OKULÖNCESİNDE MATERYAL GELİŞTİRME - Deneme Sınavı - 9

Akıcılık: Bir sorunun çözümü için kabül edilebilir çok sayıda düşünce ya da ürün ortaya koymaktır. Esneklik: Bir soruna farklı bakış açılarından ya da farklı yaklaşımlardan çözüm önerisi getirmektir. Özgünlük: Daha önce başkasının ortaya koymadığı, bilinenlerden farklı yeni bir çözüm önerisi ortaya koymaktır.Zenginleştirme / Detaylandırma: Başka birisinin geliştirmiş olduğu bir düşünce ya da ürünü daha ileriye götürmek, zenginleştirmek ya da detaylandırmaktır.

Etkin Katılım İlkesi: Okulöncesi dönemde çocuk materyali izleyen değil, materyale dokunan, onu hisseden ve materyal ile ilgili etkinliği yapan kişi olmalıdır.

Beyin Fırtınası Tekniği: Bu teknik ile çocuklar, belirlenen bir sorunu çözmek için düşüncelerini seri biçimde açığa vururlar. Süreçten önce çocuklara düşüncelerini özgür biçimde belirtmeleri için cesaretlendirilmelidir. Çocukların düşünceleri eleştirilmemeli, diğer çocukların da eleştirmesine olanak verilmemelidir. Örneğin okulöncesinde öğrencilere “sınıf ortamının nasıl daha güzel biçime dönüştürülebileceği” sorulabilir. Bu konuda fikir üretmeleri istenebilir.

Altı şapkalı düşünme tekniği, altı farklı bakışı simgeleyen farklı renklerdeki şapkaları takarak ya da takmış gibi yaparak düşünceleri analiz etmek ve bir karara ulaşmak için kullanılan bir tekniktir. Beyaz şapka objektif ve tarafsız bir bakış açısını; kırmızı şapka duygusal bakış açısını; siyah şapka olumsuz ve karamsar bakış açısını; sarı şapka olumlu ve iyimser bakış açısını; yeşil şapka yaratıcılığı ve mavi şapka olayları soğukkanlı bir şekilde değerlendirmeyi ve karar vermeyi temsil eder.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği: De Bone (1997)’ın geliştirdiği bu teknikte, altı farklı şapka rengi vardır. Her bir şapkanın temsil ettiği bir düşünce biçimi vardır. Beyaz şapka tarafsızlığı, kırmızı şapka tutkuyu, siyah şapka karamsarlığı, sarı şapka iyimserliği, yeşil şapka üretkenliği, mavi şapka ise serinkanlılığı ve kontrolü temsil eder. Olgu ve olaylara farklı açılardan bakmayı gösterir. Örneğin okulöncesinde öğrencilere bir öykü anlatılır. Öyküde yer alan kahramanın ne yapması gerektiği farklı şapkalar kullanılarak değerlendirilmesi sağlanır.

Yaratıcı Drama: Çocukların önceden yazılı bir metin olmadan, kendi bilgi ve becerileri ile doğaçlama olarak bir durumu canlandırmasıdır. Çocuk drama ile toplum içerisinde söz almayı, empati kurmayı, sosyalleşmeyi, olayları somutlaştırmayı, beden ve dilini etkili biçimde kullanmayı da öğrenir. Okulöncesi dönemde çocuklara bir olayın başı sunulur ve bunu doğaçlama olarak canlandırmaları istenebilir. Örneğin öğretmen sınıfta dramayı canlandırmak için üç gönüllü ya da istekli öğrenci seçer. Birisi parasını kaybeden çocuk, diğeri parayı bulan çocuk, diğeri ise polistir. Çocuklardan bu durumu canlandırmalarını ister. Drama etkinliği tamamlandıktan sonra sınıfta durum değerlendirmesi yapılır.

Tahta Bloklar: Sağlıklı ve hafif olması nedeniyle en çok tercih edilen oyun materyallerinden birisidir. Tahta bloklar birbirlerinden farklı büyüklük, biçim ve renklerde olabileceği gibi aynı özelliklere sahip de olabilirler. Tahta bloklarla çocuklar yeni kavramlar ve üç boyutlu biçimler tasarlayabilirler. Hayallerini üç boyutlu olarak biçimlendirebilirler. Tahta bloklar da konstrüksiyon temelli materyaller arasında yer almaktadır. Bu materyaller çocukların hem uzamsal düşünme becerilerini artırmakta hem de keşfederek öğrenmelerine olanak sağlamaktadırlar. Aynı zamanda tahta bloklar çocukların fizyolojik gelişimine de katkıda bulunabilmektedir. Çocuklara tahta bloklar verilerek, onlardan yeni ürün modelleri tasarlamaları istenebilir, tahta blokları kullanarak daha önce görmedikleri, hayallarindeki bir binayı yapmaları söylenebilir ya da tahta blokları üst üste koyarak dengeli biçimde durmalarını sağlamaları istenebilir.

