OSMANLI TARİHİ (1789-1876)

Fransız Devrimi’nden sonra yayılan milliyetçiliğin etkisiyle 1804’te Sırbistan’da bağımsızlık yanlısı isyanlar başlamıştır.

Fransa’nın Almanya’ya karşı aldığı büyük yenilgiden sonra Rusya, 31 Ekim 1870’te Paris Antlaşması’nın Karadeniz ile ilgili hükümlerinin geçersiz olduğunu ilan etti. Prusya Başbakanı Bismarck’ın girişimiyle de 17 Ocak 1871’de Londra’da uluslararası bir konferans toplandı. Burada Karadeniz’in tarafsızlığı kaldırıldı.

Mahmut Nedim Paşa dış politikada açık bir Rus taraftarıydı. Sadrazam olmasıyla uluslararası dengelerde Rusya birinci derecede gözetilen ülke konumuna gelmiştir

İngiltere, mevcut statükoyu değiştirdiğinden ve İngiliz çıkarlarına aykırı olan Berlin Memorandumu’nu reddetmiştir.

İstanbul’daki medrese talebeleri 10 Mayıs 1876’da derslerini bırakarak Fatih ve Bayezid meydanlarında nümayişler yaptılar. Bu olay Softalar Ayaklanması olarak adlandırılmaktadır.

Mahmut Şevket Paşa II. Meşrutiyet’in ilanından sonra etkili olan kişilerden biridir. Abdülaziz’in tahttan indirilmesinden sonra askeri ve siyasi bir rol oynamaya başlamıştır.

Abdülaziz’in seyahatleri bu alanda ilk ve tek olması bakımından önemlidir. Abdülaziz 3 Nisan 1863’te zayıflayan otoriteyi ve Osmanlı Devleti’ne bağlılığını kuvvetlendirmek için Mısır’a bir seyahata çıktı.

Abdülaziz 1861-1876 yılları arasında padişahlık yapmıştır. Kâmil paşa ise II. Abdülhamit döneminden başlayarak sadrazamlık yapmıştır.

Osmanlı Devleti dış borçlar ve bütçe açıkları nedeniyle 1875’de iflasını ilan eder.

İngiltere 1839’da Aden’i ele geçirerek, Arabistan Yarımadası’na yerleşen ilk Avrupa devletidir.

“Erkân-ı Selase” diye adlandırılan kişiler Reşit Paşa, Âlî Paşa ve Fuad Paşa'dır.

Asıl ismi Mehmed Emin olan Âlî Paşa bu unvanını Bâb-ı Âlî’ye intisâbı sebebiyle almıştır.

Âlî Paşa’nın ölümünden sonra sadâret mührü, 8 Eylül 1871 tarihinde Mahmud Nedim Paşa’ya verilmiştir.

Bu süreçte ilk olarak Mahmud Nedim Paşa göreve getirilmiştir. Fakat Sultan Abdülaziz’in sıklıkla sadrazam değiştirdiği görülür. Nitekim Mahmud Nedim Paşa’nın azli ile yerine getirilen Mithat Paşa 19 Ekim 1872’de görevden alınarak Mütercim Rüşdü Paşa göreve üçüncü defa getirilmiştir. Rüşdü Paşa’nın sadâreti de uzun sürmemiş ve 15 Şubat 1873 tarihinde azledilerek Sakızlı Ahmed Esad Paşa yerini almıştır. 2 aya yakın görevde kalan Esad Paşa, 15 Nisan 1873’te azledilmiş ve Şirvânîzâde Mehmed Rüşdü Paşa sadrazam olmuştur. 15 Şubat 1874 tarihinde ise Serasker Hüseyin Avni Paşa sadrazam yapılmıştır. 25 Nisan 1875 tarihine kadar görevini sürdüren Hüseyin Avni Paşa’nın yerine ise Sakızlı Esad Paşa ikinci kez sadârete getirilmiştir. Mahmud Nedim Paşa ilk sadâretinden 3 yıl kadar sonra, 26 Ağustos 1875 tarihinde ikinci defa sadrazamlığa getirilmiştir.

Yakup Han tarafından İstanbul’a gönderilen elçi Seyyid Yakup Han Töre'dir.

29 Mayıs 1877’de Yakup Han’ın ölümü Çin istilâsını hızlandırmıştır. 16 Aralık 1877 tarihinde ise Kaşgâr ve akabinde tüm Doğu Türkistan Çin işgaline uğramıştır.

Berlin’de alınan kararlar mucibince Kont Andraşi tarafından hazırlanan nota; İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da onayı alındıktan sonra 31 Ocak 1876’da Osmanlı Devleti’ne iletildi. Bu nota ile:
1. Hristiyan halk için din ve mezhep serbestliğinin verilmesi,
2. İltizam usulünün kaldırılması,
3. Toplanan vergilerin doğrudan burada harcanması,
4. Çiftçilerin topraklarına sahip olabilmeleri için önlem alınması,
5. Islahatları kontrol için Müslüman ve Hristiyan temsilcilerden oluşan bir komisyon
kurulması,
Osmanlı Berlin’de alınan kararlar mucibince Kont Andraşi tarafından hazırlanan nota; İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da onayı alındıktan sonra 31 Ocak 1876’da Osmanlı Devleti’ne
iletildi. Bu nota ile:
1. Hristiyan halk için din ve mezhep serbestliğinin verilmesi,
2. İltizam usulünün kaldırılması,
3. Toplanan vergilerin doğrudan burada harcanması,
4. Çiftçilerin topraklarına sahip olabilmeleri için önlem alınması,
5. Islahatları kontrol için Müslüman ve Hristiyan temsilcilerden oluşan bir komisyon
kurulması,
Osmanlı Devleti’nden istenmekteydi. istenmekteydi.

Sultan Abdülaziz, “Erkân-ı Erba’a” olarak adlandırılan; Mütercim Rüşdü Paşa, Hüseyin Avni Paşa, Midhat Paşa ve Hayrullah Efendi’den oluşan dört kişinin şahsi kin ve nefreti sebebiyle tahttan indirilmiştir.

Tahttan indirildikten sonra sabık sultan ve efrâdı kayıklarla Sarayburnu’na ve oradan da Topkapı Sarayı’na nakledilmişlerdir. Sultan Abdülaziz bu esnada ıslanmış ve yeni kıyafet verilmeyerek o şekilde bekletilmiştir. Diğer taraftan Sultan III. Selim dairesine yerleştirilmekten müteessir olmuştur.

İlgili kitabın 225 ve 226. sayfalarındaki bilgilere göre doğru cevap E seçeneğidir.