MALİYET ANALİZLERİ - Deneme Sınavı - 8

Üretim maliyetlerinin üretim hesabına aktarılması

1. Basamak: Fiziki Akımların Belirlenmesi

Dönem Başı Yarı Mamul Stokları                                              3.000     kg

(+)Dönem İçinde Üretime Başlanan                                       +5.000    kg

(=)Üretime Giren Toplam Miktar                                             8.000    kg

Üretimi Tamamlanan                                                              4.000    kg          

(+)Dönem Sonu Yarı Mamul Stokları                                      +4.000  kg

(=)Üretimden Çıkan Toplam Miktar                                         8.000  kg

2. Basamak: Tartılı Ortalama Maliyet Yöntemine Göre Eşdeğer Birim (E.B.) Sayısının Hesaplanması

İlk Madde ve Malzeme Açısından

Şekillendirme Açısından

Dönem içinde üretime başlanıp tamamlanarak aktarılan birimlerin eşdeğer birim sayısı

(4.000 X % 100)

4.000 E.B.

4.000 E.B.

DSYM

İlk madde ve malzeme (4.000 x 0,5)

Şekillendirme (4.000 x 0,5)

2.000 E.B.

2.000 E.B.

Toplam Eşdeğer Birim Miktarı

6.000 E.B.

6.000 E.B.

1. Basamak: Fiziki Akımların Belirlenmesi:

2. Basamak: Eşdeğer Birim Sayısının Belirlenmesi:

3. Basamak: Toplam Üretim Maliyetinin Hesaplanması:

4. Basamak: Birim Eşdeğer Mamul Maliyetlerinin Hesaplanması:

5. Basamak: Mamullerin ve Yarı Mamullerin Maliyetinin Hesaplanması (Maliyetlerin
Dağıtılması):

1. Basamak: Fiziki Akımların Belirlenmesi

Dönem Başı Yarı Mamul Stokları                                              3.000     kg

(+) Dönem İçinde Üretime Başlanan                                       +5.000    kg

(=) Üretime Giren Toplam Miktar                                            8.000    kg

Üretimi Tamamlanan                                                              4.000    kg          

(+) Dönem Sonu Yarı Mamul Stokları                                     +4.000  kg

(=) Üretimden Çıkan Toplam Miktar                                         8.000  kg

2. Basamak: Tartılı Ortalama Maliyet Yöntemine Göre Eşdeğer Birim (E.B.) Sayısının Hesaplanması

İlk Madde ve Malzeme Açısından

Şekillendirme Açısından

Dönem içinde üretime başlanıp tamamlanarak aktarılan birimlerin eşdeğer birim sayısı

(4.000 X % 100)

4.000 E.B.

4.000 E.B.

DSYM

İlk madde ve malzeme (4.000 x 0,5)

Şekillendirme (4.000 x 0,5)

2.000 E.B.

2.000 E.B.

Toplam Eşdeğer Birim Miktarı

6.000 E.B.

6.000 E.B.

1. Basamak: Fiziki Akımların Belirlenmesi

Dönem Başı Yarı Mamul Stokları                                              3.000     kg

(+) Dönem İçinde Üretime Başlanan                                       +5.000    kg

(=) Üretime Giren Toplam Miktar                                             8.000    kg

Üretimi Tamamlanan                                                              4.000    kg          

(+) Dönem Sonu Yarı Mamul Stokları                                      +4.000  kg

(=) Üretimden Çıkan Toplam Miktar                                         8.000  kg

 2. Basamak: Eşdeğer Birim (E.B.) Sayısının Hesaplanması

İlk Madde ve Malzeme Açısından

Şekillendirme Açısından

Dönem içinde üretime başlanıp tamamlanarak aktarılan birimlerin eşdeğer birim sayısı

(4.000 X % 100)

4.000 E.B.

4.000 E.B.

DSYM

İlk madde ve malzeme (4.000 x 0,5)

Şekillendirme (4.000 x 0,5)

2.000 E.B.

2.000 E.B.

DBYMS

İlk madde ve malzeme (3.000 x 0,5)

Şekillendirme (3.000 x 0,6)

(1.500 E.B.)

(1.800 E.B.)

Toplam Eşdeğer Birim Miktarı

4.500 E.B.

4.200 E.B.

Safha maliyeti sisteminde kullanılabilecek yöntemlerden birisi olan tartılı ortalama maliyet yönteminde, dönem başında işletmenin elindeki stoklarının üzerlerinde bir önceki
dönem hiç işlem yapılmamış gibi kabul edilerek, tüm bu birimlerin üzerlerindeki işlemlerin bu dönem başlanarak bu dönem bitirilmeye çalışıldığı kabul edilir.

