MALİYET ANALİZLERİ - Deneme Sınavı - 9

Makine sayısı

Enerji Merkezi Y.M.M

Bakım Onarım Dağıtım Oranı: 50.000 TL / 8.000 = 6,25 TL/DİS

Kalıp ve kesimin alacağı pay  : 5.000 * 6,25 = 31.250 TL

Dikiş ve ütünün alacağı pay    : 3.000 * 6,25 = 18.750 TL

Yemekhanenin Dağıtım Oranı : 100.000/100 = 1.000 TL/kişi

Kalıp ve kesimin alacağı pay  : 60 * 1.000 = 60.000TL

Dikiş ve ütünün alacağı pay    : 40 * 1.000 = 40.000TL

Esas Maliyet Merkezleri

Yardımcı Maliyet Merkezleri

Toplam (TL)

Kalıp ve Kesim

Dikiş ve Ütü

Yemekhane

Bakım Onarım

I. Maliyet Dağıtımı Toplamı

200.000

100.000

100.000

50.000

450.000

Yemekhane Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

60.000

40.000

(100.000)

-

-

Bakım ve Onarım Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

31.250

18.750

-

(50.000)

-

2. Maliyet (G.Ü.G) Dağıtım Toplamı

91.250

58.750

0

0

150.000

GENEL (1. + 2. Dağıtım) TOPLAM

291.250

158.750

0

0

450.000

Bakım Onarım Dağıtım Oranı : 50.000 TL / 8.000 = 6,25 TL/DİS

Kalıp ve kesimin alacağı pay  : 5.000 * 6,25 = 31.250 TL

Dikiş ve ütünün alacağı pay   : 3.000 *6,25 = 18.750 TL

Yemekhanenin Dağıtım Oranı : 100.000/100 = 1.000 TL/kişi

Kalıp ve kesimin alacağı pay  : 60 * 1.000 = 60.000 TL

Dikiş ve ütünün alacağı pay   : 40 * 1.000 = 40.000 TL

Esas Maliyet Merkezleri

Yardımcı Maliyet Merkezleri

Toplam (TL)

Kalıp ve Kesim

Dikiş ve Ütü

Yemekhane

Bakım Onarım

I. Maliyet Dağıtımı Toplamı

200.000

100.000

100.000

50.000

450.000

Yemekhane Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

60.000

40.000

(100.000)

-

-

Bakım ve Onarım Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

31.250

18.750

-

(50.000)

-

2. Maliyet (G.Ü.G) Dağıtım Toplamı

91.250

58.750

0

0

150.000

GENEL (1. + 2. Dağıtım) TOPLAM

291.250

158.750

0

0

450.000

Bakım Onarım Dağıtım Oranı : 50.000 TL / 8.000 = 6,25 TL/DİS

Kalıp ve kesimin alacağı pay  : 5.000 * 6,25 = 31.250 TL

Dikiş ve ütünün alacağı pay   : 3.000 * 6,25 = 18.750 TL

Yemekhanenin Dağıtım Oranı : 100.000/100 = 1.000 TL/kişi

Kalıp ve kesimin alacağı pay  : 60 * 1.000 = 60.000 TL

Dikiş ve ütünün alacağı pay   : 40 * 1.000 = 40.000 TL

Esas Maliyet Merkezleri

Yardımcı Maliyet Merkezleri

Toplam (TL)

Kalıp ve Kesim

Dikiş ve Ütü

Yemekhane

Bakım Onarım

I. Maliyet Dağıtımı Toplamı

200.000

100.000

100.000

50.000

450.000

Yemekhane Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

60.000

40.000

(100.000)

-

-

Bakım ve Onarım Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

31.250

18.750

-

(50.000)

-

2. Maliyet (G.Ü.G) Dağıtım Toplamı

91.250

58.750

0

0

150.000

GENEL (1. + 2. Dağıtım) TOPLAM

291.250

158.750

0

0

450.000

KURAL 1: Maliyet dağıtımına, en fazla sayıda yardımcı maliyet merkezine hizmet sunan yardımcı maliyet merkeziyle başlanır.

