MUHASEBE YAZILIMLARI - Deneme Sınavı - 8

Döviz girişi ve borç işlem seçimi, banka fişleri alt modülünde yer alır.

Bilişim teknolojileri, bilginin toplanması, işlenmesi ve dağıtılmasındaki üstünlüklerinden dolayı geleneksel olarak birbirinden bağımsız olan tedarik zinciri unsurlarının etkin bir şekilde bütünleştirilebilmesini ve uyum içinde bir arada çalışabilmesini olanaklı hâle getirebilmektedir.

Satın alma, tekrar satmak için satın alma ve tüketim ya da dönüştürmek için satın alma olmak üzere iki temel amaca hizmet etmektedir. Tüketim ya da dönüştürmeye ilişkin satın alma, daha zor bir kararı gerektirir. Bu kararlar, uzun dönemli kararlardır ve bazı durumlarda tekrarlanmayan birçok satın alma kararını da içerebilmektedir. Satın alma, bir işletmenin zamanlı ve maliyet etkin bir şekilde işletme amaçlarını başarmak için, gerekli ürünleri ve hizmetleri edinmede üçüncü şahıslarla bağlantıda olma ya da sözleşmeler yapma sürecidir. Etkili bir tedarik zincirine olanak sağlayan stratejik bir araç konumunda olan satın alma, herhangi bir tedarik zincirinin kalbi kabul edilmektedir.

Dış kaynak kullanımına ilişkin yukarıdaki ifadelerin hepsi doğrudur.

Satın alma ve dış kaynak kullanımına ilişkin yukarıdaki ifadelerin her biri doğrudur.

Yukarıdakilerden hepsi sipariş karşılama sürecinde gerekli ürün ya da hizmetleri tedarik etmek için bir dış kaynaktan yararlanma kararını etkileyen faktörlerdendir.

Tedarikçi yönetimi, sipariş karşılama sürecindeki anahtar faaliyetlerden önde gelenidir. Bu çaba, üç alt faaliyetle incelenebilir: • Gereksinimlerin belirlenmesi • Tedarikçilerin seçimi • Sözleşme/Anlaşma yönetimi

Satın alma süreci, gerekli ürün ya da hizmetlerin belirlenmesiyle başlamaktadır. Bu belirleme faaliyetinde aşağıda belirtilen üç önemli konu ele alınmalıdır: • Gerekli ürün ya da hizmetlerin işlevsel, fiziksel ve teknik özelliklerinin belirlenmesi, • Sipariş karşılama sürecine ilişkin zaman, gönderilerin boyutu ve sayısı, nakliye düzenlemeleri ve teslimat sıklığı gereksinimlerinin belirlenmesi, • Kullanılacak tedarikçi kalite sisteminin belirlenmesi ve kalite gereksinimlerinin ürün ya da hizmete uygulanması

Tedarik planlama süreci, kaynakları planlamayı ve arzu edilmeyen sınırlılıkları ortadan kaldırmayı kapsamaktadır. Ayrıca, tedarik planlaması dönemsel olarak üst seviyelere çıkan talep durumunu da karşılamaya ilişkin genel bir plan geliştirmeyi de şart koşmaktadır. Bu anlamda istenen esneklik miktarı belirlenir ve işletmenin pazar stratejisi ile bütünleştirilir. Tedarik planlama sürecinin yararı, mevcut ya da gelecekteki arzı karşılayabilecek kısa, orta ve uzun dönemli kaynak gereksinimlerini güvence altına almaktır.

Yukarıdakilerden her biri kullanılan bilgi teknolojilerindendir.

Talep yapısı: Bir parça ya da hizmetin talebi büyük ölçüde dalgalı ya da dönemsel olduğunda, özellikle önemli bir zaman periyodunda kullanılmayacak özel makinelere, ekipmana ve tesislere yatırım gerektiğinden üretim uygun olmayabilir.

Yapılabilirlik/Uygulanabilirlik: Bazı durumlarda satın alma ve dış kaynaklardan yararlanma tek seçenek olarak işletmenin önünde olabilir. Örneğin ham maddeler sadece yabancı kaynaklarda olabilir ve bu yüzden ithalat bir zorunluluk olarak ortaya çıkabilir.

