MEDYADA DİL KULLANIMI - Deneme Sınavı - 8

Paragraf, Latincede yazının bölümleri anlamına gelir ve yazının belli bir bölümüne verilen isimdir. Yazının düşünce örgüsü, söz konusu yazıyı paragraflara bölerek oluşturulur. Her paragraf, bir düşünceyi içerir. Tek tek düşünceyi içeren paragrafların birlikteliği, yazının bütününü oluşturur. Paragraf düşünce bağıntısının kurulmasının yanında, yazıdaki düşünceleri de belirginleştirir. Doğru cevap B'dir.

Yazıda anlatıma yön veren dört amaç yazma süreçlerinde dört anlatım biçimini meydana getirir. Bunlar da sırasıyla açıklama, tartışma, betimleme ve öykülemedir. Doğru cevap E'dir.

Açıklayıcı anlatım, üzerine yazı yazılan konu ile ilgili soru ya da soruların yanıtlanmasını içerir. Makale, fıkra, eleştiri, deneme, röportaj, gezi gibi yazılarda açıklayıcı anlatım kullanılabilir. Bu tür yazılar çoğunca düşünce yazılarıdır ve bir savı, bir kanıtı ortaya koyma çabası açıklamayı gerekli kılar. Doğru cevap A'dır.

Yazmak, her şeyden önce bir seçim ve sınırlandırma işidir. Yazınsal anlatım, birbiriyle ilintili bir sistem ya da dizge oluşturmaktır. Konunun anlaşılması ve sınırlandırılması yazının ilk aşamasını oluşturur.

Edebi türlerde yazarın yaratıcılığı ve birikimi hayli önemlidir. Çok okumak, çok gezmek ve içinde yaşadığımız çevreye daha dikkatli bakmakla ve iyi bir gözlemci olmakla önemli bir yaşam deneyimi kazanılabilir ve birikim artırılabilir.

Giriş bölümü, bir konuya hazırlık niteliğindedir. Okuyucunun ilgiini uyandıracak bir biçimde ele alınacak konunun tanıtılmasıdır

Kimi yazı konuları neden - sonuç ilişkilerine göre düzenlenir. Olay ya da durum nedenleri, nedenlerinin yol açtığı başka durumlar ve ardından sonuçları göz önüne serilir.

Geçiş paragraflarının amacı, uzun yazılarda bir bölümden ötekine geçerken bölümler arasındaki bağlantıyı kurmaktır. Daha önceden yazılmış olanları anımsatma ve daha ileride yazılacak onaları sezdirme işlevine sahiptir.

Örnekleme, soyut bir düşünceye somutluk kazandırmak, onu görünür kılma ve okuyucunun alımlama süreçlerinde canlandırabilmesi için kullanılan bir yöntemdir.

Yazıda tartışmacı anlatım, okuyucuyu öngörülen düşünce davranışa yöneltmek için başvurulan bir anlatım biçimidir.

Yazıda betimleyici anlatım, bir anlamda sözcükler yardımıyla bir kompozisyon oluşturma, bir resim çime işidir.

Yazıda fiiller önemli araçlardandır. Cümleyi ileri taşırlar ve ivme kazandırırlar. Cümlelerde yer alan fiillerin kullanımında etken çatılı olanlara öncelik tanınmalıdır. Bu fiiller öznesi belirsiz edilgen fiillerden daha yeğdir.

Paragraf, Latincede yazının bölümleri anlamına gelir ve yazının belli bir bölümüne verilen isimdir. Yazıdaki paragraflar, görünüş yönünden de ilginçlik ve çekicilik kazandırır. Yazıda her paragraf, asal düşünceye bağlı bir düşünceye işaret eder ve bu düşünce birimi bütün yazının küçük bir örneği gibidir. Yazıda paragrafın uzunluğu ya da kısalığına ilişkin net bir şey söylenemese de bir düşünceyi açıklayacak kadar uzun; okuyucunun ilgisini canlı tutabilecek kadar kısa olmalıdır. Paragraflar, kullanıldıkları yer ve işlevlerine göre giriş, geçiş ve sonuç olmak üzere üçe ayrılır.

