OLAYLARA MÜDAHALE ESASLARI

Özel güvenlik görevlileri kolluk, kişileri ve araçları;
a. Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,
b. Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,
c. Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek,
ç. Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek amacıyla durdurabilir.

Durdurma üzerine aşağıdaki işlemler yapılır:
a. Durdurulan kişi üzerinde giysilerinden herhangi birisi çıkarılmaksızın, yoklama biçiminde bir kontrol yapılır. Bu işlem sonucunda, kişide silâh bulunduğu sonucunu çıkarmaya yeterli şüphe meydana gelirse memur kendiliğinden silâh ve diğer suç eşyası araması yapabilir.
b. Yoklama suretiyle kontrol, kişinin cinsiyetinde bulunan görevli tarafından yapılır.
c. Yapılan kontrolün konusu ve sebepleri ilgiliye açıklanır.
ç. Bir kişinin veya aracın durdurulma süresinin, şartlara göre makul olması ve kontrol için ayrılan süreyi aşmaması gerekir.
d. Yoklama suretiyle kontrol, kişiye en az sıkıntı verici şekilde yapılır.
e. Yapılan kontrolün neticesinde suça ilişkin iz, eser, emare ve delil elde edilirse kişi
yakalanır.
f. Uyuşturucu gibi belirli bir şeyin, kişinin herhangi bir yerinde gizlendiği düşünülüyorsa daha geniş çaplı kontrol yapılabilir.
g. Yoklama suretiyle kontrol, kişinin veya aracın ilk durdurulduğu yerde veya o yerin yakınında, mümkün olduğu kadar başkalarının göremeyeceği tarzda yapılır. Başka yere götürülerek kontrol yapılamaz.
ğ. Makul sebebi oluştuğu takdirde, daha geniş kapsamlı kontrol yapılması için kolluk aracından veya yakındaki kapalı bir yerden yararlanılabilir.
h. Kontrolden sonra talep üzerine olay yerinde derhâl bir tutanak düzenlenir

Kimlik sorma işlemleri;

Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde ve Hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde gerçekleştirilebilir.

Özel güvenlik görevlilerinin yetkileri şunlardır:
a. Koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle kontrol etme, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,
b. Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle kontrol etme, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,
c. Yangın, deprem gibi tabiî afet durumlarında ve imdat istenmesi hâlinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme,
d. Hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle kontrol etme, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.

Kişinin kanunlara göre izin verilmeyecek bir şeyi taşıdığına ilişkin makul şüphenin bulunması ve aramanın amacına başka türlü ulaşılamaması hâlinde, üst araması aşağıda belirtilen şekilde giysiler çıkartılmak suretiyle yapılabilir:
a. Arama yapılmadan önce, bu aramayı yapmanın neden gerekli görüldüğü ve nasıl yapılacağı, o birimde görevli en üst kolluk âmiri tarafından ilgiliye bildirilir.
b. Arama, aynı cinsiyetten görevliler tarafından yapılır; arama işlemi kimsenin görmemesini sağlayacak tedbirler alınarak gerçekleştirilir.
c. Arama, kişinin utanma duygusunu en az ihlâl edecek bir şekilde yapılır; önce bedenin üst kısmındaki giysiler çıkarttırılır; bedenin alt kısmındaki giysiler, üst kısmındaki giysiler giyildikten sonra çıkarttırılır. Bu giysiler mutlaka aranır.
d. Arama sırasında bedene dokunulmaması için gerekli özen gösterilir.
e. Arama, mümkün olduğunca kısa bir süre içinde bitirilir.

Önleme araması, tehlike meydana getirenlerin ele geçirilmesi, yani genel emniyet ve asayişin korunması amacıyla yapılmalıdır. Mevcut veya ortaya çıkması muhtemel bir tehlikenin bertaraf edilmesi de önleme aramasının konusunu teşkil eder. Önleme araması idari bir işlemdir. Böyle bir arama kişilere ve eşyalarına yönelik olarak yapılabilir.

Özel güvenlik görevlisi bilinçli, temkinli, tedbirli, bilgili ve gerekli eğitimi almış olmalıdır. Aramada öncelik kişilere, sonra eşyaya verilmelidir. Arama işlemi sonuçlandırılmadan tutanak veya belge tanzimine geçilmemelidir. Dıştan gelecek tehlikelere karşı duyarlı olmalı ve ışıklandırması yetersiz yerde arama yapmamalıdır.  Özel güvenlik görevlisi silahlı olarak görev yapıyorsa, silahını her an kullanıma hazır bulundurmalıdır. Arama bir zorunluluk yoksa en az iki görevliyle yapılmalıdır. Arama ayakta, duvara dayama veya yüzükoyun yere yatırılmak suretiyle üç değişik şekilde yapılabilir.

Araç durdurma hiç kuşkusuz, güvenlik görevlilerinin en tehlikeli görevlerinden birisidir. Bunun sebebi bu konuda yaşanabilecek risklerin oldukça fazla olmasıdır. Araç durdurma, olaylara müdahale eğitiminin en önemli konularından birisidir. Görev gereği her gün binlerce araç durdurulmaktadır. Araç durdurma sayısının çokluğu, sıklığı, zamanla bazı kötü alışkanlıklara, araç durdurma kurallarını ihmal etmeye sebep olmamalıdır.

