OLAYLARA MÜDAHALE ESASLARI

Stres, güç kullanma sürecine etki eden psikolojik faktörlerdendir.

Hart ve Wickens’a göre çalışanların iş yükünün artması onlarda; dikkat azalmasına, tepki süresinin uzamasına, görevleri tam olarak yerine getirememeye, strese, yorgunluk ve performans azalmasına neden olabilecektir.

TCK 24. Maddeye Göre; Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur.

“Güç, organizasyonlar aracılığıyla yürütülür ve organizasyonlara dayanır” ifadesi ile güç kullanma ve hatta tüm yetkilerin doğuştan gelen bir özellik olmadığı, bağlı bulunulan kurumun genel ve özel kolluk personeline güç kullanma yetkisini verdiği ve bu gücü de kanunların izin verdiği kadarıyla kullanılabilecekleri anlatılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedenî kuvvet, maddî güç ve kanunî şartları gerçekleştiğinde silah kullanılabilir.
a. Bedenî kuvvet; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedenî gücü,
b. Maddî güç; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedenî kuvvetin dışında kullandığı kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fizikî engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını, ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Güç kullanımı söz konusu olduğunda tehlike ortadan kalkar kalkmaz güç kullanımına son verilmelidir. Bedeni güç kullanımı da yaralanma ve ölümlere yol açabilmektedir. Maddi güç kullanımı gerektiğinde mümkün olan en düşük seviye tercih edilmelidir. Ateşli silah kullanırken kişiye en az zarar verme olasılığı olan yöntem seçilmelidir. Ateşli silah kullanma başvurulması gereken en son yöntemdir. Doğru cevap D'dir.

Orantılılık ilkesi çerçevesinde zor kullanmada aşağıdaki ilkelere uygun olarak, hareket edilmelidir:
• Müdahale edilen somut olay/durum zor kullanma sürecini belirler /tayin eder.
• Durumun sürekli analiz edilmesi gerekir.
• Zor kullanma süreci herhangi bir anda son bulabilir.
• Süreç içerisinde herhangi bir anda taktiksel geri çekilip daha az zorlayıcı bir yöntem kullanabilir.
• Kademeli ve orantılı zor kullanmada taktiksel iletişim ilk ve en az zorlayıcı olan
yöntemdir.
• Zor kullanma sürecinde genel ve özel kolluk personeli en az zarar verecek yöntemi seçer. Doğru cevap E'dir.

Eğer bir şüpheli kimlik ve adres bilgilerini söylemiyorsa bu susmak suretiyle pasif direnme şeklinde gerçekleşir. Doğru cevap C'dir.

Saldırıya maruz kalan kimsenin kendi şahsi kusuru ile bu saldırıya sebebiyet vermesi, müdafaanın meşruluğunu ortadan kaldırmaz. Doğru cevap B'dir.

Direnişle karşılaşıldığında (bu aktif veya pasif bir direnme olabilir) güvenlik personelinin zor kullanımının hedefi; şahsın ihtar edilmesi, eylemine engel olunması, şahsın etkisiz hâle getirilmesi, kontrol altına alınması ve asayişin tekrar sağlanması olmalıdır. Bunu yaparken; her zaman orantılılık ilkesi göz önünde bulundurulmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Verilen ifadeler göz önüne alındığında doğru olan ifadeler: Her an bir riskle karşılaşılabileceği farkındalığı muhafaza edilmelidir. Mevcut teçhizatın tamamı, özellikle çelik yelek kullanılmalıdır. Yeterli bilgi/istihbarat ile risk azaltılabilir. Fakat kıdem ve tecrübe kolluğu koruyan bir kalkan görevi görmez. Doğru cevap C'dir.

Stres, genel ve özel kolluk görevlilerinin etkisi altında kalabileceği psikolojik faktörlerden birisidir. Çalışma saatleri, maaş yeterliliği, sigorta imkânı, mesai yoğunluğu, izin kullanma imkânlarını kapsayan özlük haklarının yanı sıra çalışılan yerin hava koşulları, ortamdaki teknik donanımın yeterliliği ve ihtiyaçlarını karşılayabilme derecesi kısaca çalışma şartları; her çalışan bireyin olduğu gibi genel ve özel kolluk görevlilerinin de görevini yerine getirirken etkilendiği önemli fiziksel faktörlerdendir. Doğru cevap D'dir.

Strese karşı “aşılanma” çalışmaları esnasında şu davranış ve tutumları kazandırma hedeflenmelidir:
• Ben neyin bir tehdit unsuru olduğunu ve tehdidin mevcut olup olmadığını anlamalıyım
(Değerlendirme).
• Ne yapılması gerektiğini bilmeliyim (Karar).
• Ben bunu aynı zamanda yapabilmeliyim (Gerçekleştirme).
Doğru cevap B'dir.

Güç kavramı devletler, toplumlar ve insanlar açısından farklı anlamalar yüklenen bir kavram
olmakla beraber Nietzsche’ye göre güç, dünyanın temel hammaddesi, güç tutkusu bir varlık, bir oluş değil bir kaderdir. Doğru yanıt A'dır.