Yazmak her şeyden önce bir seçim ve sınırlandırma işidir. Yazınsal anlatım, birbiriyle ilintili bir sistem ya da dizge oluşturmaktır. İlk yapılması gereken, bir konu seçmektir. Konunun anlaşılması ve sınırlandırılması yazının ilk aşamasını oluşturur. Bu anlamda konu, üzerinde durup, kendisi hakkında yazacağımız insan ve ona bağlı problemler, olaylar, durumlar ve diğer insanlarla bağları ortaya koyar. Konu, düşüncenin dışsallaştırılması,
belirlenmesi süreçlerinde kalkış noktamızda bulunan bir araçtır.

Yazıya başlamadan önce, yazım aracılığıyla hedeflenen şeyin ne olduğu açıklığa kavuşturulmalıdır. Yazının niçin kaleme alındığı, potansiyel okuyuculara ne verilmek istendiği, asal önermenin, asal düşüncenin ne olduğu soruları yazarın kafasında netleşmelidir. Her yazının bir amacı vardır. Bu amaç bizi yazma eylemine yönelten, okuyucuya vermek istenilen asal düşünceyi de ortaya koyar.

Yazıyı; düşünülenlerin, duyumsananların, kurgulananların, görülenlerin, yaşanılanların okuyucuya aktarımı olarak tanımladığımızda, bu tanımın kapsamına giren ögelerin kaynaklarının neler olduğu ve bu kaynaklardan nasıl yararlanılması gerektiği önemlidir. Bir konu hakkında yazabilme becerisinde, o konuya dair gözlemlerimiz ve deneyimlerimiz ve yaşantılarımızın oranı önem taşır. Üzerine yazı yazılacak konuların sadece gözlem ve yaşantıya dayanılarak açıklanması yeterli değildir.

Bizden önce biriken bu yazılanlar yazma eylemini besleyen kültürel kaynaklardandır. Bu kaynağın verimli kılınması kuşkusuz okuma ile mümkündür. Görmezseniz yazmaya başlayamazsınız. ‘İlham geldi de yazdım.’ diye bir şey
yoktur.

Her yazı, bir seçme ve seçilen ögeleri bir düzenleme işidir. Yazılacakların bulunmasının ardından onların bir düzen içinde nasıl yazılması gerektiği önemlidir. Bu nedenle de yazma işinde iyi bir kurgu için iyi bir planlama kaçınılmazdır. Bu planlama aşaması yazılı anlatımın en önemli adımıdır. Bu noktada ilk yapılması gereken yazıya malzeme olacak düşüncelerin asal önerme ve ana düşünceyle olan ilgilerini araştırmak olmalıdır. Yazma listesinde yer alan düşüncelerin, cümlelerin ana düşünceyle karşılaştırılması, ilgisiz olanların ayıklanması gerekir. Ana düşünceyi desteklemeyen, onun açılımına katkı sağlamayacak fazlalıklar yazıda göze batar ve yazının bütününü bozar. Bu, yazıda birliğin sağlanması için kaçınılmazdır. Yazıda bütünlüğün sağlanması yazıya başlamadan önce düşünceler arasında ilgi ve bağlantı kurabilmekle ve yazma eylemi sırasında cümleler arasında dil ve düşünce bağlantısını oluşturmakla mümkündür.

Yazıda planlamayı, işlenecek konunun özelliği etkiler.

Tanık Gösterme: Tanık gösterme, paragrafta düşüncenin geliştirilmesinin başka bir
yoludur. Bu yolun kullanılabilmesi için sözüne ve düşüncesine başvurulan kişinin üzerinde durulan konu hakkında tanınmış, güvenilir ve ilgili olmasına dikkat edilmelidir.

Yazıda cümle, duyguyu, düşünceyi, imgelemi eksiksiz dışsallaştıran sözler dizisidir. Bunların
eksiksiz kullanımı cümlenin taşıdığı niteliklere bağlıdır. Öncelikle iyi bir cümle dil bilgisi kurallarına uygun olmalıdır. Bu ise cümledeki öğelerin yerli yerinde bulunmasına, yüklemle özne arasındaki örtüşmenin sağlanmasına bağlıdır.