OSMANLI MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATI - Deneme Sınavı - 1

Fâtih’ten sonra beylerbeyilik sayısında da artış oldu. XVI. yüzyılın sonlarında eyalet adedi 40’a yaklaşmıştı. Daha önce vilayet veya beylerbeyilik te­rimi kullanılırken bu tarihten sonra eyalet terimi de kullanılmaya başlandı. Ver­gi düzeni esas alınarak eyaletler iki gruba ayrılmaktaydı.

Kadı, kazâ idaresinin başı olup, mutlaka yüksek dereceli bir medreseyi bitirmiş ve belli müddet Edirne, Konya, Sivas, Bağdat gibi büyük şehirlerde “dânişmend” (stajiyer) olarak hizmet görmüş kişiler arasından tayin olunurdu.

Fâtih kanunnâmesine göre biri mîrî subaşı, diğeri timar subaşısı olmak üzere iki tür subaşılık vardır. Mîrî subaşılar’a şehir subaşısı da denirdi. Bunlar şehir­lerdeki ihtisab işlerine bakarlar; bu meyanda vazifelerinden biri gündüzleri kol gezerek çarşı, pazar ve mahalle aralarının temizliğini temin etmek, kaldırımları tamir ettirmektir. Öteki vazifesi ise geceleri asesbaşı ile gezerek uygunsuz takımı­nın teftiş ve araştırılması ile meşgul olmaktır. Kısacası kadı’nın emrinde olan mîrî subaşı, şehir ve kasabalarda belediye, zabıta ve asayiş işlerine bakmaktadır.