MALİYET ANALİZLERİ - Deneme Sınavı - 17

Giydirilmiş ücret; çıplak ücrete ek olarak; süreklilik gösteren, iş karşılığında para veya aynî şekilde ödenen yemek, yakıt, giyecek, kira ve benzeri sosyal yardımlar ile prim, ikramiye, fazla mesai gibi ödemeleri içeren bir kavramdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

İşçiliklerle ilgili özellikler şöyle sıralanabilir:
I. İşçilik; stoklanabilir bir üretim unsuru değildir. Bir başka ifade ile, ilk madde ve malzemelerde olduğu gibi, işçilikler ambarda korunamaz.
II. İşçiler, bir iş sözleşmesine veya yasalara bağlı olarak emeklerini işletmeye sunmaktadırlar. Bu sözleşmeye veya yasalara göre, işletmede bulunduğu süre içinde emekleri kullanılmış kabul edilerek, kendilerine emeklerinin bedeli ödenecektir.
III. İşçilik maliyetlerine, sözleşme gereği veya yasalardan doğan bazı nedenlerle, değişik ilaveler yapılabilir. Bir başka ifade ile, işletme, sadece işçinin bedensel ve/veya düşünsel emeğinin karşılığına değil, bu emeğin işletmede alıkonulabilmesi için, iş sözleşmeleri veya sosyal güvenlik ve diğer bazı yasal düzenlemelerde yer alan hükümlere ilişkin maliyetlere de katlanacaktır. Örneğin; işletme, bir işçinin çalıştırılması nedeniyle sağlık sigortası primi ödemek zorundadır. İşçilik maliyetinin doğru olarak hesaplanabilmesi için, öncelikle, işçilik maliyetini oluşturan unsurların bilinmesi gerekir. Bu unsurlar, geniş anlamıyla ücret ve sosyal güvenlik primi işveren payıdır.
IV. İşçilik, işletmenin verimliliğini etkileyen önemli bir unsurdur. Bedensel ve/veya düşünsel emeğini, yetenekleri doğrultusunda işletmeye doğru yansıtan bir işçiyle elde edilen ürün veya hizmet miktarının olabildiğince çok olması istenir.
V. İşçilikler, işletme için bir maliyet oluşturmasına karşılık, emek sahibi olan işçiler için bir geliri oluşturur. Bu nedenle, emek sahibi bu gelirinin belirli bir süre sonra elinde bulunmasını arzu edecektir. İşletmeler ise, işçiliklerin toplam maliyetini etkileyen tüm faktörleri dikkate alarak hesaplamak ve hak sahiplerine emeklerinin karşılığını belirli aralıklarla ödemek zorundadır. Bunlarda işletmelere yönetsel ve finansal bazı sorumluluklar yükler. Ayrıca, bu işlemlerin de muhasebeleştirilmesi gerekir.
Doğru yanıt A seçeneğidir.

Vergi Usul Kanunu’nun 238. Maddesine göre; bir ücret bordrosunda bulunması
gereken ve aşağıda açıklanan bilgilere de yer verilmiştir:
• Hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü;
• Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası,
• Birim ücreti (Aylık, haftalık, gündelik, saat veya parça başı ücreti),
• Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre,
• Ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı.
Doğru yanıt C seçeneğidir.

Ücret sistemleri Zaman esasına dayalı ücret sistemleri, Parça başına ücret sistemleri, Primli ücret sistemleri olmak üzere üçe ayrılır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

