MALİYET ANALİZLERİ - Deneme Sınavı - 16

Vergi Usul Kanunu’nun 275. maddesinde ise, üretilen bir mamulün maliyeti şöyle tanımlanır: “İmal edilen emtianın (tam ve yarı mamul mallar ) maliyet bedeli aşağıda yazılı unsurları ihtiva eder: 1. Mamulün vücuda getirilmesinde sarf olunan iptidai ve ham maddelerin bedeli; 2. Mamule isabet eden işçilik; 3. Genel imal giderlerinden mamule düşen hisse; 4. Genel idare giderlerinden mamule düşen hisse; (Bu hissenin mamulün maliyetine katılması ihtiyaridir.) 5. Ambalajlı olarak piyasaya arz edilmesi zaruri olan mamullerde ambalaj malzemesinin bedeli. Doğru cevap B şıkkıdır.

Bir mamul veya hizmet üretebilmek amacıyla yapılan her harcama, bir maliyetin ortaya çıkmasına neden olur. Burada harcama kavramı, elde edilen bir varlık veya hizmet karşılığında; işletmenin yaptığı değişik ödemeleri, elde ettiği varlığı, borçlanmayı ve verdiği hizmetlerin parasal tutarını ifade eder. Örneğin; satın alındığında bir madde veya malzeme bedeli için yapılan ödeme (harcama) ya da bir kişinin işletmede çalıştırılması karşılığında kendisine yapılacak ödeme (harcama), maliyeti oluşturur. Bu harcamalar işletmelerde maliyet olarak, örneğin; işçilik maliyetleri gibi, değişik başlıklarla tanımlanarak kayıt altına alınır. 6 İşletmelerin bu özverilerinin tutarlarını saptamak ve belirli zaman aralıklarıyla toplamlarını belirlemek amacıyla hesaplar kullanılır. Maliyet hesapları; mamul ve/veya hizmetlerin istenen şekle ve özelliklere getirilebilmesi amacıyla işletmeler tarafından katlanılan özverilerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği çizelgelerdir. Bir maliyet hesabında izlenen tutar, ilgili hesapta izlenebileceği gibi, bir başka maliyet sınıfına da aktarılabilir. Bunun yanı sıra, bir maliyetin ait olduğu varlığın artık işletmenin varlığı olma niteliğini kısmen veya tamamen kaybetmesi de söz konusu olabilmektedir. Bu maliyetlerin önemli bir kısmı, gelecekte gelir edilebilmesi amacıyla tüketilecektir. Örneğin; işletmenin mamul stokları, gelir elde etmek amacıyla satılabilir. Burada toplanan maliyetlerden faydası tükenmiş olanlar gelir tablosuna, faydası tükenmemiş olanlar ise, bilanço hesaplarına aktarılır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Maliyetler işletme fonksiyonlarına göre sınıflandırıldığında ilk sınıf; “üretim maliyetleri”dir. Üretim maliyetleri; ilk madde/malzemenin işçilerin emeğiyle ve araç-gereç- ekipman- makinelerle mamule dönüştürülmesi anlamına gelen üretim işlemi sırasında katlanılan maliyetlerdir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Maliyetlerin ölçülmesine tüketilen kaynaklardan başlanır

Dönemin hasılatının elde edilebilmesi amacıyla kullanılmış, tükenmiş maliyetlerdir

Genel yönetim maliyetleri

Direkt işçilikler

Değişken maliyetler

Sabit maliyetler

Standart maliyetler

Safa maliyetleri

Sabit maliyetlerden mamul birimi başına düşen pay, sabit maliyetlerin özelliği gereği sabit kalır.

320.000TL

Maliyet analizi sırasında maliyetlerin bütünleştirilmesi diye bir işlev yürütülmemektedir.

Üretilecek ürünlerin belirlenmesi, bir işletmede maliyet analizlerinin özellikle yararlı olabileceği amaçlardan birisi değildir.

“Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilümum giderlerin toplamını ifade eder” tanımı, Vergi USul Kanunu'nda yapılan bir tenımlamadır.

Birim maliyetler: Belirli bir dönemde yerine getirilen faaliyetler ile elde edilen çıktıların (işlerin) tamamı için katlanılan bütün maliyetlerin, kısacası toplam maliyetlerin, çıktı (iş) miktarına bölünmesi yoluyla belirlenir. Örneğin; bir işletmede katlanılan toplam maliyet 300.000.-lira ise ve bu maliyete 60.000 adet çıktı elde edebilmek için katlanılmışsa, bu durumda birim maliyet (T300.000.-. ÷ 60.000 adet =) T5.-/adet olarak belirlenecektir. Birim maliyetler ortalama maliyetlerdir. Bu nedenle, yorumlanırken dikkatli olmak gerekir. Birim maliyet şöyle hesaplanabilir: Toplam Maliyet = Birim Maliyet İşin Miktarı. Doğru cevap B şıkkıdır.

Maliyetler üretimin veya üretim sürecinin yapısı temelinde de sınıflandırılabilir. Üretim sürecinin yapısına göre maliyetleri şu sınıflarda toplamak mümkündür: • Yığın üretim maliyetleri • Safha maliyetleri • Operasyon (çalışma) maliyetleri • Sipariş (iş emri) maliyetleri • Müşterek maliyetler. Doğru cevap C şıkkıdır.

Üretim işletmeleri için dönem başı nihai mamul stoklarının maliyeti ile dönem içinde üretilen nihai mamullerin maliyeti dönem sonu nihai mamul stoklarının maliyeti ile dönem içinde satılan nihai mamul stoklarının maliyetinin toplamına eşittir. Doğru cevap E şıkkıdır.

7/A seçeneğinde giderler; büyük defterlerde (defter-i kebirde) işletmenin yerine getirdiği üretim, hizmet, araştırma-geliştirme, pazarlama-satış-dağıtım, yönetim ve finansman gibi fonksiyonlar (işlevler) esasına göre kayıt altına alınır. 7/B seçeneğinde ise giderler; ilk madde ve malzeme, işçi ücretleri, memur ücretleri, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler, vergi-resim-harçlar, amortismanlar ve tükenme payları, finansman gibi, gider çeşitleri esasına göre kaydedilir. Doğru cevap A şıkkıdır.