Maliyet ve Hacim (Miktar): Üretim maliyetleri çok yüksek olduğunda ya da belli bir parçanın ya da hizmetin talep hacmi, tesislere, makinelere ve iş gücü eğitimine yönelik başlangıç maliyetlerini karşılamayacak kadar düşük olduğunda, satın alma ve dış kaynaklardan yararlanma maliyete dayalı rekabet geliştirmenin en iyi yolu olabilmektedir. Başa baş noktası analizleri, üretme ya da satın alma kararlarının maliyet yönünü analizde sıklıkla kullanılmaktadır. Bu analizlerde her bir satın alma maliyeti, gerekli hacimle (miktarla ) çarpılır ve satın almaya ilişkin bu toplam maliyet, bir birim ürün üretmenin maliyeti olarak hesaplanan toplam üretim maliyeti ile karşılaştırılır. Eğer fark, üretime başlamak için gerekli başlangıç yatırımından daha küçükse işletmenin maliyete dayalı rekabet gücünü artıracağından satın alma tercih edilir.

Süreç Yeterliliği: Tedarikçi tarafından kullanılan süreç belli kalite düzeyinde parçaların üretimini gerçekleştirebilmekte midir? • Kalite Güvencesi: Tedarikçi tarafından kullanılan kalite kontrol süreçleri gerekli düzeyde tutarlı bir kaliteyi sürdürmek için yeterli midir? • Finansal Yetenek: Tedarikçinin yaptığı işle ilişkili risk nedir? • Maliyet Yapısı: Malzeme, iş gücü ve işletme giderlerine ilişkin gerçek maliyetler nedir? Yüksek maliyetler ve düşük kâr, gelecekte yaşanabilecek sorunlara işaret edebilir. • Değer Analizi Çabası: Tedarikçinin değer analizi gerçekleştirme yeteneği ve geçmişte değer analizi yapmadaki başarısı, tedarikçinin ürün spesifikasyonlarını ve onların göreceli önemini ne kadar iyi anladığını gösterir. • Üretim Programlama: Tedarikçinin zamanında teslim, değişimleri karşılama ve kısa zaman diliminde tedarik yeteneğine ilişkin üretim planlama ve kontrol sistemi yeteneği satın alan organizasyonun rekabet gücünü destekler. • Bağlantı/Sözleşme Performansı: Tedarikçinin performansını değerlendirmede kullanılan performans ölçütleridir.

Üretimden satışa giden süreçte tedarik zincirinin yapısını oluşturmak için alınması gereken kararlar dört ana başlık altında toplanabilir: • Kaynak temin etme sırasında alınacak kararlar: Tedarikçinin ve tedarik yönteminin seçimi; tedarik edilecek ham madde, malzeme ya da ürünün kalitesi; sipariş verilecek ham madde ya da ürünün miktarı; tedarik kanallarının belirlenmesi. • Üretim sırasında alınacak kararlar: Üretimin yapılacağı mekân; şlem ve üretim kapasitesi; üretilen ürünün maliyet-kalite ilişkisi. • Stokla ilgili alınacak kararlar: Minimum stok düzeyi;sipariş edilecek stok miktarı; siparişin verileceği zaman; üretimin yapılacağı zaman. • Taşıma ile ilgili alınacak kararlar: Ürünün müşteriye ulaştırılma kanalının belirlenmesi; taşıma yöntemi ve miktarının belirlenmesi; müşteri memnuniyetini sağlamak ve maliyeti en aza indirmek için gerekli taşıma ve dağıtım merkezlerinin konumu ve sayısının belirlenmesi.

Üretimden satışa giden süreçte tedarik zincirinin yapısını oluşturmak için alınması gereken kararlar dört ana başlık altında toplanabilir: • Kaynak temin etme sırasında alınacak kararlar: Tedarikçinin ve tedarik yönteminin seçimi; tedarik edilecek ham madde, malzeme ya da ürünün kalitesi; sipariş verilecek ham madde ya da ürünün miktarı; tedarik kanallarının belirlenmesi. • Üretim sırasında alınacak kararlar: Üretimin yapılacağı mekân; şlem ve üretim kapasitesi; üretilen ürünün maliyet-kalite ilişkisi. • Stokla ilgili alınacak kararlar: Minimum stok düzeyi;sipariş edilecek stok miktarı; siparişin verileceği zaman; üretimin yapılacağı zaman. • Taşıma ile ilgili alınacak kararlar: Ürünün müşteriye ulaştırılma kanalının belirlenmesi; taşıma yöntemi ve miktarının belirlenmesi; müşteri memnuniyetini sağlamak ve maliyeti en aza indirmek için gerekli taşıma ve dağıtım merkezlerinin konumu ve sayısının belirlenmesi.