Berle, “gücün doğal yasaları” olarak tanımladığı ve toplumlarda var olan devlet-vatandaş ilişkileri de dahil bir çok alanda uygulanabilir; 1) “Güç, insanlardan oluşan bir organizasyonda
sürekli olarak bir boşluğu doldurur, 2) Güç Kişiseldir, 3) Güç, her zaman bir felsefe ve fikir sistemine dayanır, 4) Güç, her zaman bir sorumluluk alanı ile karşı karşıyadır ve bu alan içinde hareket eder, 5) Güç, organizasyonlar aracılığıyla yürütülür ve organizasyonlara dayanır.” olarak beş yasa ortaya koymuştur. Doğru yanıt A'dır.

Berle, “gücün doğal yasaları” olarak tanımladığı ve toplumlarda var olan devlet-vatandaş ilişkileri de dahil bir çok alanda uygulanabilir; 1) “Güç, insanlardan oluşan bir organizasyonda sürekli olarak bir boşluğu doldurur, 2) Güç Kişiseldir, 3) Güç, her zaman bir felsefe ve fikir sistemine dayanır, 4) Güç, her zaman bir sorumluluk alanı ile karşı karşıyadır ve bu alan içinde hareket eder, 5) Güç, organizasyonlar aracılığıyla yürütülür ve organizasyonlara dayanır.” olarak beş yasa ortaya koymuştur. Doğru yanıt E'dir.

Genel kolluk birimleri tarafından ifa edilen kamu güvenliğini sağlama hizmetlerini tamamlayıcı mahiyetteki özel güvenlik hizmetleri; kişilerin silahlı personel tarafından korunması, kurum ve kuruluşların güvenliğinin sağlanması ile toplantı, konser, sahne gösterileri ve benzeri etkinliklerde güvenliğin sağlanması, para veya değerli eşya nakli gibi birçok hizmeti bünyesinde barındırmaktadır. Özel güvenlik görevlileri yukarıda sayılan görevleri ve benzeri fonksiyonları yerine getirirken hukukun üstünlüğünü sağlamak, kanun hâkimiyetini tesis etmek, meydana gelebilecek asayişe müessir olayları önlemek, şüpheli veya sanıkları etkisiz hale getirmek kısaca kendisine mevzuat çerçevesinde verilen görevleri yine mevzuat çerçevesinde yerine getirebilmesi için güç kullanma yetkisine başvurmak zorunda kalabilir. Doğru yanıt D'dir

5188 sayılı özel güvenlik hizmetlerine dair kanunda kamu güvenliğini tamamlayıcı güvenlik hizmetleri olarak tarif edilen özel güvenlik hizmetini ifa eden personelin yetkileri madde 7’de:
“a. Koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini detektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
b. Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve
düğün törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini detektörle
arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
c. (Değişik: 23/1/2008 – 5728/544 md.) CMK, madde 90’a göre yakalama.
d. (Değişik: 23/1/2008 – 5728/544 md.) Görev alanında, haklarında yakalama emri veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama.
e. Yangın, deprem gibi tabiî afet durumlarında ve imdat istenmesi halinde görev alanındaki
işyeri ve konutlara girme.
f. Hava Meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini detektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
g. Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla, aramalar sırasında suç teşkil eden veya delil olabilecek ya da suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma.
h. Terk edilmiş ve bulunmuş eşyayı emanete alma.
ı. Kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalama.
j. (Değişik: 23/1/2008 – 5728/544 md.) Olay yerini ve delilleri koruma, bu CMK madde 168’e göre yakalama.
k. (Değişik: 23/1/2008 – 5728/544 md.) TMK madde 981’e, Türkiye Borçlar Kanunu [TBK] madde 52’ye, TCK madde 24 ve 25’e göre zor kullanma.” olarak düzenlenmiştir.

Doğru yanıt E'dir.

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu'na [TCK] göre özel güvenlik personelinin yetkileri arasında bulunan güç kullanma yetkisi;
TCK madde 24’te:
1. Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez.
2. Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz.
3. Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur.
4. Emrin, hukuka uygunluğunun denetlenmesinin kanun tarafından engellendiği hâllerde, yerine getirilmesinden emri veren sorumlu olur.”

Doğru yanıt D'dir.

Orantılılık ilkesi çerçevesinde zor kullanmada aşağıdaki ilkelere uygun olarak, hareket
edilmelidir:
• Müdahale edilen somut olay/durum zor kullanma sürecini belirler /tayin eder.
• Durumun sürekli analiz edilmesi gerekir.
• Zor kullanma süreci herhangi bir anda son bulabilir.
• Süreç içerisinde herhangi bir anda taktiksel geri çekilip daha az zorlayıcı bir yöntem kullanabilir.
• Kademeli ve orantılı zor kullanmada taktiksel iletişim ilk ve en az zorlayıcı olan yöntemdir.
• Zor kullanma sürecinde genel ve özel kolluk personeli en az zarar verecek yöntemi seçer.

Doğru yanıt E'dir.