KURAL 5: Kademeli dağıtım yönteminde, bir yardımcı maliyet merkezinin maliyet dağıtımı tamamlanmış ise, sonrasında maliyeti dağıtılmakta olan yardımcı maliyet merkezinden bu maliyet merkezine dağıtım yapılmaz.

KURAL 1’den hareket edildiğinde, “Yemekhane” yardımcı maliyet merkezi, yardımcı maliyet merkezlerinin ikisine de hizmet sunduğu için maliyeti öncelikle dağıtılacak merkez olmaktadır.

Yemekhane Y.M.M.’nin Dağıtım Oranı                     :100.000/140= 714,2857 TL/Kişi

Bakım Onarım Y.M.M.’nin alacağı pay                      :20 x 714,2857=14.286 TL

Kırma E.M.M.’nin alacağı pay                                   : 70 x 714,2857=50.000 TL

Eleme E.M.M.’nin alacağı pay                                   : 50 x 714,2857 =35.714 TL

Bakım Onarım Y.M.M.’nin Dağıtım Oranı     : (50.000 +14.286) =64.286/9.000= 7,1429 TL/DİS

Kırma E.M.M.’nin alacağı pay                                   :5.000 x 7,1429 = 35.714 TL

Eleme E.M.M.’nin alacağı pay                                   :4.000 x 7,1429 = 28.572 TL

Esas Maliyet Merkezleri

Yardımcı Maliyet Merkezleri

Toplam (TL)

Kırma

Eleme

Yemekhane

Bakım Onarım

I. Maliyet Dağıtımı Toplamı

200.000

100.000

100.000

50.000

450.000

Yemekhane Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

50.000

35.714

(100.000)

14.286

-

Bakım Onarım Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

35.714

28.572

-

(64.286)

-

2. Maliyet (G.Ü.G) Dağıtım Toplamı

85.714

64.286

0

0

150.000

GENEL (1. + 2. Dağıtım) TOPLAM

285.714

164.286

0

0

450.000

KURAL 1: Maliyet dağıtımına, en fazla sayıda yardımcı maliyet merkezine hizmet sunan yardımcı maliyet merkeziyle başlanır.

KURAL 5: Kademeli dağıtım yönteminde, bir yardımcı maliyet merkezinin maliyet dağıtımı tamamlanmış ise, sonrasında maliyeti dağıtılmakta olan yardımcı maliyet merkezinden bu maliyet merkezine dağıtım yapılmaz.

KURAL 1’den hareket edildiğinde, “Yemekhane” yardımcı maliyet merkezi, yardımcı maliyet merkezlerinin ikisine de hizmet sunduğu için maliyeti öncelikle dağıtılacak merkez olmaktadır.

Yemekhane Y.M.M.’nin Dağıtım Oranı                     : 100.000/140= 714,2857 TL/Kişi

Bakım Onarım Y.M.M.’nin alacağı pay                     : 20 x 714,2857= 14.286 TL

Kırma E.M.M.’nin alacağı pay                                   : 70 x 714,2857=50.000 TL

Eleme E.M.M.’nin alacağı pay                                   : 50 x 714,2857=35.714 TL

Bakım Onarım Y.M.M.’nin Dağıtım Oranı     : (50.000 +14.286) =64.286/9.000= 7,1429 TL/DİS

Kırma E.M.M.’nin alacağı pay                                   : 5.000 x 7,1429 = 35.714 TL

Eleme E.M.M.’nin alacağı pay                                   :4.000 x 7,1429 = 28.572 TL

Esas Maliyet Merkezleri

Yardımcı Maliyet Merkezleri

Toplam (TL)

Kırma

Eleme

Yemekhane

Bakım Onarım

I. Maliyet Dağıtımı Toplamı

200.000

100.000

100.000

50.000

450.000

Yemekhane Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

50.000

35.714

(100.000)

14.286

-

Bakım Onarım Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

35.714

28.572

-

(64.286)

-

2. Maliyet (G.Ü.G) Dağıtım Toplamı

85.714

64.286

0

0

150.000

GENEL (1. + 2. Dağıtım) TOPLAM

285.714

164.286

0

0

450.000

KURAL 1: Maliyet dağıtımına, en fazla sayıda yardımcı maliyet merkezine hizmet sunan yardımcı maliyet merkeziyle başlanır.

