ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME - Deneme Sınavı - 17

Çok eskiden beri kullanılan ve geleneksel öğretim yöntemlerinden birisi olan düz anlatım yöntemi, öğretmen merkezli bir öğretme yöntemidir. Buna göre, düz anlatım yönteminde öğretmen etkin, öğrenci ise pasif konumda bulunmaktadır. Bu yöntemde, öğretmen sahip olduğu bilgileri, fazla hazırlık yapmadan öğrencilere aktarmaktadır. Diğer yöntemlerde ise öğrencinin aktif katılımı beklenmektedir.

Yöntem ile çok karıştırılan bir kavram olan teknik kavramı, öğretim materyallerini sunmada ve öğretim etkinliklerini örgütlemede izlenen yoldur. Teknik, yönteme göre daha dar kapsamlıdır. Bu nedenle öğretim tekniği, öğretmenin ders verirken benimsediği ve izlediği yol olarak tanımlanabilir. Öğretim tekniği, öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi ya da sınıf içinde yapılan işlemlerin bütünü olarak da tanımlanabilir

Önceden yazılmış hazır bir metin olmaksızın, katılımcıların kendi yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri, öznel anıları ve bilgilerine dayanarak oluşturdukları eylem durumları ve doğaçlama canlandırmalardır (San, 1998). Yaratıcı drama, içten geldiği gibi gerçekleştirilmektedir. Yaratıcı dramada, dramadan farklı olarak bir oyun yaratılmaktadır. Yaratıcı dramada, önceden yazılmış hazır bir metin yoktur ve katılımcılar kendi yaratıcı buluşları ve
özgün düşünceleri, öznel anıları ve bilgilerine dayanarak doğaçlama yaparlar (San, 1992). Yaratıcı drama, oyunlar kurarak çocuğa yaşantılar yoluyla yeni durumlara ve olaylara sağlıklı tepki vermesi ya da uyum sağlaması konusunda yardım etme sürecidir. Bu bakımdan yaratıcı drama çocuğun oyunlar yoluyla edindiği yaşama dair deneyimlerin doğru ve yerinde
deneyimler olması için kontrol altında, önceden tasarlanmış ve bu konuda deneyimli kişiler tarafından yönlendirilerek yapılan bir etkinlik olmalıdır.

Eğitsel oyunlar, öğrencilerin psikomotor, psikososyal, duyuşsal ve zihinsel gelişimlerine katkıda bulunmaktadır. Ayrıca, öğrencilerin güdülenmelerinde de önemli bir rol üstlenmektedir. İyi bir öğretmen çocuğun davranışlarını gözleyerek onun kişiliğini oyun yardımıyla en iyi biçimde değerlendirme olanağına kavuşacaktır.

Öğrenme stili, bireyin öğrenmeye yönelik eğilimlerini ya da tercihlerini gösteren özellikler olarak açıklanabilir (Güven, 2004). Öğrenme stili, öğrencilerin tutumlarını ve farklılıklarını geniş bir çevrede tanımlar. Kimi öğrenciler, soyut kavramlara ve kuramlara, kimi öğrenciler gerçeklere ve gözlemlere, kimi öğrenciler etkin öğrenmelere, kimi öğrenciler bilginin görsel olarak sunulmasına, kimileri bilginin açıklanmasına önem verirler. Ancak bu sadece basit bir farklılıktır. Bu durum bir öğrenme stilini, ötekinden daha güçlü ya da zayıf kılmaz (Felder ve Brent, 2005; Sternberg, 1994). Yapılan araştırmalar bireylerin baskın olan bir öğrenme stilinin yanında bir başka öğrenme stilinin olduğunu göstermektedir. Bir başka deyişle bir bireyin bir ya da daha çok öğrenme stili olabilir.

Mikro öğretim tekniği, öğretim süresi, sınıftaki öğrenci sayısı ve konu bakımından küçültülmüş ve yoğunlaştırılmış bir öğretim deneyimidir. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Metinde yazıların altını çizme, aynı sözcüklerle not alma, değiştirmeden yazma yineleme stratejileri arasında gösterilebilir. Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

Örtük programın kapsamında (a) okulun idari ve örgütsel araç ve düzenlemeleri (b) okul ve çevre etkileşimi ve (c) sınıf iklimi ana başlıkları altında sıralanabilir. Okul kuralları, okul binasının mimari yapısı ve dekorasyonu, sınıfların oluşturulması, ders dışı faaliyetler ve zaman okulun idari ve örgütsel araç ve düzenlemeleri başlığı altında sıralanabilirken; toplumsal normlar ve değerler, ideoloji ve ders kitapları okul ve çevre etkileşimi başlığı altında sıralanabilir. Doğru cevap E’dir.

