OLAYLARA MÜDAHALE ESASLARI

Özel güvenlik sektörü tüm dünyada son çeyrek yüzyılla beraber büyümeye başlamış hatta birçok ülke sınır ötesi faaliyetlerinde dahi özel güvenlik personelini kullanmaya başlamıştır. Ülkemizde de hızlı bir şekilde büyüyen özel güvenlik sektörü 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunla yasal çerçeveye kavuşturulmuştur. Belirtilen yasayla özel güvenlik çalışanlarına resmî kolluk kuvvetlerinin sahip olduğu yetkilerden bir kısmının da verildiği görülmektedir.

5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ile yetkilendirilen özel güvenlik görevlilerinin görev ve yetkileri şöyledir;

Koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,

Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,

(Değişik: 23/1/2008 – 5728/544 md.) Ceza Muhakemesi Kanununun 90 ıncı maddesine göre yakalama.

(Değişik: 23/1/2008 – 5728/544 md.) Görev alanında, haklarında yakalama emri veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama.

Yangın, deprem gibi tabiî afet durumlarında ve imdat istenmesi hâlinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme. 

Hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme. 

Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla aramalar sırasında suç teşkil eden veya delil olabilecek ya da suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma. 

Terk edilmiş ve bulunmuş eşyayı emanete alma. 

Kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalama. 

(Değişik: 23/1/2008 – 5728/544 md.) Olay yerini ve delilleri koruma, bu amaçla Ceza Muhakemesi Kanununun 168 inci maddesine göre yakalama.

(Değişik: 23/1/2008 – 5728/544 md.) Türk Medeni Kanununun 981 inci maddesine, Borçlar Kanununun 52 nci maddesine, Türk Ceza Kanununun 24 ve 25 inci maddelerine göre zor kullanma.

Olay yeri olayın işleniş tarzının, mağdur ve suç failleri ile ilişkisinin anlaşıldığı bölgeyi belirtir.

Olay yeri incelemesi, adli görevin en önemli bölümünü oluşturur.

Olay yeri güvenliğini etkileyen birçok etken bulunmaktadır. Bunlar; Hava şartları, mağdur, maktül ya da yakınları, şüpheli ve işbirlikçiler, basın mensupları, meraklı kalabalık ve ilgisiz kişiler, fırsatçılar, görevli olmayan personel, uzman hataları olarak ifade edilebilir.

Olay yerine ilk giden ve müdahale eden ekiptir. Olay yerine gelen ilk ekip personeli olay yerinin bütünlüğünü bozmamak ve delillere zarar vermemek için “Tek Kullanımlık Eldiven, Galoş, Bone ve Maske” takması ve giymesi gerekmektedir

Kapalı Alanlarda Olay Yeri Koruma: Olayın meydana geldiği yerin kapıları doğal hâliyle bırakılmalı, koruma amaçlı kapılar veya pencereler kapatılmamalıdır. Koruma şeridi, binanın eklentilerini de kapsayacak şekilde dışarıya çekilmelidir. Binanın ana girişi ve diğer giriş kapıları güvenlik altına alınmalı, kaçak giriş ve çıkışlar engellenmelidir. Eğer güvenlik açısından önemli ise binanın bulunduğu sokak, yaya ve araç trafiğine kapatılmalıdır.

Maddi Deliller: Beyanlar dışında kalan, maddi bir yapıya sahip, dokunulabilen, canlı veya cansız herhangi bir nesne ya da ize maddi delil denir. Parmak izi, tabanca, kovan, sigara izmariti, kan lekesi gibi. Maddi deliller soruşturmada sorulabilecek sorulara cevap verebilir nitelikte olmalıdır.

DNA (deoksiribo nükleik asit), bir kişinin genetik bilgisinin tamamının yer aldığı temel yapı taşıdır. DNA kanda, spermde, deri hücrelerinde, doku ve organlarda, kasta, beyinde, kemikte, tükürükte, terde, idrarda, tırnakta, dışkıda, saçta kısacası vücudun her yerinde bulunur ve tamamen aynı yapıya sahiptir.

Belgelerin Toplanması ve Taşınmasında Dikkat Edilecek Hususlar: Belgelerde parmak izi vb. iz bulunabileceği unutulmamalıdır, belge açılıp- katlanmamalı ve herhangi bir fiziksel değişime uğratılmamalıdır, (Kesme, zımbalama, iğneleme gibi.). Belgeler paketlenirken dış etkenlerden (güneş, yağmur, nem vb) korunmalıdır

Ülkemizde de hızlı bir şekilde büyüyen özel güvenlik sektörü 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunla yasal çerçeveye kavuşturulmuştur. Belirtilen yasayla özel güvenlik çalışanlarına resmî kolluk kuvvetlerinin sahip olduğu yetkilerden bir kısmının da verildiği görülmektedir.

-Görev alanında, haklarında yakalama emri veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama.

-Yangın, deprem gibi tabiî afet durumlarında ve imdat istenmesi hâlinde görev ala- nındaki işyeri ve konutlara girme.

-Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla aramalar sırasında suç teşkil eden veya delil olabilecek ya da suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma.

-Kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalama.

-Olay yerini ve delilleri koruma

Olay yeri güvenliğini etkileyen birçok etken bulunmaktadır. Bunlar; Hava şartları, mağdur, maktül ya da yakınları, şüpheli ve işbirlikçiler, basın mensupları, meraklı kalabalık ve ilgisiz kişiler, fırsatçılar, görevli olmayan personel, uzman hataları olarak ifade edilebilir.

İlk Ekibin Olay Yeri Güvenliğini sağlaması için güvenlik şeridi ya da bandı, şeridi bağlayacak bariyer kiti, makas, eldiven, delil poşeti, galoş, bone, ilk yardım çantası, el feneri veya projektör, el aletleri kiti, kalem, kağıt, tebeşir, çizim kalemi, re ektör ve ikaz işaretleri gibi araç ve gereçleri yanında bulundurması gerekmektedir.

Kirk’in (1974) ifade ettiği gibi bulgu, olay yeri incelemesi sırasında olay yeri-fail-mağdur ilişkisini ortaya koymak amacıyla olay yerinde elde edilen ve henüz hukuki nitelik kazanmamış her türlü maddi unsurlardır.

Biyolojik deliller yine yapıları itibarı ile luminol adlı kimyasal maddeye duyarlıdır. Delillerin aranacağı ortama püskürtülerek uygulanan luminol, biyolojik delillerin görünür olmasını sağlar.

Biyolojik Delillerin Toplanma Yöntemleri

-Kesme Yöntemi

-Kazıma Yöntemi

-Emdirme Yöntemi

-Doğrudan Alma Yöntemi

Başlıca Kimyasal Deliller Şunlardır: Patlayıcı maddeler, boyalar, yanıcı, yakıcı ve parlayıcı maddeler, narkotik maddeler ve ilaçlar, atış artıkları, patlayıcı maddeler üzerindeki kimyasallar, fünyeler, TNT, C4 gibi patlayıcı madde ya da bunların yapımında kullanılan kimyasal maddelerdir.

Başlıca Fiziksel Deliller, ateşli ve ateşsiz silahlar, fişek, çekirdek, kovan, kartuş, tapalar ve bunlara ait parçalar, belgeler, lifler, cam veya cam kırıkları ve suçta kullanılan diğer araç ve gereçler olarak sınıflandırılabilir

Diş İzleri: Odontologlara göre, kişilerin diş dizisi, dişlerin sayıları, açılanmaları ve çenelerinin kapanış ilişkileri parmak izi kadar kişiye özgündür. Ağız dental yapıları kişiden kişiye değişiklik göstermektedir