KURAL 5: Kademeli dağıtım yönteminde, bir yardımcı maliyet merkezinin maliyet dağıtımı tamamlanmış ise, sonrasında maliyeti dağıtılmakta olan yardımcı maliyet merkezinden bu maliyet merkezine dağıtım yapılmaz.

KURAL 1’den hareket edildiğinde, “Yemekhane” yardımcı maliyet merkezi, yardımcı maliyet merkezlerinin ikisine de hizmet sunduğu için maliyeti öncelikle dağıtılacak merkez olmaktadır.

Yemekhane Y.M.M.’nin Dağıtım Oranı                     : 100.000/140= 714,2857 TL/Kişi

Bakım Onarım Y.M.M.’nin alacağı pay                     : 20 x 714,2857= 14.286 TL

Kırma E.M.M.’nin alacağı pay                                   : 70 x 714,2857=50.000 TL

Eleme E.M.M.’nin alacağı pay                                   : 50 x 714,2857=35.714 TL

Bakım Onarım Y.M.M.’nin Dağıtım Oranı     : (50.000 +14.286) =64.286/9.000= 7,1429 TL/DİS

Kırma E.M.M.’nin alacağı pay                                   : 5.000 x 7,1429 = 35.714 TL

Eleme E.M.M.’nin alacağı pay                                   :4.000 x 7,1429 = 28.572 TL

Esas Maliyet Merkezleri

Yardımcı Maliyet Merkezleri

Toplam (TL)

Kırma

Eleme

Yemekhane

Bakım Onarım

I. Maliyet Dağıtımı Toplamı

200.000

100.000

100.000

50.000

450.000

Yemekhane Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

50.000

35.714

(100.000)

14.286

-

Bakım Onarım Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

35.714

28.572

-

(64.286)

-

2. Maliyet (G.Ü.G) Dağıtım Toplamı

85.714

64.286

0

0

150.000

GENEL (1. + 2. Dağıtım) TOPLAM

285.714

164.286

0

0

450.000

İkinci Dağıtımın Denklemi ve Çözümü:

Yemekhane (Y) = 50.000 + 0,2BO

Bakım Onarım(BO) =100.000 + 0,3 Y

 

Y= 50.000 + 0,2(100.000+0,3Y)

Y=50.000 + 20.000 + 0,06Y

Y=70.000 + 0,06Y

Y(1-0,06)=70.000

0,94Y=70.000

Y=70.000/0,94

Yemekhane Y=74.468,1 TL

BO=100.000 + 0,3 (74.468,1)

BO=122.340 TL

Yemekhanenin Dağıtımı:

Kalıp ve Kesim E.M.M.         :74.468,1*0,4=29.787,2 TL

Dikiş ve Ütü E.M.M.             :74.468,1*0,3=22.340,4 TL

Bakım Onarım Y.M.M.          :74.468,1*0,3=22.340,4 TL

Bakım Onarım Dağıtımı:

Kalıp ve Kesim E.M.M.         : 122.340*0,3=36.702 TL

Dikiş ve Ütü E.M.M.             :122.340*0,5=61.170 TL

Yemekhane Y.M.M.              :122.340*0,2=24.468 TL

İkinci Dağıtım Tablosu:

Esas Maliyet Merkezleri

Yardımcı Maliyet Merkezleri

Toplam (TL)

Kalıp ve Kesim

Dikiş ve Ütü

Yemekhane

Bakım Onarım

I. Maliyet Dağıtımı Toplamı

200.000

100.000

50.000

100.000

450.000

Yemekhane Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

29.787,3

22.340,4

(74.468,1)

22.340,4

-

Bakım Onarım Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

 36.702,1

61.170,2

24.468,1

(122.340,4)

-

2. Maliyet (G.Ü.G)  Dağıtım Toplamı

66.489,4

83.510,6

0

0

150.000

GENEL (1. + 2. Dağıtım) TOPLAM

266.489,4

183.510,6

0

0

450.000

İkinci Dağıtımın Denklemi ve Çözümü:

