MALİYE POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 9

Bir ekonomide alım satıma konu olan tüm mal ve hizmetlere ait fiyatların, ortalama bir ekonomik aktörce belirli bir dönemde yapılacak harcamalar içindeki payına göre ağırlıklandırılmış ortalamasıdır. Doğru cevap a şıkkı.

Yakınsama Hipotezi: Teknoloji düzeylerinin bütün ülkelerde aynı, dışsal ve sabit olduğu varsayımından hareketle, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin büyüme oranlarının uzun dönemde birbirlerine yaklaşacağını ileri süren hipotezdir.

Kamu politikalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini incelerken kamu harcama ve gelirlerini sınıflandırarak ilk kez modelleyen 1990 yılında yaptığı çalışmasıyla Barro olmuştur. Buna göre kamu harcamaları; verimli ve verimli olmayan harcamalar, olarak ikiye ayrılmaktadır.

Kapsayıcı büyüme: Toplumun tüm kesimlerinin büyüme sürecine dahil olduğu ve bu büyümeden elde edilen faydanın herkes tarafından paylaşıldığına emin olunan bir büyüme modelidir.

Sürdürülebilir kalkınma: Gelecek kuşakların ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin günümüz kuşaklarının ihtiyaçlarını karşılayabilecek kalkınma modelidir.

Neo-Klasik büyüme teorisi; ekonomik büyüme sürecinde tasarruf ve sermaye birikiminin rolünü araştırmış ancak beşeri sermaye birikimini göz ardı etmiştir.

Beşeri sermaye: Beşeri sermaye, üretim sürecine katılan işgücüne ait olan ve diğer üretim faktörlerinin daha verimli ve etkin kullanılmasına imkan sağlayan bilgi, beceri, tecrübe ve dinamizm gibi pozitif değerlerin bütünü olarak tanımlanmaktadır.

Kamu harcamaları ve vergilerin artmasıyla devletin artan harcamalarını finanse etmek için borçlanması sonucunda ulusal tasarruf ve fon arzında azalma meydana getirerek faizlerin artmasına ve bu nedenle özel yatırımların düşmesine dışlama etkisi (crowding-out) adı verilmektedir.

Transfer harcamaları, genel olarak devletin karşılığında herhangi bir mal veya hizmet satın almadığı harcamalar olarak tanımlanabilir. Devletin transfer harcamaları çeşitlilik gösterebilir. Transfer harcamaları mali transferler, iktisadi transferler, sosyal transferler ve borç faiz ödemeleri şeklinde gerçekleşmektedir.

Gelir etkisi: Vergi artışı dolayısıyla gelirleri azalan kişilerin daha fazla çalışmaya ve gelir etme etmeye yönelmesidir.

Gelir üzerinden alınan vergilerin bir diğeri olan kurumlar vergisinin de yatırım yapma isteğini, yatırımlardan beklenen karı, yatırımın risk derecesini, şirketin tasarruf derecesini ve yatırılabilir fon arzını doğrudan etkileyen bir vergi olarak tasarruf düzeyleri ve yatırım kararları üzerinde güçlü etkilere sahip olduğu söylenebilir.

Birincil Gelir Dağılımı; Piyasa ekonomisinin kendi işleyişine bağlı olarak ve kamusal bir müdahale olmaksızın oluşan gelir dağılımına birincil gelir dağılımı adı verilir.

Gelir dağılımı, farklı amaçlar gözetilerek tanımlanabilir. Gelirden alınan payın fonksiyonel, kişisel, bölgesel ve sektörel dağılımı esas alınarak tanımlanması mümkündür. Fonksiyonel gelir dağılımı millî gelirin elde edilmesine katkıda bulunan çeşitli üretim faktörlerinin millî gelirden aldıkları payı ifade eden bir kavramdır.

Sektörel gelir dağılımı, bir ülkede belirli bir dönemde, genellikle bir yılda, meydana gelen millî gelirden sektörlerin aldıkları payları gösteren dağılımdır. Tarım, sanayi ve hizmet sektörü esas alınarak millî gelirin bu sektörler arasındaki dağılımını gösterir.

Lorenz eğrisi ile bir ülkenin millî gelirinin ve nüfusunun paylara ayrılmış birikimli değerleri karşılıklı olarak gösterilmektedir. Lorenz eğrisini oluşturmak için bireylerin millî gelirden aldıkları paylar en küçükten en büyüğe doğru sıralanır. Daha sonra hem bireylerin ve hem de bireylerin gelirlerinin nüfus ve millî gelir içindeki payları ayrı ayrı belirlenir. Bulunan değerler grafiğin eksenlerine işlenerek Lorenz eğrisi oluşturulur.

Kişisel gelir dağılımının eşitsizliğinin ölçümünde kullanılan yöntemlerden biri de yüzde paylar yöntemidir. Bu yöntem ile bir ülkedeki her hane halkı, millî gelirden aldığı gelire göre en küçükten en büyüğe doğru sıralanır. Daha sonra hanehalkları belirli yüzdeler halinde tanımlanarak (%1 olarak 100, %5 olarak 20, %10 olarak 10 ve %20 olarak 5) gruplara ayrılır. Her grubun geliri toplanarak millî gelir içindeki yüzde payları belirlenir. Nüfusun yüzdeleri millî gelirden aldıkları paylara göre en küçükten en büyüğe doğru sıralanarak bir tablo ile gösterilir.

Mali rant: Düşük vergi ödemeye rağmen fazla kamusal mal ve hizmet tüketme durumudur.

Gelir vergisi, gerçek kişilerin belirli bir dönemde, bir takvim yılında, elde edilen kazanç ve iratlarının safi tutarı üzerinden alınan bir vergidir. Bu vergi dolaysız bir vergidir.

Devlet borçlanması, bireylerde olduğu gibi, küçük miktarlardan meydana gelmez. Yüksek miktarlara ulaşan devlet borçlanmasında, devlete borç verenlerin faiz gelirleri vergiden istisna edilebilir ve bunlara diğer bazı avantajlar da sağlanabilir. Bütün bunlar birlikte değerlendirildiğinde, faiz ödemelerini alanlar yüksek gelirliler olduğundan dolayı, devlet borçlanmasına bağlı olarak yapılan faiz giderleri gelir dağılımını olumsuz etkilenir.

Harcama vergileri genel ve özel harcama vergileri olmak üzere iki alt gruba ayrılmaktadır. Genel harcama vergileri, alım satıma konu olan tüm mal ve hizmetleri kapsarken özel harcama vergileri sadece spesifik bazı mal ve hizmet gruplarının alım satımını kapsayarak vergilendirmektedir.