ORTAÇAĞDAN GÜNÜMÜZE ANADOLU UYGARLIKLARI - Deneme Sınavı - 6

Anadolu Selçukluları pek çok aşama geçirdikten sonra Bağdat Abbasi Sarayında geliştirilen Arap yazısının Kufî ve Sülüs türleri başta olmak üzere pek çok yazı çeşidini kullanmışlardır. Dolayısıyla doğru cevap E şıkkı yani Sülüs'tür.

Sanatçılarının çoğunu Uygurlu Türklerin oluşturduğu ilk İslam minyatür okulu Büyük Selçuklular tarafından Irak'ta değil; Bağdat'ta kurulmuştur. Anadolu Selçuklulardan günümüze ancak 2 tane minyatürlü yazma gelebilmiştir. Varka ve Gülşah isimli minyatürlü yazmaların dili ise Arapça değil; Farsça'dır. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Kasr ul Kutbî Sarayı, Anadolu Selçuklu hükümdarlarının değil; Artuklu hükümdarlarının dinlenme yeridir. Selçuklu Saraylarının bulunduğu kentler; Konya, Sivas ve Kayseri'dir. Konya Aleaddin Tepesi'nde yer alan seyran köşkü, I. değil; II. Kılıç Arslan tarafından yaptırılmıştır. Son olarak ise I Aleaddin Keykubat Kayseri'de Kayseri Keykubadiye Sarayı'nı yaptırmıştır. Bu durumda doğru cevap C şıkkıdır.

Bizans İmparatorluğu’nda yaşayanlar kendilerini hiçbir zaman ‘Bizanslı’ olarak tanımlamamıştır. ‘Bizans’ adı ilk kez 16. yüzyılda yaşamış Alman araştırmacı Hieronymus Wolff tarafından kullanılmıştır.

Sanat eserlerinde gözlenen değişimlere göre, Bizans’ın bu on bir yüzyıllık varlığında ‘Bizans Sanatı’, Erken, Orta ve Geç olmak üzere üç büyük dönem altında incelenmektedir

I. Theodosius döneminde 391 yılında da paganizm yasaklanarak Hıristiyanlık devlet dini olarak kabul edilmiştir

Kiliselerde sütun ya da paye gibi destek dizileriyle ayrılmış bölümlere denir. Yapının büyüklüğüne göre farklılaşan nef sayıları 1, 3, 5 hatta 7 olabilmektedir. Neflerden ortadaki yani apsis ekseninde bulunan orta nef, her iki yandakiler ise yan neftir.

Templon; kiliselerde kutsal mekân olan bema ile halka açık ibadet mekânı olan naosu ayıran bölüme denir.

Bilinen en erken tarihli kubbeli bazilika Konstantinopolis’teki Hagios Polyeuktos’dur. Anadolu’da bilinen en iyi örnekleri; Alahan Doğu Bazilikası, Demre Aziz Nikoalos Kilisesi’dir. Başkent Konstantinopolis’te ise, Hagia Sophia ve Hagia Eirene Kilisesi’dir.

Katakomp: Hristiyanlığın henüz resmen kabul edilmediği yıllarda, bu inanca sahip olan insanların, hem ibadetlerini yerine getirmek, hem de Hristiyanlarca kutsal sayılan kişileri öldükten sonra buraya gömmek amacıyla kentin altında oluşturulan mekanlar ve mekanları birbirine bağlayan koridorlardan oluşan yapılardır.

Cennet bahçesinde ruhun ölümsüzlüğünü simgeleyen tavus kuşu ikonografisi, erken dönem Hristiyan resim sanatının dinsel sembolizmini en belirgin biçimde yansıtan örneklerle yaygınlaşmıştır.

Bizans Dönem'inde giysiler kesimlerine ve süslemesine göre çeşitli tiplere ayrılır. En çok kullanılan günlük kıyafet tunik’tir.

Bizans altın sikke birimi yaklaşık 4.40 gr. ağırlığındaki “solidus”tur.

Konstantinapolis'u ele geçirmek için düzenlenen Haçlı Seferleri, 1281'de Arnavutluk'ta yenilgiye uğramıştır. doğru cevap D'dir.

1362'de  I. Murad, Bursa'yı değil; Edirne'yi ele geçirmiş ve burayı Osmanlı'nın başkenti yapmıştır.

A, C, D ve E seçenekleri yanlış bilgiler içermektedir. Latin Beylikleri 13. yüzyıldan itibaren Bizans Devletine ait topraklarda, Batılı Üslupta birçok şato, manastır ve kilise yapılmasına neden olmuştur. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Bu dönemde, başkent Konstantinapoliste dehlizli tip, kapalı yunan haçı planlı, tek nefli ve yonca planlı dini yapı tipleri görülmektedir. doğru yanıt C şıkkıdır.

A, B, D ve E şıkları bu dönemde kullanılan dini yapıların planlarıdır. Ters T planı ise Osmanlı Dönemi mimarisinde kullanılan planlardandır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Dehlizli Tip olarak adlandırılan bu tipte mekân kare bir kule gibi kilisenin ana kitlesini aşarak yükselmekte ve üstünü yüksek kasnaklı bir kubbeyle örtmektedir. Bu tipin İstanbul’da günümüze kadar az çok değişerek gelebilmiş örnekleri Hagios Andres Manastırı Kilisesi (1284) (Koca Mustafa Paşa Camii), Lips Manastırı Kilisesi güney binası (1290) (Fenari İsa Camii) ve Pammakaristos Manastırı Kilisesi kuzey binasıdır (1294) (Fethiye Camii) (Şekil 3.3). Bu tip İstanbul dışında Makedonya’da, daha küçük ve basit yapılarda görülür. Yani doğru cevap B şıkkıdır.

Başkentte “kapalı yunan haçı plan tipi”nin tek temsilcisi Pammakaristos Manastırı Kilisesi (Fethiye Camii) güney binasıdır. Doğru cevap E'dir.