Yemekhane (Y) = 50.000 + 0,2 BO

Bakım Onarım (BO) =100.000 + 0,3 Y

 

Y= 50.000 + 0,2(100.000+0,3Y)

Y=50.000 + 20.000 + 0,06Y

Y= 70.000 + 0,06Y

Y(1-0,06)= 70.000

0,94Y= 70.000

Y= 70.000/0,94

Yemekhane Y= 74.468,1 TL

BO =100.000 + 0,3 (74.468,1)

BO = 122.340 TL

Yemekhanenin Dağıtımı:

Kalıp ve Kesim E.M.M.         :74.468,1 *0,4=29.787,2 TL

Dikiş ve Ütü E.M.M.             :74.468,1 *0,3=22.340,4 TL

Bakım Onarım Y.M.M.          :74.468,1*0,3=22.340,4 TL

Bakım Onarım Dağıtımı:

Kalıp ve Kesim E.M.M.         : 122.340 *0,3=36.702 TL

Dikiş ve Ütü E.M.M.             :122.340*0,5=61.170 TL

Yemekhane Y.M.M.              :122.340*0,2=24.468 TL

İkinci Dağıtım Tablosu:

Esas Maliyet Merkezleri

Yardımcı Maliyet Merkezleri

Toplam (TL)

Kalıp ve Kesim

Dikiş ve Ütü

Yemekhane

Bakım Onarım

I. Maliyet Dağıtımı Toplamı

200.000

100.000

50.000

100.000

450.000

Yemekhane Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

29.787,3

22.340,4

(74.468,1)

22.340,4

-

Bakım Onarım Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

 36.702,1

61.170,2

24.468,1

(122.340,4)

-

2. Maliyet (G.Ü.G)  Dağıtım Toplamı

66.489,4

83.510,6

0

0

150.000

GENEL (1. + 2. Dağıtım) TOPLAM

266.489,4

183.510,6

0

0

450.000

İkinci Dağıtımın Denklemi ve Çözümü:

Yemekhane (Y) = 50.000 + 0,2 BO

Bakım Onarım (BO) =100.000 + 0,3 Y

 

Y= 50.000 + 0,2(100.000+0,3Y)

Y=50.000 + 20.000 + 0,06Y

Y= 70.000 + 0,06Y

Y(1-0,06) = 70.000

0,94Y = 70.000

Y = 70.000/0,94

Yemekhane Y= 74.468,1 TL

BO =100.000 + 0,3 (74.468,1)

BO = 122.340 TL

Yemekhanenin Dağıtımı:

Kalıp ve Kesim E.M.M.         :74.468,1 *0,4=29.787,2 TL

Dikiş ve Ütü E.M.M.             :74.468,1 *0,3=22.340,4 TL

Bakım Onarım Y.M.M.          :74.468,1*0,3=22.340,4 TL

Bakım Onarım Dağıtımı:

Kalıp ve Kesim E.M.M.         : 122.340 *0,3=36.702 TL

Dikiş ve Ütü E.M.M.             :122.340*0,5=61.170 TL

Yemekhane Y.M.M.              :122.340*0,2=24.468 TL

İkinci Dağıtım Tablosu:

Esas Maliyet Merkezleri

Yardımcı Maliyet Merkezleri

Toplam (TL)

Kalıp ve Kesim

Dikiş ve Ütü

Yemekhane

Bakım Onarım

I. Maliyet Dağıtımı Toplamı

200.000

100.000

50.000

100.000

450.000

Yemekhane Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

29.787,3

22.340,4

(74.468,1)

22.340,4

-

Bakım Onarım Y.M.M. Maliyetinin Dağıtımı

 36.702,1

61.170,2

24.468,1

(122.340,4)

