ORTAÇAĞDAN GÜNÜMÜZE ANADOLU UYGARLIKLARI - Deneme Sınavı - 2

Birbirine paralel kemer sıraları arasında kalan üstü örtülü geniş mekân birimlerine sahın denilmektedir.

Taş, tuğla, kerpiç gibi malzemelerden inşa edilmiş her türlü mimari öge kârgir olarak adlandırılmaktadır.

1224 yılında Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubad Dönemi’nde yaptırıldığı kabul edilen Malatya Ulu Camii’nin de birkaç inşa dönemi geçirdiği anlaşılmaktadır.

Cephelerinden birinin yüksek bir kemerle doğrudan dışarıya açıldığı, diğer üç cephesi dışarıya kapalı olan genellikle tonoz örtülü mekânlara eyvan denilmektedir.

Ciltli kitapların arka kapaklarının uzantısı olan, katlanarak diğer kapağın altına sokulabilen, kitabın sayfalarını korumaya yarayan parçalara mikleb denilmektedir.

İpekli ve havsız kadife kumaşlara kemha denilmektedir.

Orta Bizans döneminde, 7. yüzyıl başındaki Arap akınları ve hemen ardından gelen İkonaklazma döneminin etkilerinden kaçan Bizanslı sanatçıların İtalya ve Fransa’ya yerleştikleri bilinmektedir. doğru yanıt E şıkkıdır.

Selanik H.Sophia kilisesindeyse anıtsal boyutlarda, bilinen ilk “İsa’nın Göğe Yükselişi” sahnesi canlandırılmıştır. Bu dönemde, gerçekçi oranlar, plastik figür anlayışı, renk tonlamalarıyla idealize edilmiş yüz hatları, başkent sanat üslubunu yansıtır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Bizans resim sanatı ile ilgili araştırmalarda Makedonya Rönesansı olarak tanımlanan bir dönemden söz edilir. Adını Makedonya hanedanlığından alan bu hareketin VII. Konstantinos Porfyrogenitos (913-959) döneminde var olduğu çok da net olmayan bir tez olarak sunulur. Bu döneme ait anıtsal duvar resimlerinin olmayışı, tanımlama konusunda sıkıntı yaratmaktadır. Makedonya Rönesansı olarak adlandırılan bu hareketin izleri, daha çok el yazmalarında izlenir. Bu dönemde Antik Çağ
sanat ve edebiyatına ait el yazmalarının sanatçılar tarafından kopyalandığı bilinir. Döneme atfedilen el yazmalarındaki resimlerde klasik dönem sanat üslubu ağırlıklıdır. Bu döneme ait olduğu önerilen en önemli el yazması Paris Mezmuru (Parisinius gr.139)’dur (Şekil 2.7). Saray atölyelerinde üretilen yazmada on dört tam sayfa Tevrat konulu sahne yer alır. Figür üslubu, dengeli kompozisyon klasik dönemin ideal güzelliğini yansıtırken altın yaldız kullanımı ve alegoriler Bizans resim sanatının imzasını taşır.

Orta Bizans Dönemi’nde altın yine değerli ziynet eşyalarında tercih edilen bir malzeme olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanında değerli kilise hazinelerinde de kullanılmıştır. Orta Bizans Dönemi’nde ekonomiyle de ilişkili olarak gümüş kullanımı azalmıştır. Dolayısıyla eserlerde kontrol damgası sistemi de görülmez. Maden sanatında, 9. yüzyıl ile birlikte, özellikle Makedonya Sülalesi’nin yönetime geçmesiyle başlayan dönemde (867-1056), sanatta yeni bir canlanma yaşanmıştır. Bu dönemde yeni bir teknikle üretilen eserler, erken dönemin gümüş hazinelerinin yerini almıştır. Bu yeni teknik, Bizans kuyumculuğunun doruk noktasına ulaştırdığı mine tekniğidir.

Yani doğru cevap B şıkkıdır.

Bizans döneminde 7. yüzyıl ortasında Arap akınlarıyla başlayan buhran döneminde, Geç Antik Çağ’ın seramik üretim merkezleri de zarar görmüştür. Bu merkezlerin tamamı özellikle limana yakın yerlerde konumlanmıştır. Akınlarla birlikte Bizans İmparatorluğu’nun Akdeniz ticaretindeki hâkimiyeti kaybolur. Arap akınlarının da ilk olarak zengin kıyı kentlerini hedef alması, seramik üreticilerinin üretimini de sonlandırır. Arap akınlarıyla birlikte Kırmızı Astarlı Seramik üretimi sonlanır. Bu dönemde kil çıkartılan ve seramik üreten merkezlerin yeri değişir. İmparatorlukta ‘Beyaz Hamurlu Seramikler’ olarak anılan üretim grubu ortaya çıkar. Bu seramikler, beyaz hamurlu, yeşil, kahverengi ya da sarı renkte sırlıdır. Sır içeriğinde, renk vermesi için kurşun kullanılmıştır. Yüksek kaideli servis kapları ve tabaklar en sık üretilen seramik formlarıdır. Başkent Konstantinopolis’te Büyük Saray çevresinde yapılan kazılarda bu seramiklerden yoğun miktarda
ele geçmiştir. Doğru yanıt C'dir.

Sınırları çok geniş olan Roma İmparatorluğu’nda yönetimi kolaylaştırmak için Doğu ve Batı’daki toprakların yönetiminin bölünerek birer Augustus ve Sezar tarafından yönetildiği sisteme tetrarşi denilmektedir. Doğru cevap A'dır.

I. Theodosius döneminde 391 yılında paganizm yasaklanarak Hıristiyanlık devlet dini olarak kabul edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Hıristiyanlar dini törenlerini yapabilecekleri, vaf­tiz olabilecekleri, dini dersler alabilecekleri, ölülerini gömebilecekleri kapalı mekânlara ihtiyaç duymuşlardır. Arkeolojik açıdan M.S. 200 yılı öncesine tarihlenebilecek bir dini yapı henüz tespit edilmemiştir.

Şapel, küçük kilise yapılarına denir. Bazen bir azize adanmış tapınma yeri de olabilir. Doğru cevap A'dır.

Tonoz Örtülü Bazilikalar örtü sistemi tonoz olan bazilikalardır. Bu tip bazilikalar Karadağ (Binbir kilise) ve Karaman gibi özellikle Orta Anadolu çevresinde çok yaygın olarak inşa edilmiştir. Genellikle küçük boyutlu olan bu yapıların apsisleri içten ve dıştan at nalı biçimindedir. Anadolu’da bu gruba en iyi örnek Binbirkilise, 1. No.lu bazilikadır. Doğru cevap B'dir.

Yunanca “tek başın yaşamak” fiilinden türeyen ve dünya ile ilişkisini kesmiş Hıristiyan din adamlarının yaşaması için, genellikle kırsal alanda yapılmış yapı ya da yapı topluluğuna manastır adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Savaş tasvirleri katakomp konuları arasında yer almaz. Doğru cevap E'dir.

Etimolojik olarak Yunanca eiko fiilinden türetilen, ‘tasvir, suret’ anlamına gelen ikona, boya ile ahşap panel üzerine yapılan ve ibadet amacı da taşıyan dini konulu resimlerdir. Doğru cevap A'dır.

Metal üzerine fırınlanarak kaplanan cam esaslı tabakaya mine denir. Doğru cevap D'dir.