Temel hareket ve başlangıç noktasının tüketicilerden ve zincirin diğer ucunun ham madde tedarikçilerinden oluştuğu tedarik zinciri yönetiminin “Global Tedarik Zinciri Forumu” tarafından da benimsenen ve genel kabul görmüş sekiz temel sürecinden bahsedilebilir: • Müşteri İlişkileri Yönetimi (MİY): MİY süreci, müşterilerle ilişkilerin nasıl geliştirilebileceğini ve sürdürülebilir kılınabileceğini ele alan bir süreçtir. Yönetim, işletme misyonunun bir parçası ve gereği olarak hedef müşterilerini ya da müşteri gruplarını belirler, seçilen hedef müşterilerin ihtiyaçlarını karşılayacak ürünler ve hizmetler geliştirir ve sunar. Bu süreçte, süreçleri geliştirmek, talepteki değişkenliği ve katma değeri düşük faaliyetleri ortadan kaldırabilmek için anahtar (kilit) müşterilerle çalışmak önemlidir. Her müşteri siparişi aynı değere sahip değildir. Dolayısıyla müşterinin kârlılığını anlamak ve bu yönde hareket etmek başarının önemli bir belirleyicisi olabilmektedir. Bu yüzden, süreci yöneten bölüm tarafından müşterilerin tek tek kârlılıkları ve işletmenin bu müşteriler üzerindeki finansal etkileri ölçülür ve performansları düzenli olarak raporlanır. • Müşteri Hizmet Yönetimi: Müşteri hizmet yönetimi işletmenin müşteri ile yüz yüze olduğu süreçtir. Bu süreç, ürünün elde edilebilirliği, yükleme zamanı ve siparişin durumu gibi konularda müşterileri bilgilendirmede temel bilgi kaynağı işlevi görür. Müşteriye sağlanan tam zamanlı gerçek bilgiler, işletmenin imalat ve lojistik gibi süreçleri ile ortak bağlantılarla oluşturulan ara yüzler sayesinde sağlanır. Müşteri hizmet yönetimi müşterilerle yapılan ürün ve hizmet anlaşmasının yürütülmesinden de sorumludur. • Talep Yönetimi: Talep yönetimi süreci yoluyla müşterilerin ihtiyaçları ile işletmenin arz olanakları dengelenmeye çalışılır. Bu süreçte, talep tahmini, bu tahminle üretim, satın alma ve dağıtımı uyumlaştırmanın yanında, faaliyetlerin durduğu beklenmedik durumlara dönük alternatif planlar geliştirme ve bu planları yönetmekle de ilgilenilir. • Sipariş İşleme: Etkin bir tedarik zinciri yönetiminde kilit rol oynayan unsur, siparişleri yerine getirme açısından müşteri ihtiyaçlarını karşılayabilmektir. Etkin bir sipariş işleme süreci de işletmenin imalat, lojistik ve pazarlama planlarını bütünleştirmesini gerektirir. Bu süreçte işletmenin müşteri ihtiyaçlarını karşılayabilmek ve müşteriye toplam teslim maliyetini azaltabilmek için tedarik zincirindeki önemli üyelerle ortaklıklar geliştirebilmesi önemlidir. Ancak bu durumda işletmenin yer aldığı tedarik zinciri içinde etkin bir sipariş işleme sürecinden söz etmek mümkün olabilecektir. • İmalat Akış Yönetimi: Bu süreç, ürünleri üretmek ve hedef pazara en iyi hizmet edecek şekilde gerekli olan imalat esnekliğini tesis etmekle ilgilidir. İmalat akış yönetimi süreci, imalat faaliyetleri ve ürünün elde edilmesi, gerekli esneklik uygulamasının sağlanması ve yönetilmesi ile ilgili ürün akış yönetimi için ihtiyaç duyulan tüm faaliyetleri kapsamaktadır. • Tedarikçi İlişkileri Yönetimi: Tedarikçi ilişkileri yönetimi, işletmenin tedarikçileri ile nasıl ilişkiler geliştireceğini öngören ve tanımlayan bir süreçtir. Bu süreç, müşteri ilişkileri yönetimi yaklaşımına dayanmaktadır. İşletmelerin müşterileri ile olan ilişkilerinin yanında, tedarikçileri ile olan ilişkilerini de geliştirmesi gerekmektedir. Bu anlamda işletme, tedarikçilerinden önemli gördüğü bir alt grup ile güçlü ve yakın bir ilişki geliştirme çabası sergilerken diğerleri ile daha sıradan bir ilişki sürdürmeye çalışır. Bu süreçte, her bir tedarikçi ile ilişkinin kurallarının tanımlandığı bir ürün ve hizmet anlaşması yapılması önemlidir. Tedarikçi ilişkileri yönetimi, bu ürün ve hizmet anlaşmasının tanımlanması ve yürütülmesinden sorumlu olmaktadır. • Ürün Geliştirme ve Ticarileştirme: Ürün geliştirme süreci işletmenin başarısını sürdürebilmesi için kritik öneme sahiptir. Yeni ürünleri hızla geliştirip etkin bir yolla ve zamanında pazara sunmak işletme başarısının en önemli bileşenidir. Tedarik zinciri yönetimi, pazara yeni ürünü sunma süresini azaltmak amacıyla ürün geliştirme sürecine müşterilerin ve tedarikçilerin de dâhil edilmesini gerektirmektedir. Günümüzde ürün yaşam sürelerinin giderek kısalmasından dolayı işletmelerin rekabetçi konumlarını sürdürebilmeleri için doğru ürünleri geliştirmeleri, kısa ve doğru zamanda başarıyla pazara sunmaları gereği kaçınılmazdır. • İadelerin Yönetimi: Etkin bir iade yönetimi tedarik zinciri yönetiminin önemli bir sürecidir. Çoğu işletme iade sürecini önemsiz görerek ihmal edebilmektedir. Ancak bu süreç, işletmeye sürdürülebilir bir rekabetçi avantajı sağlayabilmektedir. Etkin bir iade yönetimi süreci, işletmelere verimliliklerini artırma yollarını keşfetmede ve projelerini gerçekleştirmede destek sağlayabilmektedir.

