OLAYLARA MÜDAHALE ESASLARI

Özellikle açık alanlarda meydana gelen olaylarda, olay yerine çift şerit çekmek gerekmektedir. Birinci şerit, olayın olduğu merkezin çevresi belirlendikten sonra çekilmelidir. İkinci şerit, birinci şerite paralel ve arasında ortalama 5 metre mesafe bırakılarak çekilmelidir. Birinci şerit ile çevrelenen alana olay yeri inceleme uzmanları dışında kimse alınmaz. Birinci şerit ile ikinci şerit arasında soruşturmayı yürüten diğer kolluk personeli personel yer alır. En dış noktada ise diğer kişiler ve görevliler bulunur. İki şerit arasında güvenlik koridoru oluşturarak olay merkezine giriş yolu açılır. İkinci şeridin dışında bulunan ve olay yerinin güvenliğinden sorumlu bir görevli, inceleme bitene kadar olayın merkezine girenleri ve amaçlarını belirten tutanak tanzim etmelidir (Olay Yeri İnceleme Kursiyer El Kitabı, 2011).

Ateşli silah kullanılan olaylarda “EL SVABI” alınması amacıyla failin ve tanığın ellerini yıkamaları engellenmelidir. Olay yerinden sağlık kuruluşuna sevki yapılan kişilerin üzerlerinden elde edilebilecek el svabı, elbise gibi deliller hakkında sağlık görevlileri uyarılmalıdır.

Olay yerinde bulunan biyolojik delil sıvı hâlde ise; pamuklu, renksiz ve temiz bez veya FTA kağıdı (sadece kan için) üzerine en az 2-3 santimetre karelik bir alanı kaplayacak şekilde emdirilir.

Özellikle kan delilleri temiz ve kuru ( pıhtılaşmayı önleyici ”SİTRAT, HEPARİN, EDTA”gibi kimyasal maddelerin bulunduğu tüpler) ağzı kapaklı bir tüpe konulmalıdır.

Kesme, kazıma ve emdirme yöntemleriyle alınan deliller oda sıcaklığında kurutulmadır. Doğrudan güneş ışığında veya ısıtma cihazlarıyla kurutulmamalıdır. Kurutulmadan paketlenen deliller kokuşma ve bozulmaya uğrayacağından delil özelliğini kaybedebilir. Deliller kesinlikle birbiri ile temas ettirilmemeli ve ayrı ayrı paketlenmelidir. Delilleri paketlerken kağıt ambalajlara konulmadır. Naylon ambalaj kullanılmamalıdır. Delil ambalajlarının üzerine olay ile ilgili bilgiler, delilin alındığı yer, tarih, saat ve alan kişi mutlaka belirtilmedir. Olay yerinde bulunan ve el değmeden bir pens yardımıyla toplanan Biyolojik deliller küçük kağıt torbalar veya zarflar içerisine konulmalıdır, kılların kaybolma riskini ortadan kaldırmak için önce katlanmış temiz kağıt parçaları içerisine koyup sonra paketlemenin yapılması daha sağlıklıdır.

Şerit yöntemi daha çok olayın açık ve geniş alana yayıldığı durumlarda kullanılan bir yöntemdir. Örneğin suç failinin saklandığı, suç eşyasını sakladığı veya attığı yol, failin kaçış istikameti gibi alanın araştırılması sırasında başvurulabilecek bir araştırma yöntemidir. Delillerin birbirinden uzak yerlerde ve bağımsız olduğu geniş alan taraması gereken olaylarda da kullanılabilir.

Bölge yöntemi, olay yerinin kare ya da dikdörtgen şeklinde olduğu durumlarda ideal bir araştırma yöntemidir. Olayın çok geniş alana yayıldığı ve kapalı alanlarda gerçekleştiği durumlarda da tercih edilebilecek bir yöntemdir.

Olay yerinin korunmasından tüm güvenlik birimleri sorumludur. Olay yerine ilk ekip olarak en yakın kolluk ekibi intikal etmesi gerekir. Ayrıca görev alanları nedeniyle özel güvenlik çalışanlarının da olay yerinde ilk ekip olarak bulunabileceği göz ardı edilmemelidir. Bu ihtimal her zaman mevcuttur bu nedenle özel güvenlik çalışanları da kolluk görevlileri gibi ilk ekibin yapması gereken görevleri bilmesi gerekmektedir.

Olay yeri güvenliğini etkileyen birçok etken bulunmaktadır. Bunlar; Hava şartları, mağdur, maktül ya da yakınları, şüpheli ve işbirlikçiler, basın mensupları, meraklı kalabalık ve ilgisiz kişiler, fırsatçılar, görevli olmayan personel, uzman hataları olarak ifade edilebilir.

İlk ekibin olay ve olay yeri ile ilgili başlıca görevleri;

Ayrıca olayın başlama ve bitiş noktalarını belirleyerek olayın işlenme alanının belirlenmesi adli vakanın aydınlatılması açısından önem arz etmektedir.

Olay yerinin ilk hâlinin tespiti için aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır (Olay Yeri İnceleme Kursiyer El Kitabı, 2011).
a. Teknik Görüntüleme (fotoğraf çekme ve kamera kayıtları)
b. Kroki
c. Rapor

Ölümlü olaylarda cesedin yeri ve konumu Cumhuriyet Savcısının talimatı haricinde değiştirilmemelidir (Olay Yeri İnceleme Kursiyer El Kitabı, 2011).

Şüphelinin suçu işlerken kullandığı malzemeler ve yöntemler dikkate alınarak kişisel güvenlik önlemleri alınmalıdır. Özellikle biyolojik deliller yapıları itibariyle tehlikeli ve ölüme neden olabilecek virüsler içerebilirler. Solunum Yolu, Deri Teması ve Sindirim Yolu ile bu etkilere maruz kalınabilir (Olay Yeri İnceleme Kursiyer El Kitabı, 2011).

Kişisel güvenlik tedbirlerinde: tulum, maske, bone, galoş, eldiven, baret, çizme, özel gözlük, vb gibi malzemeler kullanılmalıdır.

Kirk’in (1974) ifade ettiği gibi bulgu, olay yeri incelemesi sırasında olay yeri-fail-mağdur ilişkisini ortaya koymak amacıyla olay yerinde elde edilen ve henüz hukuki nitelik kazanmamış her türlü maddi unsurlardır.

Canlıların vücudundan kopan, düşen veya akan her türlü delile biyolojik delil denir.

Başlıca Fiziksel Deliller, ateşli ve ateşsiz silahlar, fişek, çekirdek, kovan, kartuş, tapalar ve bunlara ait parçalar, belgeler, lifler, cam veya cam kırıkları ve suçta kullanılan diğer araç ve gereçler olarak sınıflandırılabilir.

Olay Yeri Araştırma Yöntem ve Metotları, Şerit Yöntemi, Izgara Yöntemi, Spiral Yöntemi, Bölge Yöntemi ve Tekerlek Yöntemi olarak belirtilmiştir (Crime Scene and Evidence Collection Handbook, 1999).

Açık Alanlarda Olay Yeri Koruma: Özellikle açık alanlarda meydana gelen olaylarda, olay yerine çift şerit çekmek gerekmektedir. Birinci şerit, olayın olduğu merkezin çevresi belirlendikten sonra çekilmelidir. İkinci şerit, birinci şerite paralel ve arasında ortalama 5 metre mesafe bırakılarak çekilmelidir.