-

2. Maliyet (G.Ü.G)  Dağıtım Toplamı

66.489,4

83.510,6

0

0

150.000

GENEL (1. + 2. Dağıtım) TOPLAM

266.489,4

183.510,6

0

0

450.000

Matematiksel Dağıtım Yöntemi: Yardımcı maliyet merkezleri arasındaki karşılıklı hizmet ilişkileri “tam” olarak dikkate alınmaktadır. Bu nedenle maliyet dağıtımı sırasında maliyet akışı tek yönlü değil, karşılıklıdır. Bir başka ifade ile, maliyet dağıtımı hem ileriye hem de geriye doğru çift yönlü olmaktadır. Maliyetleri dağıtılan bir yardımcı maliyet merkezi diğer yardımcı maliyet merkezlerine hizmet sunmuşsa, bu hizmet ilişkisi dikkate alınarak bunlara da dağıtım sırasında maliyet payı verilir. Böylece, geriye dönük olarak da maliyet dağıtımı yapılır. Doğal olarak, maliyetleri dağıtılan bir yardımcı maliyet merkezinin esas üretim maliyet merkezlerine sunduğu hizmetler nedeniyle ileriye doğru, esas maliyet merkezlerine de maliyet dağıtılır.

Dönem Başı Yarı Mamul Stokları                                              3.500 birim

(+) Dönem İçinde Üretime Başlanan                                       +5.500 birim

(=) Üretime Giren Toplam Miktar                                             9.000 birim

Üretimi                Tamamlanan                                                6.000 birim        

(+) Dönem Sonu Yarı Mamul Stokları                                       +3.000 birim

(=) Üretimden Çıkan Toplam Miktar                                          9.000 birim

Bu maliyetleme sisteminin uygulama alanı bulabilmesi
için üretim işletmelerinin şu niteliklere sahip olması gerekmektedir:
• Kitlesel (seri) üretim yapıyor olması,
• Üretim süresinin çok kısa olması,
• Ürünlerin homojen (birbirinin benzeri) olması,
• Üretilen her bir mamul için “Sipariş Maliyet Kartı” açılması olanaksız ya da açılabilse de bu işlemin işletmeye faydasının olmaması veya maliyetinin yüksek olması.

Dönem Başı Yarı Mamul Stokları                                              4.000     birim

(+) Dönem İçinde Üretime Başlanan                                      + 8.000 birim

(=) Üretime Giren Toplam Miktar                                            12.000 birim

Üretimi Tamamlanan                                                               7.000     birim    

(+) Dönem Sonu Yarı Mamul Stokları                                     + 5.000 birim

(=) Üretimden Çıkan Toplam Miktar                                        12.000 birim

mamulün nihai şeklini alıncaya kadar işlem gördüğü çeşitli üretim aşamlarının her biri, “safha” olarak tanımlanır.

Direkt ilk madde ve malzeme  maliyetleri, direkt işçilik maliyetleri ve genel üretim maliyetleri her safha için ayrı olacak şekilde toplanır. Üretilen her bir mamul için “sipariş maliyeti kartı” açmak mümkün değildir. Birbirini takip eden üretim safhaları içinde aynı tür ürünler üretildiğinden, üretim maliyetleri esas üretim maliyet merkezlerinde toplanır ve bu maliyetler bu maliyet yerlerinde üretilen mamullere eşit olarak yüklenir.

Birim ortalama maliyetlerin bulunabilmesi için tamamlanan mamuller ile yarı mamuller ortak bir duruma getirilir. “Eşdeğer birimler” olarak ortak bir kavram ile tanımlanabilen bu durumdaki mamullerin miktarlarının belirlenebilmesi için mamullerin üretim aşamalarındaki tamamlanma derecelerinin bilinmesi gerekir. Bu nedenle, üretim raporlarında yarı (tamamlanmamış) mamullerin üretimin hangi aşamasında olduklarının, bir başka ifade ile tamamlanma derecelerinin belirlenmesi şarttır.

İlk madde ve malzemenin üretime sevk edilmesi

Tamamlanan mamullerin satılması

Fiili maliyetlerin kullanıldığı bir işletmede gerçekleşen genel üretim giderlerinin muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ HS.
I. safha
           381 GİDER TAHAKKUKLARI
           373 MALİYET GİDER KARŞILIKLARI
           150 İLK MADDE VE MALZEME
           320 SATICILAR HS.
           257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS.
           İLGİLİ DİĞER HESAPLAR