OKULÖNCESİNDE MATEMATİK EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 3

az, çok, büyük, küçük, kısa, uzun gibi kavramlar erken çocukluk döneminde çocukların kullanabileceği kavramlardır

Birebir eşleme etkinliklerini tasarlarken kullanılacak malzemelerin seçiminde göz önünde bulundurulması gereken beş nitelik vardır (Charlesworth ve Lind, 1995). Öğrencilerin becerilerine göre birebir eşleme etkinliklerinin zorluk derecesi ayarlanırken bu beş nitelik kullanılabilir: • Algısal nitelikler • Eşlenmesi gereken nesne sayısı • Somutluk • Nesnelerin birleşik olup olmaması • Grupların eleman sayılarının eşit ya da farklı olması

Sayıların, geometrik şekillerin, sembollerin ya da eylemlerin sistematik bir düzende sıralanması örüntü kavramıyla açıklanır.

Örüntüyle ilgili olarak MEB Okul Öncesi Eğitim Programı (36-72 Aylık Çocuklar İçin), örüntü kavramıyla ilgili olarak bir örüntüdeki ilişkiyi kavrayabilme amacını belirlemiş ve bu amaca ulaşmak için de şu kazanımları sıralamıştır:

Örüntüyle ilgili olarak MEB Okul Öncesi Eğitim Programı (36-72 Aylık Çocuklar İçin), örüntü kavramıyla ilgili olarak bir örüntüdeki ilişkiyi kavrayabilme amacını belirlemiş ve bu amaca ulaşmak için de şu kazanımları sıralamıştır:

Doğal Etkinlikler

Diğer temel kavramlarda olduğu gibi, çocukları günlük yaşamları içinde hiçbir yönlendirme olmadan yapmaya başladıkları sıralama etkinlikleri içinde gözlemleyebiliriz. Örneğin, küçük çocuklar evdeki tencereleri birbirinin içine girecek şekilde sıralarlar. En büyük tencere en altta kalır, onun üstüne ikinci büyük tencere gelir ve en son olarak da en küçük tencere hepsinin içinde yerini alır.

Yarı Yapılandırılmış Etkinlikler

Gün içinde sınıfta sıralama yaparken gözlemlenen çocukların etkinlikleri yukarıda listelenen kavramların kullanılmasına özen gösterilerek yönlendirilmelidir. Örneğin, Berk blokları kullanarak üç farklı boyutta garaj yapmıştır. Bunların içine de boyutlarına uygun büyüklükte oyuncak arabalar koymuştur. Bunu gören öğretmeni yanına gelerek “Berk görüyorum ki en geniş garaja en büyük arabayı koymuşsun ve en dar garaja da en küçük arabayı koymuşsun.” der. Bu örnekte öğretmen, Berk’in başlattığı bir etkinlikte kullanılan yöntemi tekrar ederek konuyla ilgili temel kavramları kullanmıştır.

Yapılandırılmış Etkinlikler

Sıralama etkinliklerinde sınıflarda bulunan farklı niteliklerdeki oyuncaklar kullanılabileceği gibi, günlük yaşamda karşılaşılan bazı gerçek nesneler de kullanılabilir. Örneğin farklı boylardaki kullanılmış plastik şişeler, saklama kapları, ambalaj kutuları, ayakkabılar, boya fırçaları ve diğer giysi çeşitleri sıralama etkinlikleri tasarlamak için kullanılabilir. Farklı boyutlarda çizilen resimler ya da fotoğraflar da bu etkinlikler için uygun malzemeler olabilir.

Çok küçük yaşlardan itibaren çocuklarda birebir eşlemeye ilişkin doğal etkinlikler gözlemlenebilir. Örneğin, bir yaşındaki bir çocuk, iki farklı nesneyi iki eline aynı anda alabilir. Sonraları her bir ayağına bir ayakkabı giyer. Sabah evden çıkarken her birey üzerine bir mont giyer. Bu örneklerin hepsi çocukların doğal olarak yaptığı ya da gözlemlediği birebir eşleme durumlarıdır.

Yarı Yapılandırılmış Etkinlikler

“Örneğin, Can bloklardan yaptığı iki garaja da birer tane oyuncak araba yerleştirmişse eğer, bunu ortaya çıkarıp yapılan etkinlikte kullanılan beceriyi tekrarlamasına ve pekiştirmesine olanak tanıyacak sorular sorulabilir.”

Piaget 1970 yılında gerçekleştirdiği çalışmalarda çocukların matematiği (a) fiziksel çevre, (b) sosyal çevre ve (c) zihinsel ilişkileri anlama şeklinde üç farklı yolla öğrendiklerini belirlemiştir. Doğru cevap B'dir.

Vygotsky'ye göre; gelişim sürecindeki bir çocuğun kazanımları, onu fiziksel çevresinden soyutlamadan doğup büyüdüğü, yaşıtları ve yetişkinlerle etkileşimde bulunduğu, sosyal ve kültürel çevresi ile birlikte değerlendirilir. Doğru cevap E'dir.

Bruner tarafından geliştirilen keşfederek ya da buluş yoluyla öğrenmede, öğrenme süreci, çocukların kavramın temelini oluşturan bilgiyi keşfetmelerini sağlayıcı biçimde düzenlenir. Doğru cevap A'dır.

Keşfederek ya da buluş yoluyla öğrenme;

Montessori programı 1907 yılında Dr. Maria Montessori tarafından İtalya’da başlamıştır. Montessori’nin ilk çalışmaları engelli çocuklar üzerinde olmuş ve daha sonra okul öncesi dönemden gençlik yıllarına doğru uzanmıştır. Bu yaklaşımın temelinde emici zihin felsefesi bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Çocuğun gelişimine uygun uygulamalarda öğretmenin, öğretimde şekilci bir tutum sergilediği uygulamalardır. Bu tür uygulamalarda öğretmen çocuklarda öğrenmeyi kolaylaştırma yerine bilgiyi doğrudan aktarmayı, çocukların sıralarında oturarak alıştırma ve egzersiz yapmalarını tercih etmektedir. Bu uygulamaların gerçekleştiği öğrenme ortamlarında ise çocukların sınıfta hareket etmelerine, seçim yapmalarına ve öğrenmeleri için düzenlenmiş ortamı aktif olarak keşfetmelerine çok az fırsat verilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Okul öncesi dönem çocukların matematik eğitiminde; sınıf ortamında kullanılan öğretim yöntemleri; oyun, gözlem, proje uygulama, benzetme ve problem çözme olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Dramatik oyun;çocukların çevrelerinde gözlemledikleri tüm karakter ve hareketleri taklit ettikleri, özgür bir ortamda oynadıkları oyuna denir. Doğru cevap C'dir.

Benzetme, bilinen olgular yardımıyla bilinmeyen olgu arasında kurulan bağdır. Bu nedenle benzetme, yabancılık çekilen bir olgunun bize tanıdık gelen bir olguya benzetilerek açıklanmasıdır. Bu bağlamda tanıdık olmayan olguya hedef olgu ve tanıdık olan olguya kaynak olgu adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Çocukların oynayarak öğrenmelerini sağlayan ve bu sırada bazı kavramları geliştirmelerine, obje ve olayları daha iyi anlamalarına yardımcı olan oyuncaklara eğitici oyuncak denir. Doğru cevap D'dir.