Araçlarda aramanın gerçekleştirileceği yerde, öncelikle kişilerin kaçmasını ve saldırmasını engelleyecek şekilde gerekli güvenlik tedbirleri alınır.
Araç araması sırasında, yapılan aramanın konusu olan eşyanın ne olduğu veya aramanın yapılmasına temel teşkil eden sebepler ilgiliye açıklanır. Araç araması, kişiye en az sıkıntı verici şekilde ve makul olan en kısa sürede yapılır.
Araç araması, aracın ilk durdurulduğu yerde veya o yerin yakınında, mümkün olduğu kadar başkalarının göremeyeceği tarzda yapılır. Detaylı inceleme yapılması gereken hâllerde, başka yere götürülerek arama yapılabilir.
Deniz şartları sebebiyle aramanın denizde mümkün olmaması veya deniz aracının ayrıntılı aranmasının gerektiği hâllerde şüpheli deniz aracı en yakın ve uygun limana çekilerek arama limanda yapılabilir. Araç araması sırasında rastlanan özel kâğıt ve zarflar, içinde müsadereye tâbi bir eşya bulunması ihtimali dışında açılmaz; açılsa dahi yazılı bilgiler okunamaz.
Yapılan aramanın neticesinde bir suça ilişkin iz, eser, emare ve delil elde edilirse kişi yakalanır.
Boş araçların aranmasında, arama yapıldığını belirten bir not bırakılır. Bu notta, arama tutanağının bir kopyasının alınabileceği yer belirtilir. Bu maddede yazılı işlemler gece de yapılabilir.

Araç Arama İçin Prosedürler
1. Şüpheli araç, uygulama yerinde müsait bir noktaya çekilir.
2. Güvenlik görevlisi, şüpheli araca arka taraftan emniyetli bir şekilde yaklaşır.
3. Araçtakilere, ellerini görünür bir şekilde ön tarafa koymaları ve sakin olmaları emredilir.
4. Gece ise aracın iç ışıkları açtırılır.
5. Motor stop ettirilir, anahtar için tedbir alınır, farlar ve müzik kapattırılır.
6. Kimlik, evrak vb. kontrolleri yapılır.
7. Yasal uygunluk ve gerekli şartların oluşması hâlinde, şahıslar ve araç aranır.
8. Kontrol işlemi sonrası, aracın emniyetli bir şekilde trafiğe çıkması sağlanır.
9. Yakalama durumunda şahıslar ve araç tutanakla genel kolluk personeline (polis, jandarma) teslim edilir.

Kamunun can ve mal güvenliğini sağlamak devletin en temel görevi olup devlet bu görevi emrindeki genel kolluk anlamında, İçişleri Bakanlığı himayesinde görev yapan Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yerine getirmektedir.

Genel kolluğa destekte bulunabilecek kamu güvenliğini tamamlayıcı mahiyette özel güvenlik hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla 25.06.2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun (ÖGHDK) çıkarılmıştır.

Eğitim ve öğretim kurumlarında, sağlık tesislerinde, talih oyunları işletmelerinde,
içkili yerlerde silahlı özel güvenlik görevlisi çalıştırılmasına izin verilmez.

Koruma ve güvenlik hizmetinde kullanılacak silah ve teçhizat, ilgili kişi veya kuruluş tarafından temin edilir.

Arama emrinde aşağıdaki hususlara açıkça yer verilir:
a. Aramanın sebebi,
b. Aramanın konusu ve kapsamı,
c. Aramanın yapılacağı yer, tarih ve emrin geçerli olacağı süre,
ç. Aramanın yapılacağı kişinin açık kimliği ile aracın plaka, marka ve modeli.
Kişinin üstü ve eşyası ile aracının aranmasında 28 ve 29’uncu maddelerde belirtilen usuller uygulanır.

Şüphelinin veya sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri veya ona ait diğer yerler şüpheli veya sanığın ele geçirilmesi veya suç delillerinin elde edilmesi amacıyla aranabilir.

Üst araması,kişinin cinsiyetinde bulunan görevli tarafından yapılır. Üst araması sırasında, kişinin beraberinde olan eşya da mümkünse elektromanyetik cihazlarla, değilse beş duyu organı aracılığıyla aranır. Sahipsiz
eşya hakkında da aynı hüküm uygulanır. Kişi direndiği takdirde üst ve eşya araması orantılı güç kullanılarak gerçekleştirilir.
Üst ve eşya araması, kişinin veya aracın ilk durdurulduğu yerde veya o yerin yakınında, mümkün olduğu kadar başkalarının göremeyeceği tarzda yapılır. Başka yere götürülerek arama yapılamaz. Gerektiğinde kolluk aracından veya yakındaki kapalı bir yerden yararlanılabilir.

Önleme araması, tehlike meydana getirenlerin ele geçirilmesi, yani genel emniyet ve asayişin korunması amacıyla yapılmalıdır.

Önleme Araması
Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliğinin (AÖAY) 19’uncu maddesinde:
a. Millî güvenlik ve kamu düzeninin, genel sağlık ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması,
b. Suç işlenmesinin önlenmesi,
c. Taşınması veya bulundurulması yasak olan her türlü silâh, patlayıcı madde veya eşyanın tespiti amacıyla, hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde mülkî âmirin yazılı emriyle ikinci fıkrada belirtilen yerlerde, kişilerin üstlerinde, aracında, özel kâğıtlarında ve eşyasında yapılan arama işlemidir, şeklinde tarif edilmiştir.

İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek esaslar dâhilinde mülki amirin görevlendireceği kolluk amirinin yazılı, acele hâllerde sonradan yazıyla teyit edilmek üzere sözlü emriyle yapılabilir. Arama emrinde aşağıdaki hususlara açıkça yer verilir:
a. Aramanın sebebi,
b. Aramanın konusu ve kapsamı,
c. Aramanın yapılacağı yer, tarih ve emrin geçerli olacağı süre,
ç. Aramanın yapılacağı kişinin açık kimliği ile aracın plaka, marka ve modeli.