TZY sistemi içinde kullanılan bilgi teknolojileri aşağıdaki başlıklarda incelenebilir: Kurumsal Kaynak Planlaması (ERPEnterprise Resource Planning)

Ürün Veri Yönetimi (PDM-Product Data Management)

Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM-Customer Relationship Management)

Otomatik Kalite Kontrol Sistemi (AQCAutomated Quality Control System)

Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD-Computer Aided Design Systems)

Tedarik Zinciri Planlama Sistemi (SCPSupply Chain Planning System)

Depo Yönetim Sistemleri (WMS-Warehouse Management Systems)

İmalat Uygulama Sistemleri (MESManufacturing Execution Systems)

Ulaştırma Yönetim Sistemi (TMSTransportation Management Systems)

Coğrafi Bilgi Sistemleri (Geographic Information Systems)

Talep Tahmin Yönetimi (Demand Forecasting Management)

Radyo Frekans Sistemleri (RF-Radio Frequency Systems)

Tedarik Zinciri Olay Yönetimi (SCEM-Supply Chain Event Management)

Barkodlama Teknolojisi (Bar Coding Technology)

İnternet ve Elektronik Ticaret Teknolojileri

İnternet tabanlı TZY, tedarik zinciri boyunca daha etkili bilgi akışına imkân sağlayarak işletmelerin daha az stokla çalışmasına, problemlerin daha hızlı çözülmesine, daha iyi kalite, daha çok müşteri memnuniyeti ve daha farklı mal ve hizmet sunumu yapabilmelerine olanak tanıyabilmektedir. Dolayısıyla internet tabanlı TZY işletmelere; • Tedarikçi işletmelerde çalışanlarla herhangi bir iletişim kurmadan, internette sunulan müşteri kataloglarından satın alacağı ürünleri seçme ve sipariş verme, • Yükleme ve ulaştırma zamanlarının programlanması, • Zincir üzerindeki işletmelerin ham madde, malzeme ve/veya nihai ürünleri kara yolu, demir yolu ve hava yolu ile taşıyan tır, tren ve araçların izlenmesini sağlama, • Teslimatın gecikmesi, stok kontrolü, teslimat ya da sipariş zamanlarının değiştirilmesi gibi nedenlerle ortaya çıkan problemler hakkında müşteriler veya alıcılarla anında temas kurma fırsatı verme ya da bu durumun işletmenin veri tabanında görülmesini sağlama, • 24 saat içinde kamu ya da özel lojistik işletmelerinde yükleme ve boşaltma programı hazırlamaya imkân verme, • Dünya çapında 7 gün/24 saat müşteri hizmetleri sunulmasına ve müşterilerle doğrudan iletişim kurulmasına imkân verme, • İşletmelerin uluslararası pazarlara açılmasına ve bu müşterilerden sipariş alınmasına imkân verme, • Sipariş veren işletmelere verdikleri siparişlerin durumunu kendi işletmelerinden kontrol etme imkânı sağlama, • Sipariş için üretilen ürünlerdeki konfigürasyon değişikliğini alıcılara anında haber verme olanağı sunma, • Ödemelerini elektronik ortamda yapma, hesaplarını ve borçlarını kontrol etme fırsatı verme, • İşletme lojistiği çerçevesinde dağıtımı yapılacak ve/veya toplanacak ürünleri en etkin bir şekilde programlamaya olanak tanıma, • Piyasa koşullarına göre anlık depolama için rezervasyonları yapabilme, • Problemlerinin daha hızlı ve etkin bir şekilde çözüme ulaştırılmasını sağlama ve • Müşterilere daha etkin bir şekilde hizmet verilmesini sağlama olarak sıralayabileceğimiz önemli yararlar sunabilmektedir.