OKULÖNCESİNDE YARATICILIK - Deneme Sınavı - 7

Demokratik aile tutumu çocuğun yaratıcılığını geliştirmek için en olumlu yapıya sahiptir.

Baskıcı tutum ataerkil aile yapısını temsil eder. Görevler ve sorumluluklar kesin kuralarla belirlenmiştir. Aile bireyleri bu kurallara ve aile reisi tarafından verilen kararlara uymak zorundadır.

Tutarsız tutum çocuk eğitimi açısından en zararlı olanıdır. Sınırlılıklar konusunda tutarsızlık vardır. Anne babanın tutumu aşırı hoşgörü ile sıkı disiplin arasında gider gelir. Bu çocuklar hangi davranışın yanlış, hangi davranışın doğru olduğunu bilemezler.

Bir ya da birden çok duyu organının beyinde kaydettiği bir uyarıcının yorumlanması algıdır. Ruhsal ve zihinsel yaşamımızın en temel eylemlerinden biri olan algılama sürecinde, demek ki bir özne, bir de nesne bulunur. Bu nesne, genel olarak özneden ayrı, onun dışında bir şeydir, fakat zihinsel alana ilişkin bir nesne de olabilir. Duyular dışarıya da içeri doğru yöneltilebilir. Yani algılayan organizma, ya kendi dışındaki bir nesneye ya da içte bulunan (bir imge, bir duyum gibi) bir nesneye yöneliktir.

Duyularımız yoluyla algıladığımız renkler, kokular, biçimler, bir duygu yükü taşırlar, yalnız bu duyumların taşıdığı duygular hamdır. Bunların bilincine varılırsa, duyumdan bir üst basamağa çıkılabilir. Ancak bu bir saptama, ayırt etme, farkına varmadır; kıyaslama, bağlantılar kurma ya da neden-sonuç ilişkileri arama bu süreçte yoktur. Ayırt etme de bir düşünce basamağıdır. Ama us ile ilgili değil de imgelem ile ilgilidir.

İmgeyi açıklarken önce görsel imgeden söz etmeliyiz. Burada başlıca rol oynayan duyu, görme duyusudur.İmgelerin birbirleriyle olan ya da kurulabilen bağlantısını kurma yetisine de imgelem diyoruz. İmgelerden çeşitli düzenlemeler kurabilen imgelem, bunu hem duyuşsal hem de düşünmeyle ilgili süreçlerde yapar. Zihinsel süreçlerden biri olan düşünme sürecinde de imgelerden yararlanırız.

Sanatta, bilim ve teknoloji alanlar›ndaki yaratıcılık olayından daha başka birtakım etmenlerin işe karıştığı, bir sanat eserinden söz edebilmek için yaratıda, “yenilik, özgünlük, buluş” gibi ögelerin tek başlarına yeterli sayılmayacağı bir bakıma doğrudur.Sanatsal yaratıcı süreç, imgelerle düşünmeyi içine alır. İnsan algılarının doğal gereği olarak bu imgeler sanatçının zihninde dış dünya yoluyla meydana gelir.Bilim alanındaki yaratıcılığın bir gelişme, bir evrim içinde olduğunu söyleyebiliriz. Sanatlarda ise belli bir gelişmeden çok bir değişmeden söz edebiliriz. Sanatta başlıca duyguların yansıması söz konusudur

Guilford, yaratıcı bir kişide en önemli özelliklerden birinin, öğrenmeye hazır olma durumu olduğunu belirtmekte, buna;

• dilde, yani sözcük kullanımında, • çağrışımlarda, • düşünsel alanda, • anlatımda akıcılık özelliğini ısrarla katmaktadır.

Yarat›ıcılığı engelleyen etmenlerin başında uygu gelir. Batı dillerinde “conformism” olarak geçen bu kavram, belirli bir biçime uymak anlamından (Lâtince: conformare) çıkmakta olup toplumsal durum ve biçimlere uyma demektir. Topluluk ve toplumlarda, bireyin kendini kabul ettirmek için uyduğu kimi kurallara, görgü ve nezaket kuralları, moda gibi olgulara uyma zorunluluğunu hissetmeye uygu denir. Bireyin toplumun birtakım yargılamaları karşında belli konumlara (statü) kavuşabilmek için “başka” olmaya yanaşamaması, zorunlu olmadığı ve bir yaptırımla karşılaşmayacağı halde başka olmayı göze alamaması, aslında kalıplardan hiç değilse belli ölçüde kurtulma ya da onları değiştirme yürekliliğini bekleyen yaratıcılığı büyük ölçüde engellemektedir.

Durumun Belirlenmesi

Bu aşamada yapmak istediğiniz yeni ürünün neye benzeyeceğini, ne işlevlere sahip olacağını tanımlamanız, detaylandırmanız ve belirlemeniz gerekmektedir.

Morfolojik sentez tekniği aşağıdaki aşamalara göre uygulanmalıdır:

Özellik listeleme tekniği, bir düşüncenin, problemin, senaryonun, imgenin ya da nesnenin unsurlarında değişimler yaparak yeni sonuçlar elde etmeye yarayan özel bir tekniktir.

Özellik Listeleme Tekniğinin Aşamaları

Özellik listeleme tekniği dört aşamadan oluşmaktadır:

Öğeler belirlenirken kendinize, “Üzerinde çalışmakta olduğum ürün seçmekte olduğum öğe olmaksızın bir etki yaratabilir mi?” sorusunu yöneltebilirsiniz.

Metafor ise, bir durumu ya da bir şeyi kendisiyle ilişkisi olmayan başka bir durum ya da şeyle sözel ya da görsel semboller kullanarak ifade etmektir.

Sinektik tekniğinin amacı, sorun çözme sürecini daha etkili ve verimli kılmaya yarayan analojileri sistematik bir biçimde kullanma yollarını öğretmektir.

Sinektik tekniğinin buluşçusu olan William Gordon ve onun çalışma ekibi, sinektik tekniğini kullanarak geliştirmiş oldukları ürünlerin ve fikirlerin karşılığında 200’ün üzerinde patent almışlardır.

Bir durumu başka bir duruma benzetmek, yaşanılan bir sorunu başka bir soruna benzetmek ya da bunlar arasında ilişkiler kurmak doğrudan analoji yapmaktır.

Kişisel analoji tekniği ile sorun çözmeye çalışan bir kişi, sorunun hayalde bir parçası olur.

Çocuğun zamanını aşırı programlamaktan kaçınmak,anne ve babaların çocuklarının yaratıcılıklarını desteklemek için yapmaları gerekenlerden biri değildir