Eğitim programı en geniş programıdır ve genellikle öğretim programı ile karıştırılmaktadır. Ancak öğretim programı, eğitim programının bir boyutunu oluşturmaktadır. Öğretim programı bir dersle ilgili öğretme-öğrenme sürecinde nelerin, niçin ve nasıl yer alacağını gösteren kılavuz olarak nitelendirilebilir. Öğretim programı öğrenme-öğretme süreciyle ilgili etkinliklerin tümünü kapsamaktadır. Öğretim programı içerisinde yer alan ve dersle ilgili olan öğretim etkinliklerini sistematik biçimde düzenleyen program ise ders programıdır. Doğru cevap A’dır.

Örtük program, resmî programlarda belirtilen amaç ve etkinliklerin dışında, öğrenme-öğretme süreci içinde ortaya çıkan bilgi, düşünce ve uygulamalar ile öğrencilerin ulaştıkları nitelikleri açıklayan programdır. Örtük program ders dışı etkinlikleri de içine alır ve önceden programlanmamış ya da kabaca planlanmış olabilir. Doğru cevap C’dir. 

 

Bir eğitim programının (a) amaç, (b) içerik, (c) öğrenme-öğretim süreci ve (d) değerlendirme olmak üzere dört temel ögesi bulunmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Bir öğretim planında olması gereken özellikler işlevsellik, esneklik, toplumsal değerlere uygunluk, bilimsellik, uygulanabilirlik, amaçlara uygunluk ve çerçeve olmasıdır. Tekrar edilebilirlik bu özellikler arasında yer almaz. Ancak işlevsellik, esneklik, bilimsellik ve uygulanabilirlik bu özellikler arasında yer almaktadır. Doğru cevap D’dir.

Toplumda egemen olan felsefi görüşler bireylerin hem bireysel hem de toplumsal yaşam içindeki davranışlarını biçimlendirir. İdealizm, realizm, pragmatizm ve varoluşçuluk dört temel felsefedir. Bu dört temel felsefeye dayalı olarak ortaya çıkan eğitim felsefeleri ise daimicilik, esasicilik, ilerlemecilik ve yeniden kurmacılıktır. Sıralanan eğitim felsefelerinden ilerlemecilik, pragmatizmin eğitime uygulanışıdır. Bu felsefeye göre eğitim aktif ve çocuğun ilgilerine dayalı olmalıdır. Doğru cevap B’dir.

Programda (a) program karar ve koordinasyon grubu, (b) program çalışma grubu ve (c) program danışma grubu olmak üzere üç tür çalışma grubu yer alır. Program karar ve koordinasyon grubu, hangi alanlarda program geliştirme çalışmaları yapılacağına karar vermek, ülkenin başat eğitim felsefesinin bu programlara yansıtılmasını sağlamak, hazırlanan programları kabul ya da değiştirmede karar organı olarak görev yapmak ve tüm program geliştirme çalışmalarında koordinasyonu sağlamak görevlerini yerine getirmektedir. Program çalışma grubunun çalışmaları sırasında, gereksinime göre danışmanlık yapmak ise program danışma grubunun görevidir. Doğru cevap C’dir.

Program planlama süreci; (a) çalışma gruplarının oluşturulması, (b) çalışma planının yapılması, (c) gereksinim belirleme, (d) amaçların oluşturulması, (e) içeriğin düzenlenmesi ve (f) değerlendirme durumlarının düzenlenmesi olmak üzere altı aşamadan oluşmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Bir eğitim programının işlevsel olması bireyin ve toplumun gereksinimlerini karşılaması, bireylerin özelliklerini ön plana çıkarmasıdır. İşlevsel bir eğitim programı, bireyin gerçek yaşamda karşılaşabileceği sorunlara yönelik olarak önlemler alabilmeli ve bunu tüm ögelerine yansıtabilmelidir. Bir başka deyişle, işlevsel bir eğitim programı hayatta uygulanabilmelidir.

Esnek bir eğitim programı bireyler arasındaki farklılıkları dikkate alarak bireylerin değişen gereksinimlerine yanıt verebilmelidir. Aynı zamanda bölgesel farklılıkları ve beklentileri dikkate alarak bunların karşılanmasına dönük önlemler alabilmelidir.

Esnek bir eğitim programı bireyler arasındaki farklılıkları dikkate alarak bireylerin değişen gereksinimlerine yanıt verebilmeli, bölgesel farklılıkları ve beklentileri dikkate alarak bunların karşılanmasına dönük önlemler alabilmelidir.

İyi bir eğitim programı bilim ve teknolojideki değişmelere ve gelişmelere göre güncellenebilmelidir. Eğitim programının hazırlanırken bu ilkeleri temel alarak hazırlanması ve bunu öğrencilere de yansıtabilmesi son derece önemlidir.

Locke tarafından ortaya atılan ikinci görüşe göre ise çocuklar boş bir levha (tabula rosa) ile doğan, yetişkinler tarafından bilgilendirilmeyi ve eğitilmeyi pasif bir şekilde bekleyen bireylerdir. Dolayısıyla bu geleneksel görüşlere göre çocukluk ve öğrenme yetişkin yaşamına hazırlanma süreci olarak görülmektedir (Waller ve Swan, 2005).