ORTAÇAĞDAN GÜNÜMÜZE ANADOLU UYGARLIKLARI - Deneme Sınavı - 3

Sadece Aksaray Valide Camisi bir ibadethane niteliği taşımakta, diğer yapılar cami dışındaki yapı örneklerini oluşturmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Bu merkezler seramik ve çini sanatının şekillendiği yerler olmuşlardır. Doğru cevap B'dir.

Geç Osmanlı dönemi minyatür eserlerde iki önemli sanatçı ön plana çıkmaktadır. Birincisi, Levni, diğeri de Buhari'dir. Doğru cevap A'dır.

Selçuklu Sarayının korunmasıyla görevli kişilere candar, onların başkanlarına da Emir Candar denilmektedir.

Şemseddin Muhammed Tusteri, Eşrefoğlu Mehmed Bey adına Arapça Fusu­ lü’l­-Eşrefiyye isimli sekiz bölümlük bir eser yazmıştır.

14. yüzyılda eser veren Erzurumlu Kadı Dârir, Azeri Türkçesine yakın olmakla birlikte Mısır Memlüklü Sultanlarına ithaf ettiği eserlerinde Memlük Oğuzcasının temsilcisi olarak görülmüştür.

Tutmacı ayrıca, Feridun Attar’ın, Hüsrev-nâme adlı Farsça mesnevisini, kısaltarak Gül ü Hüsrev adı altında Türkçeye çevirmiştir.

Hamidoğulları, Eğirdir Taş (Dündar Bey) ve Korkuteli Emir Sinaneddin Medreseleri ile I. Alâeddin Keykubad’ın Antalya’da yaptırdığı yıkılan caminin yerine Yivli Minare Camii’ni yaptırmışlardır.

İlhanlı veziri Sahip Şemseddin Cüveynî’nin 1271-1272 yılında darülhadis olarak yaptırdığı Sivas Çif­te Minareli Medresesi’nin günümüze sadece giriş cephesi gelebilmiştir.

İlhanlı Melik Şah Bey tarafından kardeşi Kiru Baltu oğlu Sultan Şah Bey adına 1327 yılında yaptırılan iki katlı Sivrihisar Alemşah Kümbeti, kare biçimli bir alana oturur.

Ahşap Direkli Camiler içinde kuzeydoğu köşesinden üçgen biçimli büyükçe bir parçası çıkarılmış kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen biçimli bir alana inşa edilen Eşrefoğlu Süleyman Bey’in, 1296 yılında Beyşehir’de yaptırdığı Ulu Camii en abidevi olanıdır.

1481 yılında ölen Akkoyunlulardan emir Bayındır için eşi Şah Selime Hatun tarafından 1492 yılında mimar Baba Can Bey’e inşa ettirilen iki katlı Ahlat Emir Bayındır Türbesi’nin kare planlı cenazelik mekânı, sivri kemer profilli beşik tonoz örtülüdür.

Kurucu beylerinin soy adlarıyla anılan ve genel olarak beylikler adı altında toplanan bu küçük devletlerden ilkinin, I. Alâeddin Keykubad’ın Kırım seferini başarıyla yerine getiren ve Suğdak’ı fetheden Melikü’l-ümera Hüsameddin Çoban’a, 1227 yılında ıktâ olarak verdiği Kastamonu ve çevresinde, Selçuklu hakimiyetinde kurulan Çobanoğulları Beyliği (1227-1309) olduğu kabul edilmektedir

Moğollar’ın önünden kaçarak Anadolu’ya gelen kitlelerden Babai tarikatına mensup olanların 1240 yılında çıkardıkları, çok kanlı bir biçimde bastırılan Babai isyanı ve Selçuklularının 1243 Kösedağ Savaşında Moğollara yenilerek vergiye bağlanmaları, Anadolu Selçuklu Devleti’nin çöküşünü hazırladı.

Beylikler Dönemi’nde yazı dilinin temelini Oğuz Türkçesi oluşturmaktadır. Eski Oğuz Türkçesi, 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı Türkçesi ile temsil edilen Batı Oğuzcası ve Azeri Türkçesi ile temsil edilen Doğu Oğuzcası olmak üzere iki kola ayrılmış, 16. yüzyıldan sonra iki ayrı yazı dili oluşmuştur. 14. yüzyılda, Eretnaoğullarının toprakları üzerinde kendi beyliğini kuran Mısır ve Şam’da eğitim görmüş bulunan Kadı Burhaneddin Ahmed, Türkçe, Arapça ve Farsça eserler vermiş, Türkçe şiirler söylemiştir. Yanıt C şıkkıdır.

British Museum’da sergilenen 1500 gazel, 20 rubaiden oluşan bir Türkçe divanı bulunmaktadır. Bu
divanı 1393-1394 yılında Mehmed oğlu Halil adlı bir kişi yazıya dökmüştür. Cevap E şıkkıdır.

Beylikler Dönemi sanatı beyliklerin bıraktıkları mimari eserler yoluyla tanınabilmektedir. Karasioğulları ile İnançoğullarının sikkelerinden başka maddi eserleri bilinmemektedir. Çobanoğullarından bir cami ve türbe yapısı günümüze gelebilmiştir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Nurettin oğlu Sentimur tarafından 1314 yılında inşa edilen Tokat İbn Sentimur Türbesi, kare planlı, kübik gövdelidir.

İstanbul Galata bölgesi limandan kaynaklanan yoğun ticaret potansiyeli nedeni ile hem Osmanlı dışından gelenlerin elçiliklerinin olduğu hem de Osmanlı tebaasındaki gayri Müslimlerin yerleşim alanıdır. Galata bölgesi; Pera ve Beyoğlu olarak bilinen tarihi süreçte daima ticaret, liman, yabancı yerleşkesi olarak önemlidir. Bunun sonucunda çağdaş kent düzenlemesi olarak yenilikler burada başlayacaktır. İlk modern belediyecilik hizmetlerini vermek üzere kurulan Beyoğlu Belediye Dairesi burada kurulur. Tünel inşası, sokak sambaları ile sokak aydınlatılması, çöp toplanması Beyoğlu ana ulaşım arterinin düzenlenmesi önemli şehircilik çalışmalarıdır. Doğru cevap A'dır.

Başkent İstanbul’da Tarihi Yarımadanın kent dokusunun yoğunluğu sonucu yeni yerleşimlerin oluşturulma sürecine öncelikle devletin üst yönetiminin nitelikGeç Osmanlı Dönemi (XVIII.-XIX. Y.Y.) 186 Ortaçağdan Günümüze Anadolu Uygarlıkları li yapıları inşa edilerek önem verilir. Bu uygulama Dolmabahçe Sarayı ve ona bağlı inşa edilen Dolmabahçe Camisi ve saat kulesi, Beylerbeyi Sarayı, Yıldız Sarayı ve bağlı kasırlarla Boğaziçi hattı imara açılır. Boğaziçi hattı nitelikli devlet yapıları ile imara açılan en önemli bölge olacaktır. Doğru cevap C'dir.