ORTAÇAĞDAN GÜNÜMÜZE ANADOLU UYGARLIKLARI - Deneme Sınavı - 20

Orta Bizans Dönemine ait bilinen en eski Kapalı Yunan Haçı Planlı Kilise örneği Konstantin Lips Manastırı Kuzey Kilisesi'dir.

İkonoklazma hareketinin hedefinde İlahi varlıkların tasvirlerinin yasaklanması ve olanların yok edilmesi bulunmaktadır.

Orta Bizans Döneminde Anadolu Bizans resim sanatını bütünsel olarak barındıran bölge Kapadokya'dır.

Astar Kazıma tekniği olarak da bilinen seramik süsleme tekniğinin adı sgrafittodur.

II. Nikephoros tarafından solidus'tan daha hafif olarak tedavüle sokulan sikkenin adı tetarteron (nomisma) olarak bilinmektedir.

720 yılında Sasani drachmalarına benzer betimlerle basılan ve hexagram'dan daha geniş ve ince olan sikkenin adı miliaaresion'dur.

1204-1261 yılları arası Latin hükümdarlığının, başkent Konstantinopolis’te tek mimari etkinliğinin, Hagia Sophia’nın (Ayasofya) güneydoğudaki çatı örtülü kapalı girişinin olduğu söylenebilir. Ancak bunun yanında Latin beylikleri 13. yüzyıldan itibaren Bizans Devleti’ne ait topraklarda, Batılı üslupta birçok şato, manastır ve kilise yapılmasına da neden olmuştur.

Morea (Pelaponnesos) Beyliği’nin Mistra’da yer alan Hodegetria Kilisesi “Mistra Tipi” denilen kiliselere öncülük etmesi bakımından önemlidir. Mistra tipi yapılar iki katlıdır. Bazilika Yunan haçı tiplerinin karışımı olan bu yapılarda, zeminin üç nef­li bir bazilika görünüşüne sahip olmasına karşın, sütun dizilerinin aralarına yerleştirilen dört payenin yardımıyla üst kat, bir yunan haçı görünümündedir. Alt kat bazilika, üst kat kapalı yuna haçı planlı olan bu tip, ilk kez Mistra’da görüldüğü için bu isimle adlandırılmaktadır.

Başkentte “kapalı yunan haçı plan tipi”nin tek temsilcisi Pammakaristos Manastırı Kilisesi (Fethiye Camii) güney binasıdır. Yine başkentte inşa edilmiş “tek nef­li yapı”lar olarak; İs Kapı Mescidi, Kariye Camii güney şapeli, Boğdan Sarayı, Sinan Paşa Mescidi’ni sayabiliriz.

Başkentte “kapalı yunan haçı plan tipi”nin tek temsilcisi Pammakaristos Manastırı Kilisesi (Fethiye Camii) güney binasıdır. Yine başkentte inşa edilmiş “tek nef­li yapı”lar olarak; İs Kapı Mescidi, Kariye Camii güney şapeli, Boğdan Sarayı, Sinan Paşa Mescidi’ni sayabiliriz.

H.Sophia’nın güney galerisinde yer alan “Deesis” sahnesi de bu dönemde yapılmıştır. Gerek teknik ve işçilik, gerek anlatım yönünden son derece etkileyici bir sahnedir. Merkezde yer alan İsa’nın dünyevi görünüşü, figürdeki hümanist yaklaşımı açıklıkça ortaya koyar. Sahnede yer alan Vaf­tizci Yahya tasvirinde duyguların dışa vurumu oldukça etkileyicidir

14. yüzyılda Bizans’ın siyasal çöküşü, resim sanatında son dönemde ortaya koyan bu çarpıcı üslubun daha fazla ilerlemesine ne yazık ki engel olmuştur. Zaman içinde zengin bir birikimle oluşturulan Bizans’ın sanatsal mirası Rusya’ya aktarılmıştır.

Geç Bizans döneminde ‘Zeuxippus Seramikler’ olarak anılan üretim grubu görülür. Aynı dönemde Champleve, Slip Boyalı, Tek Renk Sırlı Seramikler’in üretimi de devam eder. Bu dönemde birçok süsleme tekniğinin bir arada kullanıldığı örnekler de mevcuttur.

Latinlerin Konstantinopolis’i istilası (1204-1261) sırasında sürgündeki Nikaia imparatorluğunda, III. Ioannes (1222-1254) döneminde, hyperpyron’un içindeki altın ayarı 16-18 karat’a düşürülmüştür. Hyperpyron, Konstantinopolis yeniden ele geçirildikten sonra VIII. Mikhael (1259-1285) döneminde 15 karat’a, II. Andronikos (1285-1330) döneminde de 12 karat’a düşmüştür.

Sgrafitto dekorlu kaplar üzerinde oksit malzemenin kullanımıyla çok renkli süslemeler yoğunlaşmıştır. Bu dönem sgrafitto seramikleri kullanılan oksit boya renklerine göre Yeşil ve Kavuniçi Lekeli Seramikler, Mangan Kahverengi Lekeli Seramikler, Yeşil Lekeli Seramikler olarak gruplara ayrılır.

Dini mimariden çok ev mimarisiyle ilişkili olan “portico facade” düzenlemesinin günümüze gelen Palaiologoslar dönemini tek örneği Konstantinopolis kent surlarına bakan, “Tekfur Sarayı” denilen yapıdır. Bu yapı VIII. Mikhael Palaiologos’un oğlu olan Porphyrogennetos’un sarayı olarak bilinir. Üç katlı dikdörtgen yapının inşa tarihi 1261-1291 yılları arasında olmalıdır.

Strategos bir Thema ismi değildir.

(786-842) yıllarıdır

Kapadokya Bölgesidir

İstanbul H.Sophia galeri katı Meryemçocuk İsa, İmparator
Ioannes Komnenos ve İmparatoriçe Eirene, 12.yüzyıl