OSMANLI MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATI - Deneme Sınavı - 15

Aynı zamanda sosyal bir müessesenin adı olan vakıf, çeşitli şekillerde târif edilmiştir. Bu târifleri kısaca şu şekilde toparlamak mümkündür: Vakıf, kişinin, sâhip olduğu bir malı, diğer insanların faydalanmaları maksadıyla ve Allâh’ın rızâsını gözetterek ebediyyen tahsîs ettmesidir.

Kişi, bu yolla elde ettiği (temellük) arâzinin veya mülkün gelirlerini vakıf hâline dönüştürür ve kurmuş olduğu müesseseye tahsis ederdi. Bu çeşit vakıflara tahsîs ve irsâd kabîlinden vakıflar denmiştir.

1. Kişinin vakfedeceği mal-mülk, vakfın gerçekleştirildiği sırada bizzat kendi mülkiyetinde olmalıdır. Kişi, kendi mülkü olmayan, başkasına âit bir malı vakfedemez.
2. Vakfedilen mal, borç veya herhangi bir menfaate dayalı olmamalıdır.
3. Vakfedilen malın ev, dükkân, tarla gibi gelir getiren türden mülk veya mülk- ler olması Vakfın sürekliliği için bu husus çok önemlidir. Sürekli gelir getirmeyen, bir süre sonra bitecek olan vakıf, sunulması arzulanan hizmetlerin aksamasına sebep olacaktır.
4. Gerçekleştirilen vakfın, sonradan vazgeçme veya başka bir yöne tevcih gibi bir şart taşımaması, hukukî ifâdesiyle muhayyerlik şarttıyla sakatlanmaması lâzımdır. Başka bir deyişle, vakfın esâsı muttlak ve ebediyyen ttahsîse dayandığı için, vakfı yapan kişinin “gerekli gördüğüm takdirde yaptığım vakfı iptal edebilirim” türünden bir şart ileri sürmemesi
5. Vakfedilecek mülk binâ veya ağaç türünden bir mal ise, yıkılmaya veya sökülmeye mahkûm olmamalıdır. Vakfedilecek mülkler, bir müesseseyi ayak- ta tutmak, onun sürekli hizmet üretmesini sağlamak üzere ve gelir getirme- si maksadıyla tahsis edilecekleri için, bir süre sonra yıkılmaları veya kesil- meleri durumunda söz konusu gelir de elde edilemeyeceğinden, tahsis edildiği müessesenin hizmet üretmesi sekteye uğrayacak demektir. Dolayısıyla, bu türden vakfedilecek mülkler, süreklilik taşıyacak nitelikte olmalıdır.
6. Vakfedilen mülkün gelirlerinden faydalanacak olanların, hukukî ifâdesiyle meşrûttun-lehinin belirtilmesi lâzımdır. Yapılan vakıftan kimlerin veya hangi müessesenin faydalanacağı açıkça belirtilmeden vakıf yapılması mümkün değildir.