OSMANLI İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 13

Ağırlıklı olarak Uzakdoğu baharatı taşındığı için bu ismi alan Baharat Yolu,
Hindistan ve Endenozya’daki limanlardan başlamakta, deniz yoluyla Kızıldeniz
ve Basra Körfezi’ne ulaşılıp mallar burada karaya çıkarılmaktaydı. Bunlardan
Kızıldeniz limanlarında indirilen mallar İskenderiye’ye taşınıyor, buradan gemilerle gideceği yere naklediliyordu. Basra Körfezi’nde karaya çıkarılan mallar ise,
Beyrut Limanı’nda tekrar gemiye yükleniyordu.

Yol yapım ve bakım hizmetlerinin daha düzgün yürütülebilmesi için 25 Temmuz
1867’de Menâfi Sandıkları kurulmuştur. Kaynak olarak a’şârdan belli bir oranda pay
ayrılmıştır. Çalıştırılan işçilerin ücretlerinin ödenmesinden doğan güçlükler ve yetersizlikler sebebiyle 26 Ağustos 1869’da yol inşa ve bakım masraflarının karşılanması için bir nizamname yayınlanmıştır

Gerçekleştirilen demiryolu projelerinin finansman biçimi ve büyüklüğü itibariyle en dikkat çekici olanlarından biri Hicaz Demiryolu projesidir. Bu proje Almanların finanse edip Haydarpaşa-Ankara arasında gerçekleştirdikleri Bağdat Demiryolu’nun aksine, finansmanıyla, inşaatıyla, tasarımıyla, İslam âleminden toplanan bağışlarla tamamen yerli bir girişimin eseridir. Doğru cevap C'dir.

18. yüzyıl boyunca ithalat ve ihracattan %3 vergi alınıyordu. 1838 yılında
İngiltere ile imzalanan Balta Limanı Ticaret Sözleşmesi’ne göre vergi oranları, ithal
malları ve transit malları için %3, ithalatçıların ödediği dâhili gümrükler %2, ihracat malları için ise %12 olarak belirlenmişti. Bu anlaşmayla Osmanlı ticaret rejimi
dünyadaki en serbest rejimlerden biri olma özelliği kazanmıştı. Ancak, üretim hacmi yüksek sanayileşmiş Avrupalı devletlerin ucuz malları karşısında zarar etmeye
başlayan Osmanlı imalatçılarının artan şikâyetleri serbest ticaret konusunda şüpheler uyandırdı.

Para bir ekonomik yapı içerisinde üç temel fonksiyon üstlenmektedir: Değişim aracı olma, hesap birimi olma ve değer muhafaza aracı olma. Doğru cevap C'dir.

Ekonomilerin tarımsal üretime dayalı olduğu, dolayısıyla geçimlik ekonomi özelliği arz ettiği, ülke topraklarının sahibi olan devletin ekonomik rolleri organize ettiği ve performansı denetleyebildiği, gelirin oluşumuna ve yeniden dağılımına doğrudan müdahale edebildiği ekonomik yapılanmayı içeren dönem Klasik dönemdir. Doğru cevap A'dır.

Osmanlılar kendi adlarına ilk sikkeyi İlhanlıların Anadolu’daki egemenliklerinin sona ermesinden sonra, Orhan Bey zamanında (1326-27) bastırdılar. Doğru cevap B'dir.

Osmanlı tarihinin en popüler altın parası ise Türkçede yaldız altunu diye adlandırılan Venedik dükası oldu. Doğru cevap A'dır.

Osmanlıların kendi adlarına bastırdıkları ve sultani ya da hasene-i sultaniye adı verilen ilk altın sikkeler, Fatih Sultan Mehmet döneminde (1477-78) basıldı. Doğru cevap A'dır.

Tağşiş uygulamalarına en çok Fatih Sultan Mehmet döneminde rastlanmaktadır. 1444’e kadar akçenin gümüş içeriği oldukça istikrarlı bir seyir izlemişti. Buna karşılık 1444-1481 arasında akçenin ağırlığı ve gümüş içeriği tam 6 kez düşürüldü. Bu işlemlere tashih-i sikke adı verilmekteydi. Doğru cevap A'dır.

Para vakıfları daha önceki dönemlerde var olmakla birlikte meşru zeminine Kanuni Süleyman zamanında, bilhassa Şeyhülislam Ebussuud Efendi'nin fetvaları neticesinde kavuşmuştur. Doğru cevap D'dir.

1731 yılından sonra akçe, ana hesap birimi olmaktan çıktı. Doğru cevap E'dir.

Sultani,  Fatih Sultan Mehmet zamanında basılan altın sikkelerdir. Diğerleri ise 1697 ile 1728 yılları arasında basılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Osmanlı’da ilk kâğıt paralar kaime adıyla 1840’da tedavüle çıkarılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Osmanlılar kendi adlarına ilk sikkeyi İlhanlıların Anadolu’daki egemenliklerinin sona ermesinden sonra, Orhan Bey zamanında (1326-27) bastırdılar.

Klasik Dönem kavra­mı ile ekonomilerin tarımsal üretime dayalı olduğu, dolayısıyla geçimlik ekonomi özelliği arz ettiği, ülke topraklarının sahibi olan devletin ekonomik rolleri organi­ze ettiği ve performansı denetleyebildiği, gelirin oluşumuna ve yeniden dağılımına doğrudan müdahale edebildiği ekonomik yapılanmayı kast ediyoruz. Osmanlı Devleti için bu dönem genellikle 1300-1600 yılları ile temsil edilir.

15. yüzyılın son çeyreğinde altın sultani­nin piyasaya sürülüşüne kadar, Osmanlı sikkeleri gümüş akçe ile bakır mangırdan oluşuyordu.

Kanuni Sultan Süleyman ve II. Selim devirlerinde imparatorluk içinde 70’in üzerinde darphanenin faaliyette olduğu bilinmektedir.

Osmanlı Devleti yabancı sikkelerin tedavülüne izin vermekteydi. Dolaşımdaki diğer paralar iki büyük gümüş paraydı: Hollanda kaynaklı esedi kuruş ve İspanya kaynaklı real kuruş. Real kuruş 17. yüzyılın ortalarına kadar popülerdi, fakat bu ta­rihten itibaren ortadan kayboldu.

Osmanlı tarihinin en popüler altın parası ise Türkçede yaldız altunu diye adlandırılan Venedik dükası oldu. Flori de denilen düka altınlarının üzerine, dolaşımına resmi olarak izin verildiğini gösteren (şah) damgası vurulmuş­tur.