1970’li yılların ortalarına kadar hâkim olan görüş planlamacı, kamu müdahalesi ağırlıklı ve ithal ikameci nitelikte olmuş, bugün tartışmasız kabul edilen fiyat mekanizması ise geri planda kalmıştır. Bu görüşün ağırlık kazanmasındaki önemli bir neden, gelişmekte olan ülkelerde serbest piyasa mekanizmasının işleyebilmesi için gerekli kurumsal altyapının olmamasıdır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Temsilî demokrasilerde kalkınmaya yönelik kamu harcamaları ve vergilere ilişkin kararlarda sapma ortaya çıkabilir. Ekonomik rasyonelite ile siyasal rasyonalite her zaman örtüşmeyebilir. Yani herhangi bir partinin ya da partilerin oyunu arttıracak maliye politikaları, ülkenin orta ve uzun dönem gelişmesi açısından olumsuz sonuçlar yaratabilir. Temsilî demokrasilerde bu tür bir risk her zaman vardır. Bu sapmanın yaşanmaması, bir ülkede yaşayan vatandaşların siyasal ve sosyal bilinç düzeyine ve yönetim kadrolarının uzak görüşlülüğüne bağlıdır. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Siyasal istikrar ve hukuk devletinin olmadığı bir ülkenin gelişmiş ülke standartlarında bir kalkınma gerçekleştirmesi mümkün değildir. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Kamu harcamalarının finansmanı için devletin gelir elde etmesi gerekmektedir. Kamu gelirlerinin en sağlıklı ve kalıcı kaynağı vergilerdir. Toplam vergi yükü önemli olduğu gibi, kalkınma sürecini hızlandıracak vergi bileşiminin de dikkate alınması gerekir. Vergi sistemine ilişkin temel tartışma, kalkınmanın önemli bir boyutu olan ekonomik büyümeyi hızlandıracak etkin vergileme ve sosyal kalkınma için dikkate alınması gereken adil vergilemedir. Etkinlik ve eşitlik kavramları ile yapılan bu tartışma, maliye politikasının önemli konularından birisidir. Kaynak dağılımında etkinliği bozmayacak bir vergileme ekonomik büyümeyi olumlu etkilerken, etkin vergileme hedefi çoğunlukla eşitlik ilkesine aykırı sonuçlar yaratabilir. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Gelişmekte olan ülkelerde kamu gelirleri açısından en önemli sorunlardan birisi vergi kapasitesinin düşük olması ve vergi gayretinin yetersiz olmasıdır. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Gelişmekte olan ülkelerin en önemli sorunlarından birisi, belki de en önemlisi, kalkınma sürecinde ihtiyaç duyulan kaynakların finansmanıdır. Sermaye birikimi yetersiz olan bu ülkelerin gelişmesinin ilk aşamalarında öncelikli hedef, sermaye birikiminin arttırılması ve yapılacak yatırımlar için kaynak yaratılmasıdır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Küresel ekonomik yapıdaki bu dönüşüm, devleti bir ikilemle karşı karşıya bırakmaktadır. Küresel ekonomik gelişmelerden pay alabilmek için, ülkeye sermaye çekmek amacıyla vergi yapılarının ve kurumsal yapının yeniden düzenlenmesi, uluslararası ekonomik etkinlik açısından kaçınılmaz hâle gelmektedir. Diğer taraftan, bu hızlı gelişmeye karşılık, ulusal sınırlar içerisinde küreselleşmeden zarar gören kesimlerin kayıplarının telafi edilmesi gerekmektedir. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Sektörel maliye politikalarında önemli bir yere sahip olan teşvik politikaları, devlet tarafından desteklenmesi öngörülen faaliyetlerin kısmen ya da tamamen kamu kaynaklarıyla finanse edilmesi biçiminde tanımlanabilir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Teşviklerin öncelikli amacı, kamu kesiminin, belirli ekonomik faaliyetleri diğer faaliyetlere göre daha çok destekleyerek bunların daha kısa sürede, daha hızlı gelişmelerini sağlayabilmektir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

İç kaynaklar kalkınma sürecinde sermaye birikiminin önemli bir kaynağıdır. Gelişmekte olan ülkelerde, iç kaynaklar açısından sağlanan teşvikler, ekonomi içi bir kaynak transferine yol açmakta ve amaca uygun sonuçların ortaya çıkmaması durumunda gelir dağılımında bozulmaya neden olmaktadır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Özellikle gelişmekte olan ülkeler, küreselleşmenin ortaya çıkardığı fırsatları değerlendirebilmek için, arz yönlü ekonomi politikalarıyla önemli ölçüde vergi indirimlerine gitmişlerdir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Bölgesel Dengesizlik: Bir ülkede bölgeler arasındaki ekonomik ve sosyal gelişmişlik farklarıdır. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Bölgesel dengesizlikler değişik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu dengesizliklerin ortaya çıkışında bölgeler arasındaki coğrafi, tarihsel, kültürel, ekonomik ve sosyal farklılıklar belirleyici olmaktadır. Bölgesel dengesizlikleri ortaya çıkaran sosyal nedenlere bakıldığında eğitim, sağlık gibi sosyal içerikli harcamaların genelde gelişmiş bölgelere yapılmasına bağlı olarak bir takım sorunların ortaya çıktığını gözlemlemek mümkündür. Büyük pazarlara yakınlık, yetişmiş iş gücü ekonomik nedenler arasında yer alırken; kültürel miraslar kültürel nedenler arasında yer almakta; yeraltı ve yer üstü zenginlikler ise bölgesel dengesizlikleri ortaya çıkaran coğrafi nedenler arasında yer almaktadır. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Günümüzde bölgesel dengesizliklerle mücadele daha çok merkezi yönetim tarafından yürütülen kalkınma programları ile yapılmaya çalışılmaktadır. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Vergi harcaması, vergi indirimleri ve vergi imtiyazları gibi nedenlerle toplanamayan vergi gelirlerini ifade etmektedir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Vergiler ve kamu harcamaları, maliye politikası kapsamında kullanılmakta olan temel teşvik araçlarıdır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Vergisel teşvikler kapsamında kullanılan başlıca teşvik araçları; yatırım indirimi, hızlandırılmış amortisman, vergi indirimi ve muafiyeti, vergi tatili, indirilmiş gelir ve
kurumlar vergisi uygulamalarıdır. Vergi tatili, belirli bir dönem boyunca gelir ve kurumlar vergisinin kısmen veya tamamen kaldırılmasını ifade eder. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Dünya Bankası’nın tanımlamasına göre dörtlü bir ayrım yapılmaktadır. Buna göre kişi başına gelir düzeyi (yuvarlanmış rakamlar olarak) 1000 doların altında olan ülkeler düşük gelir grubu, 1000-3700 dolar arası orta altı gelir grubu, 3700-11500 arası orta üstü gelir grubu, 11500 dolar üstü ise yüksek gelir grubu ülkeleri olarak tanımlanır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.