B, C ve D seçeneklerindeki eleştiriler, parça başına ücret sistemine yönelik eleştirilerdir. E seçeneğindeki eleştiri ise yanlıştır çünkü zaman esasına dayalı ücret sistemlerinde işçi geliri ve çalışılan zaman doğru orantılıdır. Zaman (süre) esasına dayalı ücretlendirme sisteminde işçinin iş yerinde bulunması işçi açısından bir güvence oluştururken, işçinin iş yerindeki çalışması ve verimi ile ücret arasında bir ilişkinin kurulamaması, bu sistemin en önemli sakıncalarından birisidir. Bir taraftan işçinin ücret sistemini kötüye kullanarak verimsizliğe neden olabilmesi, diğer taraftan sistemin işçiyi motive edecek bir özellik içermemesi, bu eleştirinin temel gerekçesini oluşturur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yardımcı işçilik, üretim faaliyetlerinin planlanan bir biçimde devamına yardımcı olan işçiliktir. Bu çerçevede yemekhane, temizlik, güvenlik, bakım-onarım faaliyetlerinin yürütülmesi için çalışan işçilere ilişkin işçilik maliyeti yardımcı işçiliğe örnek oluşturur. Şef, uzman, mühendis, usta ise yönetici işçiliğe örnektir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yukarıda verilen bilgiler ışığında şu hesaplamalar yapılabilir:
30 D.İ.S. x 30 TL-/D.İ.S = 900 TL direk işçilik maliyeti (işçinin 30 saat karşılığında aldığı ücret)
4 D.İ.S. x 30 TL-/D.İ.S = 120 TL genel üretim gideri (makinelerin hazırlanmasıyla geçen sürenin maliyeti)
3 D.İ.S. x 30 TL-/D.İ.S = 90 TL zarar (elektrik kesintisiyle üretimin durması)

Doğru yanıt D seçeneğidir.

Fazla mesai zammı, normal ücretin, yani 40 TL'nin %50'sidir;
40TL + (40TL x 0,50) = 60 TL saatlik fazla mesai ödemesidir.
30 saat fazla mesai yapıldığı için de;
60x30= 1.800 TL yapılan fazla mesai ödemesidir.
Doğru yanıt E seçeneğidir.

Tekdüzen Muhasebe Sistemi’nin öngördüğü 7/A hesapları ve adları şöyledir:

Boş zamanı ortaya çıkaran nedenler aşağıdaki gibi örneklendirilebilir:

Doğru yanıt D seçeneğidir.

Maliyet kavramı, genel olarak, belirli bir amaca ulaşmak için katlanılan özverilerin (fedakârlıkların)
parasal ölçüsü olarak tanımlanmaktadır.

Maliyet analizi, özellikle aşağıdaki amaçlar için yararlıdır:
a. Planlama yapmak ve maliyet tahminleri
b. Verimliliğin değerlendirilmesi
c. Önceliklerin değerlendirilmesi
d. Hesap verme zorunluluğu
e. Tarafsızlığın değerlendirilmesi

Doğru cevap A'dır.

Gider; ürünlerin üretilmesi, pazarlanması, dağıtımı ve satış sonrası hizmetlerinin sağlanması nedeniyle, işletmenin yabancı kaynaklarında meydana gelen artışlarla veya varlıklarında oluşan azalmalarla ölçülür. Doğru cevap C'dir.

Gidere dönüştükleri döneme göre maliyet sınıfları; mamul maliyetleri ve dönem giderleridir. Maliyet nesnesine yüklenmesine göre maliyetleri; direkt (dolaysız-doğrudan) maliyetler, endirekt (dolaylı) maliyetler olmak üzere iki sınıfta toplanabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Temel (asıl) maliyetler; mamulün temel fiziki yapısını oluşturmak için kullanılan direkt ilk madde ve
malzeme maliyetleri ile direkt işçilik maliyetlerinin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Toplam maliyet, iş büyüklüğü (örneğin; üretim miktarı) ile doğru orantılı olarak artar ya da azalır. Bir başka ifade ile, iş büyüklüğü artarsa toplam maliyet de artar, iş büyüklüğü azalırsa azalır. Doğru cevap E'dir.

Bir üretim işletmesinin bilançosu ya da finansal durum tablosu, ticaret işletmesinin aynı tablosuna çok benzemektedir. Ancak, stok hesapları farklılık gösterir. Doğru cevap B'dir.

gelir tablolarında, satılan malın (mamulün) maliyetinin hesaplanması, stok hesaplarından yararlanılarak düzenlenen, aşağıdaki eşitliğe dayanır:

Önceliklerin değerlendirilmesi: Maliyet analizleri, kaynak dağılımı için bilgi sağlar. Bu bilgiyi, kaynak kullanımının işletmenin önceliklerini nasıl yansıttığını ve benzer işletmelerin maliyet yapılarının birinden diğerine nasıl değiştiğini incelemek için kullanılabilir. Maliyet analizi sonucunda ortaya çıkan maliyet yapıları, gelişen eğilimleri dikkate alarak önceliklerin yeniden değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koyabilir. Doğru cevap C şıkkıdır.