Okulöncesi eğitimde kullanılan oyun materyallerinin sahip olması gereken bir takım özellikler bulunmaktadır. Bu özelliklerden bazılarına bakıldığında;

Bu materyaller, çocukların sanatsal yönlerini keşfetmelerine ve kendilerini başkalarına bir sanat aracılığı ile ifade etmelerine olanak sağlar. Aşağıda okulöncesi dönemde çocuklarda yaratıcılığı destekleyen sanatsal çalışmalarda kullanılabilen materyal kullanımlarına örnekler verilmiştir.

Yoğurma Materyalleri

Boyama Materyalleri

Kağıt Malzemeye Dayalı Materyaller

Müzik Etkinliklerinde Kullanılan Materyaller

Teknolojinin öğretim sürecinde kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar incelendiğinde, teknolojinin, teknoloji kullanımı için ayrılan bir alan yerine sınıf ortamında öğretim süreci içinde kullanılması önem taşımaktadır. Bu nedenle I. ifade yanlıştır. Diğer noktalar ise öğretmenlerin çocukların teknoloji kullanımına uyum sağlamalarına yardımcı olması, teknoloji kullanımına ilişkin doğru yönlendirmeler yapılması, teknoloji kullanımının öğretim sürecindeki günlük rutin bir öğretim etkinliğinin bir parçası olarak yapılandırılması olarak ifade edilmiştir.

Teknolojik olanakları seçerken ve kullanırken dikkat edilmesi gereken özellikler incelendiğinde teknolojinin kullanılacağı durumlar, ortamlar ve öğretim etkinlikleri süreç içinde değil, önceden belirlenmelidir. Teknolojinin türü ve içeriği okulöncesi öğretim programından ayrı değil bütünleştirilmiş olmalıdır. Teknolojik olanaklar çocuğun uygulamalar sürecinde pasif alıcı olmasını değil etkin ve aktif katılımını sağlamalıdır. Teknolojik olanaklar çocukların ortak özelliklerini değil bireysel farklılıklarını ortaya çıkarmalarını sağlayacak özellikte ve içerikte olmalıdır. Çocukların gelişim özellikleri göz önünde bulundurulması gerekir.

Çoklu ortam bireysel ve küçük gruplarda bilgi paylaşımının farklı ortamlar ile sunumunu hedefleyen dijital teknolojilerdir. Buradaki farklı ortamlar görüntü, ses, grafik, metin gibi ortamlardan oluşmaktadır.

Çoklu ortam teknolojileri destekli öğretim ortamlarında işbirlikçi öğrenci etkinliklerinde öğrenciler işbirliğine dayalı grup etkinlikleri gerçekleştirilir ve birbirinden farklı özellikteki öğrenciler birbirlerini destekler.

Çoklu ortam öğretim materyalinin öğretim içeriğinin özellikleri; içeriğin önemi, içeriğin doğruluğu, kapsamlılık (öğretim içeriğinin yeterliği), içeriğin bütünlenebilirliği ve içeriğin amaca uygunluğu olarak karşımıza çıkmaktadır. A ve C öğretim tasarım süreçlerini, D ve E ise öğretim içeriğinin sunum özelliklerini temsil etmektedir.

Okulöncesi çoklu ortam teknolojileri destekli öğretim materyali özellikleri B, C, D ve E seçeneklerinde doğru olarak verilmiştir. Fakat materyallerin çocukların gelişimsel özelliklerinden yüksek düzeyde olmaması çocukların gelişimsel özelliklerine uygun olması gerekmektedir.

Okulöncesinde kullanılan çoklu ortam teknolojileri destekli öğretim materyalleri, içeriklerine göre çoklu ortam teknolojileri destekli öğretim materyalleri ve işlevlerine göre çoklu ortam teknolojileri destekli öğretim materyalleri olmak üzere iki grupta toplanır. B, C, D ve E seçeneği işlevlerine göre materyaller grubundadır.

Canlandırma ya da benzeşim amaçlı çoklu ortam teknolojileri destekli öğretim materyalleri bir olay, ortam ya da sürecin sembolleştirilerek sanal yollarla sunumunu içeren öğretime ilişkin modellerdir.

A, B, D ve E seçenekleri incelendiğinde bu materyallerin mobil teknolojilere dayalı materyaller olduğu görülmektedir. Etkileşimli ortamlar ise farklı öğrenme ortamlarının bir arada kullanıldığı öğretim materyalleridir.

I. ifadede bulunan bilgisayar tabanlı öğretim materyalleri, öğretim sürecinin tamamının bilgisayarda gerçekleştiği materyallerdir. II. ifadede bulunan internet destekli öğretim materyalleri ise öğretim sürecinin bir kısmının internet üzerinde gerçekleştiği materyallerdir. I. ve II. ifade yanlış verilmiştir.

Tüm seçenekler teknoloji destekli öğretim olanaklarının özelliklerindendir.