1. Basamak: Fiziki Akımların Belirlenmesi

Dönem Başı Yarı Mamul Stokları                                              3.000     kg

(+) Dönem İçinde Üretime Başlanan                                       +5.000    kg

(=) Üretime Giren Toplam Miktar                                             8.000    kg

Üretimi Tamamlanan                                                              4.000    kg          

(+) Dönem Sonu Yarı Mamul Stokları                                     +4.000  kg

(=) Üretimden Çıkan Toplam Miktar                                         8.000  kg

2. Basamak: Eşdeğer Birim (E.B.) Sayısının Hesaplanması

İlk Madde ve Malzeme Açısından

Şekillendirme Açısından

Dönem içinde üretime başlanıp tamamlanarak aktarılan birimlerin eşdeğer birim sayısı

(4.000 X % 100)

4.000 E.B.

4.000 E.B.

DSYM

İlk madde ve malzeme (4.000 x 0,5)

Şekillendirme (4.000 x 0,5)

2.000 E.B.

2.000 E.B.

DBYMS

İlk madde ve malzeme (3.000 x 0,5)

Şekillendirme (3.000 x 0,6)

(1.500 E.B.)

(1.800 E.B.)

Toplam Eşdeğer Birim Miktarı

4.500 E.B.

4.200 E.B.

İlk-Giren-İlk-Çıkar (FIFO) yöntemi, cari dönem içinde yapılan işler konusunda yöneticilere daha iyi bilgiler verir

Genel anlamda, eşdeğer birim; safha maliyeti sisteminde
her bir safhanın tüm çıktılarının nihai (bitmiş, tamamlanmış) mamuller cinsinden ifade edilmesi şeklinde tanımlanabilir

151 YARI MAMULLER- ÜRETİM HESABI’nda toplanan maliyetler, birim maliyet hesaplama dönemlerinde tamamlanan mamullerin maliyeti 152 MAMULLER HESABI’na
devredilir

Dönem içinde katlanılan maliyetler uygulamada genellikle aylık olarak hazırlanan
maliyet dağıtım tablolarına dayanılarak safhalara yüklenmektedir.

Safha maliyeti sisteminde üretime sevk edilen ilk madde ve malzemelerin sipariş maliyeti sisteminde olduğu gibi mamul ya da mamul grupları itibariyle izlenmesi gerek yoktur.
Buna karşılık, sadece esas üretim maliyet yerleri itibariyle izlenmesi yeterlidir.

Dağıtım anahtarları

Direkt dağıtım yöntemi

Maliyet muhasebesi sistemleri üç temele göre değişik başlıklar altında adlandırılabilirler. Bunlar; • Üretimin niteliğine göre maliyet sistemleri, • Maliyetleri saptama tarihine göre maliyet sistemleri, ve • Maliyetlerin tümünü ya da bir kısmını temel almasına göre maliyet sistemleridir. Üretimin niteliğine göre maliyetleri saptama sistemleri; • Sipariş (iş emri) maliyeti sistemi, ve • Safha (evre) maliyeti sistemi,

Üretimine başlanılacak her bir siparişe (mamul ya da mamul grubuna) ayrı bir “Sipariş Maliyet Kartı” açılır ve her bir siparişe bir numara verilir.

Her bir iş emrine yüklenebilecek ilgili direkt ilk madde ve malzeme maliyetleri ilk madde ve malzeme istek fişleri aracılığı ile gerçekleştirilir.

Üretim maliyetlerinin muhasebeleştirilmesinde, her bir maliyet yeri için ayrı bir “Üretim Hesabı” açılır.

Sipariş maliyeti sisteminde; her bir siparişe ait üretim maliyetleri, ilgili belgeler aracılığıyla ilgili siparişe ait sipariş maliyeti kartında esas üretim gider merkezleri itibariyle toplanır. Sipariş maliyeti kartı; sipariş ya da stok amacıyla üretimi başlatılan bir mamul ya da mamul grubu için düzenlenmiş bir belgedir. Sipariş maliyeti kartı bu sistemin temelini oluşturur. Sipariş maliyet kartını üç temel bölüm altında toplamak mümkündür. Bunlar; • Başlık kısmı, • Maliyet toplama kısmı, ve • Özet kısmıdır.

İlk madde ve malzeme sürekli envanter stok kartları üzerinde üretime gönderilen ilk madde ve malzeme kaydedilebilmektedir.